روئینه
روئينه؛ از گیاهان دارویی در طب سنتی.
رُوئِينَه، کاربرد وسیع درمانی و بهداشتی در طب سنتی دارد. امروزه از این گیاه، شربت صنعتی نیز ساخته می‌شود.
معرفی
روئينه دارای عمر چندساله بوده و 30 تا 100 سانتي‌متر قد میکشد. ساقة افراشته، برگهاى متناوب، باريك، بيضىشکل، دراز، نوك تيز و بدون دمبرگ دارد که به ساقه چسبيدهاند. برگهاى پايين ساقه دندانهدار است. گلهاى زردرنگ دارد و كپهاى در انتهاى ساقه گل‌دهنده در بالاى گياه ظاهر مىشود. اين گياه در جنگلهاى مناطق معتدل اروپا، آسيا و آمريكا مىرويد. در ايران، بیشتر در دامنههاى البرز، كندوان، جنگل پل زنگوله و گيلان پیدا می‌شود.[۱] اين گياه با كاشت بذر و يا از طريق تقسيم بوته گياه قابل تكثير است.[۲]
روئینه و کاسنی
گیاه روئینه از خانوادۀ کاسنی بوده و برخی خصوصیات کاسنی، در روئینه نیز وجود دارد؛ از جمله اینکه براى ضعف اعصاب، بينايى و فاسد شدن خون مفيد بوده و بدن را پس از ضعف و لاغرى تقويت مىكند. همچنین در فعال کردن قلب، كبد، كليه، تمیز کردن رحم زنان و از بین بردن تب مفید است.[۳]
تركيبات شيميايى
در گياه روئینه، ترکیبات شیمایی «ساپونين» و «فلاونول گلوكوزيد كوئرسيترين» وجود دارد كه خاصيت معالجۀ بيمارى ناراحتى و التهاب كليه را به گياه مىدهد.[۴] در این گياه همچنین يك مادة تلخ، تانن، لعاب و كمى اسانس وجود دارد.[۵]
خواص درمانى
- مصرف دم‌نوش سرشاخههاى گلدار گیاه روئینه براى معالجه بيماريهاى كليه و مثانه، توصیه شده است. این دم‌نوش را بادشكن، مدرّ، ضد عفونىكننده و دفعكننده سنگ مثانه دانسته‌اند. همچنین براى درمان استسقا (نوعی بیماری همراه با تشنگی مفرط) مفید است.[۶]
- جوشاندۀ پنجاه گرم سرشاخههاى گلدار روئینه در يك ليتر آب همراه با 150 گرم قند حل‌شده در آب، براى قطع اسهال کودکان مخصوصا هنگام در آوردن دندان مفيد است.[۷]
- آب جوشاندة روئینه براى شستشوى ورمها سودمند دانسته شده است.[۸]
- خوردن دانة گیاه روئینه، براى حل‌كردن و تحليل نفخ و گاز معده و معالجه خونريزى داخلى، جراحتها، اختلالات عادت ماهيانة زنان، وبا و اسهال مؤثر است.[۹]
فراوری روئینه
از این گیاه، شربتی می‌سازند که برای درمان کودکان 50 گرم قند به آن اضافه میکنند و هر ساعت یک قاشق سوپ‌خوری به کودک میخورانند تا اسهال او قطع شود. همچنین 100 گرم سرشاخة گلدار گیاه تازه را در 500 گرم آب آن‌قدر می‌جوشانند که محلول نصف شود و آن را در شیشههای سربسته نگه می‌دارند و در مواقع احتیاج 2-3 قاشق سوپ‌خوری از آن را در شربت ساده یا دم‌کرده زیرفون ریخته و می‌خورند.[۱۰]
پانویس
- ↑ حاجی‌شریف، اسرار گياهان دارويى، 1386ش، ص538.
- ↑ ميرحيدر، معارف گياهى، 1385 ش، ج4، ص371.
- ↑ مستغفرى، طب النبي و طب الصادق (روش تندرستى در اسلام)، 1381ش، ص135.
- ↑ «گیاه روئینه چست و در طب سنتی چه کاربردی دارد؟» وبسایت عطارک.
- ↑ ميرحيدر، معارف گياهى، 1385 ش، ج4، ص372.
- ↑ حاجی‌شریف، اسرار گياهان دارويى، 1386ش، ص537.
- ↑ حاجی‌شریف، اسرار گياهان دارويى، 1386ش، ص538.
- ↑ رضی، «گیاه روئینه»، وبسایت دانشنامة طب کهن، بنیاد ضربان سلامت.
- ↑ ميرحيدر، معارف گياهى، 1385 ش، ج4، ص372.
- ↑ «گیاه روئینه چیست و در طب سنتی چه کاربردی دارد؟» وبسایت عطارک.
منابع
- حاجى‌شريف، احمد، اسرار گياهان دارويى، تهران، حافظ نوين، 1386ش.
- رضی، حکیم، «گیاه روئینه» وبسایت دانشنامة طب کهن، تاریخ درج: 8 ژوئن 2022م.
- «گیاه روئینه چیست و در طب سنتی چه کاربردی دارد؟» وبسایت عطارک، تاریخ درج: 19 آذر 1397ش.
- مستغفرى، جعفر بن محمد، طب النبي و طب الصادق ( روش تندرستى در اسلام)، ترجمه يعقوب مراغى، قم، مؤمنين، 1381ش.
- ميرحيدر، حسين، معارف گياهى، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، چاپ هفتم، 1385ش.
محمد علی ابراهیمی