روزنامه‌نگاری
روزنامه‌نگاری؛ تحلیل و انتقال درست اطلاعات با هدف آگاهی‌بخشی به افکار عمومی و ایجاد ارتباط موفق.
مفهوم‌شناسی
روزنامه‌نگاری، به عمل و شغل روزنامه‌نگار گفته می‌شود.[۱] روزنامه‌نگار یا روزنامه‌نویس، کسی است که تهیه و نوشتن مقالات و اخبار روزنامه را به عهده دارد.[۲] روزنامه، نشریه‌ای است که برای روشن ساختن افکار مردم در زمینه‌های اجتماعی، سیاسی، علمی، فنی و ادبی و همچنین برای ارتقاء سطح آگاهی عمومی، انتشار اخبار و اطلاعات عام المنفعه و نیز انتقاد و صلاح‌اندیشی در امور عمومی، به‌طور منظم و در مواقع معین منتشر می‌گردد.[۳] روزنامه‌نگاری در اصطلاح، گردآوری، تجزیه و تحلیل، تأیید و ارائه اخبار مربوط به حوادث جاری، روندها، مسائل و مردم است.[۴]
پیشینه
آغاز روروزنامه‌نگاری به‌عنوان یک رشته دانشگاهی، ریشه در آموزش ارتباطات دارد. در سال1636م، یک دوره «آموزش ارتباطات برای مبلغان مسیحی در آمریکا» برگزار شد تا دانشجویان بهره‌مندی از روش‌های ارتباطی را برای دفاع از اندیشه‌های مسیحیت بیاموزند.[۵] نخستین مدارس عالی روزنامه‌نگاری، پس از جنگ جهانی اول بنیان نهاده شد. مدرسه روزنامه‌نگاری لندن، در سال 1919م، آغاز به کار کرد و در دهه1940م، رشته‌های تخصصی روزنامه‌نگاری در آمریکا، توسعه یافت.[۶] در آسیا، موسسه عالی روزنامه‌نگاری در استانبول در سال 1950م آغاز به کار کرد. موسسه روزنامه‌نگاری بغداد نیز در عراق، در سال 1964م تاسیس شد. نخستین موسسه روزنامه‌نگاری در ایران، در سال 1940م افتتاح شد و اولین دوره کارشناسی روزنامه‌نگاری در سال 1966م در دانشگاه تهران آغاز گشت.[۷]
شیوه‌ها و مفاهیم مورد توجه در روزنامه‌نگاری
در شصت سال اخیر، حداقل سه شیوه روزنامه‌نگاری، شامل روزنامه‌نگاری عینی، روزنامه‌نگاری تشریحی و روزنامه‌نگاری تحقیقی مورد توجه بوده است. همچنین در روزنامه‌نگاری، مفاهیم زیر، مورد توجه است:
- تامین نیازهای خبری مخاطبان؛
- صداقت در ارائه اخبار؛
- توصیف و تشریح رویدادها؛
- دارا بودن استقلال کامل برای گزینش اخبار؛
- ارائه اخبار بدون تحریف؛
- موضوع عینیت؛
- ارائه دیدگاه‌های مختلف؛
- مسئولیت اجتماعی روزنامه در مقابل خواننده؛
- تفکیک خبر و تفسیر آن؛
- جلب اعتماد خواننده؛
- آزادی مطبوعات؛
- راهنمایی افکار عمومی؛
- انجام وظیفه نگهبانی دربرابر سوءنیت‌های دولتی وغیردولتی؛
- روزنامه‌نگاری انتقادگرا؛
- روزنامه‌نگاری دولتی؛
- روزنامه‌نگاری مدافعه‌گر.[۸]
یکی از مهمترین وظایف روزنامه، گسترش دانش و اطلاعات مخاطبان در زمینه‌هایی است که امکان دسترسی مستقیم از رویدادها و اخبار برای آنان فراهم نباشد. عوامل گوناگونی بر فرآیند ارائه اطلاعات صحیح اثرگذار هستند ارتباط موفق، زمانی صورت می‌گیرد که بین پیام‌دهندگان و پیام‌گیران وجوه مشترکی وجود داشته باشد و روزنامه‌نگار می‌کوشد تا این ارتباط موفق را محقق نماید.
روزنامه‌نگاری و مقاله‌نویسی
روزنامه‌نگاری تخصصی، با مقاله‌نویسی در مطبوعات شکل گرفته است. روزنامه‌نگاری تخصصی در کنار مقاله‌نویسی، از تصویر (عکس، کاریکاتور و طرح) نیز استفاده کرد تا خود را به یکی از ارکان اطلاع‌رسانی در جامعه مدرن تبدیل کند. روزنامه‌نگار علاوه بر خبررسانی، نظر مکمل خبر حاوی چرایی و چگونگی وقوع حادثه را نیز بیان می‌کند. امروزه بهره‌مندی از ستون‌های تخصصی و صفحات مقاله، از نقاط قوت مطبوعات به‌شمار می‌رود.[۹]
روزنامه‌نگاری حرفه‌ای
روزنامه‌نگاری حرفه‌ای و تاکید بر استقلال حرفه‌ای از اواخر قرن 19م مطرح شد. اصول روزنامه‌نگاری حرفه‌ای شامل دو بخش تحلیل محتوا و ساختار است. بخش محتوا شامل بیان حقیقت، عینیت، انصاف، تعادل و توازن، بی‌طرفی، استقلال روزنامه‌نگار، احترام به حیثیت فردی و زندگی خصوصی و عدم تشدید کینه‌ها می‌شود. بخش ساختار شامل رعایت عناصر و ارزش‌های خبر، سبک‌های نگارش و تنظیم مطالب، هماهنگی میان تیتر و لید، عدم استفاده از صفت در خبرنویسی، استفاده از فعل در تیتر و ذکر منبع است.[۱۰]
روزنامه نگاری سبک زندگی
روزنامه‌نگاری سبک زندگی، امروزه اهمیت و گسترش چشمگیری یافته است. رسانه‌های خبری در جهان، ذیل سبک زندگی به موضوعاتی مانند مد، غذا، عشق، روابط جنسی، بهداشت، مدیریت بدن، دکوراسیون خانه، فضای سبز، زنان، خانواده، اشتغال، درآمد، اوقات فراغت و گردشگری می‌پردازند. روزنامه‌نگاری سبک زندگی، به روزنامه‌نگاری مصرف‌کننده نیز مشهور است و با توجه به نیازهای مصرف‌کننده، مشاوره‌های لازم را درباره محصولات و خدمات مختلف، عرضه می‌کند.[۱۱]
پانویس
- ↑ دهخدا، لغت نامه، ج8، ذیل واژه روزنامه‌نگار.
- ↑ معین، فرهنگ فارسی، ج2، ذیل واژه روزنامه‌نویس.
- ↑ قندی، مقاله‌نویسی در مطبوعات، 1376ش، ص20.
- ↑ دانشنامه عمومی، ذیل واژه روزنامه‌نگاری.
- ↑ Altbach,Philip,Higher Education in The World.1987,p 4.
- ↑ محسنیان راد و همکاران، روزنامه¬نگارلن ایران و آموزش روزنامه‌نگاری، 1373ش، ص7.
- ↑ محسنیان راد و همکاران، روزنامه¬نگارلن ایران و آموزش روزنامه¬نگاری، 1373ش، ص8.
- ↑ قندی، مقاله‌نویسی در مطبوعات، 1376ش، ص131- 133.
- ↑ قندی، مقاله نویسی در مطبوعات، ص36.
- ↑ فرقانی، «روزنامه‌نگاری حرفه‌ای؛ یک تصویر جهانی»، 1378ش، ص4.
- ↑ آذری و دیگران ،«روزنامه‌نگاری سبک زندگی در ایران؛ تحلیل محتوای کمی و کیفی وبگاههای خبری»، پاییز 1400ش، ص69-70.
منابع
- دهخدا، علی¬اکبر، لغت¬نامه، تهران، دانشگاه تهران، 1377ش.
- معین، محمد، فرهنگ فارسی، تهران، امیرکبیر، 1371ش.
- محسنیان راد و همکاران، روزنامه¬نگاران ایران و آموزش روزنامه¬نگاری، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه، 1373ش.
- قندی، حسین، مقاله¬نویسی در مطبوعات، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 1376ش.
- فرقانی، محمدمهدی، «روزنامه¬نگاری حرفه¬ای؛ یک تصویر جهانی»، رسانه، سال دهم، شماره اول، 1378ش.
- آذری، سیدحسن و دیگران، «روزنامه¬نگاری سبک زندگی در ایران؛ تحلیل کمی و کیفی وبگاه¬های خبری»، فصلنامه مطالعات فرهنگ ارتباطات، پاییز 1400ش.
- Altabach,Philip,G.Higher Education In The World, Themes And Variation,Lonndon: Radiant Publishers,1987