سید علی‌احمد حجت
سید علی‌احمد حجت؛ از عالمان برجستة شیعه در افغانستان.
سید علی‌احمد حجت کابلی، از دانش‌آموختگان مکتب آقا ضیاء عراقی و از عالمان خدمت‌گزار در افغانستان بود. او، باتربیت شاگردان و خدمات فراوان علمی، فرهنگی و اجتماعی، از محبوبیت و جایگاه اجتماعی خاصی نزد مردم برخوردار است.
کودکی و نوجوانی
سید علی معروف به میر احمد حجت، فرزند سید گل‌شاه در سال 1268ش، در کابل به دنیا آمد. پدر او، از سادات گردیز مرکز ولایت پکتیا و مادر وی، از قوم قزلباش است.[۱] او، خواندن و نوشتن را نزد برادر بزرگ خود سید کاظم معروف به «بلبل» آموخت و در سن دوازده‌سالگی عازم مشهد و در مدرسة «ابدال خان» ساکن و ادبیات عرب و منطق را فراگرفت.[۲]
جوانی
میر احمد، در سال ۱۳۰۰ش، عازم قم شد و در مدرسة دارالشفا اقامت کرد. او، چند سال از محضر آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی، بهره برد. سپس، در سال ۱۳۰۴ش، به حوزة علمیة نجف رفت و در مدرسة آیت‌الله سید کاظم یزدی ساکن شد و به‌مدت ده سال در فقه، اصول فقه، حکمت، کلام، تفسیر، منطق و اخلاق از محضر سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی و میرزا حسین نائینی بهره‌مند شد و از سید ابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاء عراقی اجازة اجتهاد گرفت.[۳]
شاگردان
آیت‌الله حجت، عالمان زیادی را تربیت کرد که برخی از آنها به درجة اجتهاد رسیدند، مانند آیت‌الله بهاءالدینی، سید جعفر مرعشی، سید سرور واعظ، محمدامین افشار، شیخ عزیزالله غزنوی و محمدعلی مدرس کابلی.[۴]
سیرة عملی- اخلاقی
آیت‌الله حجت بسیار متواضع بود و ساده زندگی می‌کرد، از ریاست و تجملات متنفر و نسبت به مصرف وجوهات شرعی حساس بود. او، از فقر و رنج فقرا رنج می‌برد. خود شبانه به آنها کمک و دیگران را تشویق می‌کرد که به مستمندان کمک کنند. حجت، به نماز شب، دعا و توسل مقید بود.[۵]
جایگاه اجتماعی
آیت‌الله حجت، جایگاه بالایی نزد مردم افغانستان دارد. او، در زمان حیات خود مرجع حل‌وفصل اختلافات و نزاع‌های مردمی بود. تعطیلی مغازه‌ها و برخی ادارات دولتی به‌مناسبت درگذشت او و شرکت هزاران تن از اقوام و مذاهب مختلف، در تشییع جنازة او، نشان از جایگاه اجتماعی او در میان مردم دارد. آیت‌الله حجت در میان علما و مراجع مشهد، قم و نجف نیز شناخته شده بود و به یاد او مراسم بزرگ‌داشتی از سوی برخی مراجع در مشهد و نجف برگزار شد.[۶]
حجت از نگاه اندیشمندان
آقا ضیاء عراقی، از حجت به نخبه، فخرالمحققین و افتخار مجتهدین یاد می‌کند. ابوالحسن اصفهانی، او را عالم فاضل، محقق و مجتهد می‌دانست.[۷] آیت‌الله هادی میلانی حجت کابلی را مایة برکت در افغانستان می‌دانست. به اعتقاد آیت‌الله حسین شاهرودی، آیت‌الله حجت، از گنجینه‌های بزرگ علمی بود.[۸]
دیدگاه‌های خاص فقهی و کلامی
آیت‌الله حجت، با توجه به فقر شیعیان، فرستادن وجوهات شرعی را از افغانستان به نجف جایز نمی‌دانست و معتقد به مصرف آن در میان فقرای شیعه بود. حجت کابلی، به وحدت میان تمام اقوام و مذاهب باور داشت و آن را یکی از نیازهای اصلی جامعه می‌دانست. از نظر او، همۀ مسلمانان با هر ملیت، قومیت و مذهبی که دارند باهم برادرند. وی، بی‌احترامی به اعتقادات دینی و مذهبی دیگران را جایز نمی‌دانست.[۹]
فعالیت‌ها
علمی
حجت، ضمن تحصیل در نجف به تدریس منطق، فلسفه و کلام نیز مشغول بود. وی، پس از بیست سال تحصیل در مشهد، قم و نجف، پس از بازگشت به وطن، به تدریس و تربیت طلاب علوم دینی ادامه داد. او، در کابل و بهسود، دروس فقه، اصول فقه، فلسفه و اخلاق را تدریس و طلاب زیادی را تربیت کرد.[۱۰]
فرهنگی
آیت‌الله حجت، خدمات فرهنگی زیادی انجام داده است. ساخت حوزة علمیه در کابل و بهسود، ساخت تکیه‌خانة چنداول، مسجد جامع کارتة سخی، تعمیر مسجد شهید قاضی شهاب، زیارت سخی، مسجد همت‌یار و مسجد قلعة هزاره‌ها در چنداول و ساخت کتابخانة امام صادق در کنار مسجد همت‌یار، بخشی از فعالیت‌های فرهنگی حجت کابلی است.[۱۱]
تبلیغی
میر علی‌احمد حجت، بعد از فراگیری علوم دینی و رسیدن به اجتهاد، به سفارش آیت‌الله محسن حکیم به افغانستان بازگشت. حجت، پس از بازگشت به کابل به تبلیغ معارف اهل‌بیت و معرفی تشیع پرداخت. برگزاری مجالس سخنرانی، روضه‌خوانی، منقبت‌خوانی، نماز جماعت و شهادت به ولایت امام علی در اذان، بخشی از فعالیت‌های تبلیغی حجت کابلی است.[۱۲] او، با مناظرات علمی خود با علمای اهل سنت همچون قاضی محمدنبی در حسینیة چنداول دربارة حقانیت و اعتقادات تشیع و برگزاری علنی جشن غدیر خم، نیمة شعبان و گرفتن وضو به طریقة شیعه، تقیه را از میان شیعیان افغانستان برداشته و مذهب تشیع را علنی کرد. اعزام مبلغ به شهرهای افغانستان همچون جلال‌آباد، پلخمری، قندوز، قندهار، هرات، مزار شریف و لوگر از دیگر فعالیت‌های تبلیغی آیت‌الله حجت بود.[۱۳]
اجتماعی
ساخت چندین غسال‌خانه در کابل، همچون غسال‌خانة زیارت سخی، غسال‌خانة زیارتگاه ابوالفضل، غسال‌خانة تکیه‌خانة چنداول، شناسایی خانواده‌های فقیر، رسیدگی به امور معیشتی و کمک به آنها از جمله فعالیت‌های اجتماعی آیت‌الله حجت است.[۱۴]
درگذشت
آیت‌الله حجت کابلی، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۳ش در سن ۸۴ سالگی درگذشت و در زیارتگاه سخی دفن شد. در مراسم تشییع جنازة او، نماینده محمدظاهر شاه و تعدادی از علمای اهل سنت نیز حضور داشتند. ادارات دولتی به‌صورت نیمهتعطیل درآمد و مغازه‌های مسیر تشییع تعطیل شدند.[۱۵]
پانویس
- ↑ «میر علی‌احمد حجت»، ویکی‌شیعه.
- ↑ ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، 1379ش، ج1، ص64.
- ↑ احمدی، گلشن ابرار،1384ش، ج7، ص336ش.
- ↑ «سید علی‌احمد حجت کابلی»، ویکی‌فقه.
- ↑ «زندگی‌نامة زعیم فقید شیعیان افغانستان حضرت آیت‌الله میر علی‌احمد حجت»، وب‌سایت آیت‌الله محسن حجت.
- ↑ «سید علی‌احمد حجت کابلی»، ویکی‌فقه.
- ↑ «زندگی‌نامة زعیم فقید شیعیان افغانستان حضرت آیت‌الله میر علی‌احمد حجت»، وب‌سایت آیت‌الله محسن حجت.
- ↑ احمدی، گلشن ابرار،1384ش، ج7، ص342ش.
- ↑ «سید علی‌احمد حجت کابلی»، ویکی‌فقه.
- ↑ «میر علی‌احمد حجت»، ویکی‌شیعه.
- ↑ «زندگی‌نامة زعیم فقید شیعیان افغانستان حضرت آیت‌الله میر علی‌احمد حجت»، وب‌سایت آیت‌الله محسن حجت.
- ↑ ناصری، مشاهیر تشیع در افغانستان، 1379ش، ج1، ص64-66.
- ↑ «سید علی‌احمد حجت کابلی»، ویکی‌فقه.
- ↑ «زندگی‌نامة زعیم فقید شیعیان افغانستان حضرت آیت‌الله میر علی‌احمد حجت»، وب‌سایت آیت‌الله محسن حجت.
- ↑ «میر علی‌احمد حجت»، ویکی‌شیعه.
منابع
- احمدی، مهدی، گلشن ابرار، قم، نورالسجاد، ۱۳۸۴ش.
- «زندگی‌نامة زعیم فقید شیعیان افغانستان حضرت آیت الله میر علی‌احمد حجت»، وب‌سایت آیت‌الله محسن حجت، تاریخ بازدید:26 آذر1401ش.
- «سید علی‌احمد حجت کابلی»، ویکی‌فقه، تاریخ بازدید:26 آذر1401ش.
- «میر علی‌احمد حجت»، ویکی‌شیعه، تاریخ بازدید:26 آذر1401ش.
- ناصری، عبدالمجید، مشاهیر تشیع در افغانستان، قم، مؤسسة امام خمینی، چ1، 1379ش.