مسجد شاه دو شمشیره
مسجد شاه دو شمشیره؛ اولین و قدیمی‌ترین مسجد شهر کابل. مسجد شاه دو شمشیره، از قدیمی‌ترین مساجد شهر کابل است که در مرکز شهر واقع شده و اکنون از آن به‌عنوان مکانی برای برگزاری نماز و سایر مراسم‌های عبادی استفاده میشود.
نام‌گذاری
این مسجد منتسب به یکی از سرداران سپاه اسلام به‌نام «لیث بن قیس» است که هنگام جنگ با سپاه «رَتْبیل‌شاه» حاکم کابل با دو شمشیر می‌جنگید. وقتی او در این جنگ کشته شد، وی را در همین مکان دفن کردند و مسجدی نیز در جوار آن ساختند و آن را «مسجد شاه دوشمشیره» نام‌گذاری کردند.[۱] از این مسجد، گاهی به‌عنوان «نگین شهر کابل» نیز یاد میشود.[۲]
تاریخچه
تاریخ ساخت این مسجد به سال ۸۱ق برمی‌گردد که مسلمانان در جنگ با «رتبیل‌شاه» پیروز شده و کابل را فتح کردند. آنها در کنار مقبرۀ لیث بن قیس، این مسجد را ساختند.[۳] برخی از مورخین معتقدند که این مسجد در جایگاه معبد ویران‌شدۀ هندوها ساخته شده و کوه آسمایی که در کنار آن هست، نام الهۀ بزرگ طبیعت بوده است.[۴]
موقعیت جغرافیایی
این مسجد در مرکز شهر کابل در سَرَک (خیابان) عمومی اندرابی در کنار رودخانۀ کابل قرار گرفته است.[۵]
معماری
مسجد شاه دوشمشیره ۱۲ متر طول، ۱۲ متر عرض و ۸ متر ارتفاع دارد که در دو طبقه و بر چهار پایۀ استوانه‌ای استوار است.[۶] این مسجد دارای یک گنبد فیروزه‌ای، دیوارهای کرمی‌رنگ مایل به سفید[۷] و دو منارۀ بسیار زیبا است.[۸] در سقف آن از چوب‌های مخصوصی استفاده شده که موقع ورود به مسجد، انسان را به خود جذب می‌کند.[۹] در سمت راست ورودی مسجد تابلویی نصب است که آیۀ ۷۷ سورۀ حج و تاریخ بازسازی آن نوشته شده است.[۱۰]
مرمت و بازسازی
این مسجد در ابتدا فقط یک چهار دیواری کوچک و ابتدایی داشت[۱۱] که چندین مرتبه تعمیر و بازسازی شد. نخستین‌بار، این مسجد، توسط نصیرالدین همایون پسر شاه بابر (۱۵۰۸–۱۵۵۶م) تعمیر شد. در سال ۱۱۲۶ش نیز وقتی احمدشاه وارد کابل میشود پس از خواندن نماز در این مسجد، به سردار جهان‌خان توصیه کرد این مسجد را توسعه دهد.[۱۲] ساختمان مسجد با سبک فعلی به درخواست مادر شاه امان‌الله (۱۸۹۲ –۱۹۶۰م) و هزینۀ شخصی او به مبلغ صد لَکْ یا لگْ (صد هزار) روپیه در سال ۱۳۰۶ش با کمک مهندسان ترکیه‌ای[۱۳] در دو طبقه بازسازی شد. چون مبلغ مذکور در آن زمان پول زیادی بود مردم کابل تا مدت‌ها از آن به‌نام مسجد «لَکی» یاد می‌کردند.[۱۴] متأسفانه، با گذشت سالیان متمادی و چندین دهه جنگ در کابل، قسمت‌هایی از این مسجد آسیب دیده است. در سال ۱۳۹۸ش اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان، دستور به بازسازی این مسجد داد که شرکت خصوصی «انکشاف ملی» بازسازی آن را بر عهده گرفت. این شرکت، بازسازی مسجد را طی دو سال زیر نظر وزارت شهرسازی و اراضی، در ماه ثور (اردیبهشت) سال ۱۴۰۰ش به اتمام رساند.[۱۵]
کارکرد
این مسجد از قدیم‌الایام تا کنون مورد توجه مردم کابل بوده است. نمازهای عید فطر و قربان و نیز نماز جمعه در آن برگزار میشود.[۱۶] علاوه بر آن، روزهای چهارشنبه جمعیت زیادی از مردم عادی، بیماران، زنان و نیازمندان به این مسجد آمده و برای برآورده شدن حاجات خود دعا خوانده و نذر می‌کنند که اگر حاجات آنها برآورده شود به کبوتران اطراف مسجد دانه و گندم بدهند.[۱۷] عکس این مسجد در اسکناس‌های ۵۰ افغانی در افغانستان چاپ شده است.
جاذبه‌های گردشگری
قرار گرفتن مسجد در یک مکان پرتردد، کنار رودخانۀ کابل، نمای زیبا، باستانی و تاریخی بودن زیارتگاه آن و وجود کبوتران رنگارنگ که بر زمين یا بر گرد گنبد در حال پرواز هستند، باعث میشود هر گردشگری که به کابل بیاید از این مسجد دیدن کند.[۱۸] همچنین بازارهای محلی کوچک و بزرگ در اطراف مسجد وجود دارد که انواع قالیچه‌های دست‌بافت، کیف‌های دست‌ساز چرم طبیعی و محصولاتی ساخته شده با پوست گوسفند، لباس‌های محلی و وسائل باستانی در آنها به‌فروش رسیده و گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کنند.[۱۹]
پانویس
- ↑ محمود، «مسجد شاه دوشمشیره، اولین مسجد مسلمانان در کابل»، وبلاگ افغانستان فردا؛ محمدی، «مسجد شاه دوشمشیر، مسجدی با سقف‌های آبی و دیوارهای زردرنگ»، وب‌سایت سیستم معلوماتی گردشگری افغانستان (Atis).
- ↑ نصیری، «مسجد شاه دوشمشیره (نگین شهر کابل) به بهره‌برداری سپرده شد»، وب‌سایت وزارت شهرسازی و اراضی.
- ↑ عظیمی، افغانستان و نقاط شگفت‌انگیز آن، ص۲۷۲.
- ↑ توحیدی، «شاه دوشمشیره»، دایرةالمعارف آریانا.
- ↑ عظیمی، افغانستان و نقاط شگفت‌انگیز آن، ص۲۷۲.
- ↑ سیرت، «شمار سیاحین مسجد شاه دوشمشیره کابل افزایش یافته است»، وب‌سایت تلویزیون صدای صلح.
- ↑ «مسجد شاه دوشمشیره»، خبرگزاری اطلس.
- ↑ «شاه دو شمشیره کابل آرزوها را برآورده می‌کند»، وب‌سایت ایران هتل.
- ↑ محمدی، «مسجد شاه دوشمشیر، مسجدی با سقف‌های آبی و دیوارهای زردرنگ»، وب‌سایت سیستم معلوماتی گردشگری افغانستان (Atis).
- ↑ محمود، «مسجد شاه دوشمشیره، اولین مسجد مسلمانان در کابل»، وبلاگ افغانستان فردا؛ محمدی، «مسجد شاه دوشمشیر، مسجدی با سقف‌های آبی و دیوارهای زردرنگ»، وب‌سایت سیستم معلوماتی گردشگری افغانستان (Atis).
- ↑ «مسجد جامع شاه دوشمشیره»، وب‌سایت کابل‌شاروالی.
- ↑ محمود، «مسجد شاه دوشمشیره، اولین مسجد مسلمانان در کابل»، وبلاگ افغانستان فردا.
- ↑ محمود، «مسجد شاه دوشمشیره، اولین مسجد مسلمانان در کابل»، وبلاگ افغانستان فردا.
- ↑ کهگداری، «مسجد شاه دوشمشیره و پیامد‌های آن»، وب‌سایت افغان جرمن آنلاین.
- ↑ نصیری، «مسجد شاه دوشمشیره (نگین شهر کابل) به بهره‌برداری سپرده شد»، وب‌سایت وزارت شهرسازی و اراضی.
- ↑ «مسجد شاه دوشمشیره»، خبرگزاری اطلس؛ محمدی، «مسجد شاه دوشمشیر، مسجدی با سقف‌های آبی و دیوارهای زردرنگ»، وب‌سایت سیستم معلوماتی گردشگری افغانستان (Atis).
- ↑ «شاه دو شمشیره کابل آرزوها را برآورده می‌کند»، وب‌سایت ایران هتل.
- ↑ محمدی، «مسجد شاه دوشمشیر، مسجدی با سقف‌های آبی و دیوارهای زردرنگ»، وب‌سایت سیستم معلوماتی گردشگری افغانستان (Atis).
- ↑ «شاه دو شمشیره کابل آرزوها را برآورده می‌کند»، وب‌سایت ایران هتل.
منابع
- توحیدی، صدیق‌الله، شاه دوشمشیره، در دایرةالمعارف آریانا، تاریخ درج مطلب: ۲۰ شهریور ۱۳۸۸ش.
- سیرت، فضل‌الرحمن، «شمار سیاحین مسجد شاه دو شمشیره کابل افزایش یافته است»، وب‌سایت تلویزیون صدای صلح، تاریخ درج مطلب: ۱ جولای ۲۰۲۲م.
- «شاه دو شمشیره کابل آرزوها را برآورده می‌کند»، وب‌سایت ایران هتل، تاریخ درج مطلب: ۳ آبان ۱۳۹۷ش.
- عظیمی، محمدعظیم، افغانستان و نقاط شگفت‌انگیز آن، کابل، الهدی، ۱۳۹۰ش.
- کهگداری، عزیز، «مسجد شاه دوشمشیره و پیامد‌های آن»، وب‌سایت افغان جرمن آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۸ آگوست ۲۰۱۵م.
- «مسجد جامع شاه دوشمشیره»، وب‌سایت شهرداری کابل، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آذر ۱۴۰۱ش.
- «مسجد شاه دوشمشیره اولین و قدیمی‌ترین مسجد در کابل»، وب‌سایت گردش‌بان، تاریخ درج مطلب: ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ش
- «مسجد شاه دوشمشیره»، خبرگزاری اطلس، تاریخ درج مطلب: ۵ حوت(اسفند) ۱۳۹۹ش.
- محمدی، احمد، «مسجد شاه دوشمشیر، مسجدی با سقف‌های آبی و دیوارهای زردرنگ»، وب‌سایت سیستم معلوماتی گردشگری افغانستان (Atis)، تاریخ درج مطلب: ۱۸ جدی (بهمن) ۱۳۹۶ش.
- محمود، شاه محمود، «مسجد شاه دوشمشیره، اولین مسجد مسلمانان در کابل»، وبلاگ افغانستان فردا، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۲ش.
- نصیری، «مسجد شاه دوشمشیره (نگین شهر کابل) به بهره‌برداری سپرده شد»، وب‌سایت وزارت شهرسازی و اراضی، تاریخ درج مطلب: ۱۷ خرداد ۱۴۰۰ش.