میله گل سیب

میله گل سیب (جشن)؛ آیین شادمانی در موسم شکفتن درختان سیب در افغانستان.

مِیلۀ گُلِ سیب، از مراسم‌های پرنشاط مردم افغانستان در ولایات مختلف به‌خصوص در میدان‌وردک است. این جشن نقش زیادی در همبستگی اجتماعی مردم افغانستان داشته است.

تاریخچه

جشن گل سیب در ولایت میدان‌وردک از سال 2002م، آغاز و در سایر شهرهای افغانستان رایج شده است. همه‌ساله باغداران و مسئولان حکومتی در کنار فرهنگیان، اهالی ادب، هنر و سایر اقشار مردم این مرسم پرنشاط را با برنامه‌های متنوع برگزار می‌کنند.

برنامه‌ها

در این جشن بیشتر فرهنگیان شرکت می‌کنند و شاعران، نویسندگان و ادیبان آثار خود را با موضوعات وصف گل سیب، عشق، عرفان، پایمردی و رشادت مردم افغانستان در طی سالیان دراز، با دیگران به اشتراک می‌گذارند. شروع برنامه با قرائت قرآن است و در ادامه خواندن سرود به‌صورت گروهی انجام می‌شود. برپایی نمایشگاه کتاب همزمان با جشن گل سیب از برنامه‌های این جشن است. یکی دیگر از برنامه‌های این جشن، مشاعره است که با حضور صدها شاعر و نویسنده برگزار می‌شود و محتوای مطالب آن را صلح، برادری و وحدت ملی شکل می‌دهد و در انتهای این محفل به‌ شاعران و نویسندگان، لوح تقدیر اهدا می‌شود.

1. میدان‌وردک

در ولایت میدان‌وردک، به‌دلیل شهرت جهانی سیب این ولایت به‌نام «سیب‌ میدان» و برداشت سالانه صدها تن سیب از باغات آن، میلۀ گل سیب با برپایی محافل فرهنگی همراه است. در برنامه‌های فرهنگی جشن گل سیب در میدان‌وردک، قبل از تسلط طالبان بیشتر سخن از تشویق جوانان به‌مشارکت اجتماعی و محتوای اشعار و مقالات، مشکلات جامعه و تشویق به زندگی صلح‌آمیز بود؛ اما در زمان حاکمیت طالبان علاوه ‌بر حذف کامل زنان از این‌گونه مراسم‌ها، این نوع جشن‌ها و جشنواره‌ها بسیار کمرنگ شده است و محتوای بیشتر اشعار را تمجید از طالبان تشکیل می‌دهد.

2. پروان و غور

در سال‌های اخیر علاوه‌ بر ولایت میدان‌وردک، در ولسوالی‌های شیخعلی و غوربند ولایت‌ پروان و ولسوالی شهرک و لایت غور نیز مردم شاهد برگزاری این جشن بودند. در شیخعلی باغداران سالانه بیش از 6000 تن سیب از باغات این ولسوالی برداشت می‌کنند. در ولایت پروان علاوه‌بر برنامه‌های فرهنگی مانند خواندن مقاله و شعر و مشاعره، ورزش‌های رزمی و مسابقات ورزشی مانند والیبال و بزکشی و همچنین نمایش‌های هنری مانند تآتر اجرا می‌شد. در ولسوالی شهرک ولایت غور برای نخستین‌بار در 2 اکتبر 2014م، جشن گل سیب با حضور باغداران، ولسوال (شهردار) شهرک و همکاری برنامۀ ثبات، برگزار شد. سیب ولایت غور که خیلی خوش‌مزه هم است، به‌نام سیب کمنج یاد می‌شود. این نوع سیب در ولایات غربی افغانستان مشهور و نسبت به سیب دیگر شهرها گران‌تر است.

کارکردها

پژوهشگران و کارشناسان رسانه‌ها، جشن گل سیب را دارای کارکردهای ذیل دانسته‌اند:

1. تقویت فرهنگ و ادب

برگزاری میلۀ گل سیب با حضور فرهنگیان و اهالی ادب و در میان گذاشتن مطالب و اشعار سودمند باعث غنا و ارتقای فرهنگ می‌شود.

2. تقویت شناخت

برگزاری این مراسم‌ها برای افزایش شناخت کشورهای دیگر از فرهنگ، تاریخ و محصولات افغانستان مفید است.

4. تقویت دوستی

برپایی چنین مراسم‌های با حضور هزاران شرکت‌کننده از شهرهای مختلف افغانستان سبب تحکیم دوستی مردم و اقوام با همدیگر است.

4. تحکیم وحدت ملی

شرکت مردم با اقوام و گروه‌های مختلف با نظرات گوناگون در رویدادهای این‌چنین اتحاد مردم را تقویت می‌کند.

5. گسترش فرهنگ باغداری

باغداران و کشاورزان به این باور بودند که برگزاری این میله می‌تواند نظر مسئولین را برای کمک به بازاریابی و گسترش فرهنگ باغداری جلب کند.

6. تقویت نشاط

در یک کشور جنگ‌زده که همیشه استرس‌های ناشی از ناامنی و خشونت در زندگی مردم سایه افکنده است، خیلی مهم است که برنامه‌های شاد و پرنشاط، اجرا شود و جشن گل سیب یکی از این برنامه‌های نشاط‌آفرین است که مشارکت‌کنندگان لحظاتی را به‌دور از غم و اتفاقات بد، به تفریح و شادی می‌پردازند و در کنار همدیگر روز مسرت‌بخشی را سپری می‌کنند.

7. تقویت اقتصاد

رشد حاصلات باغداری سیب باعث تغیرات چشم‌گیر در زندگی اقتصادی باغداران و خانواده‌ها شده است و فروش آن در سایر ولایات و صادارات به کشورهای دیگر عواید یک میلیون و پانصد هزار دلاری در 2016م، در پی داشته است.

8. عرضه دیگر محصولات

همزمان با برگزاری این مراسم، نمایشگاه‌های محصولات کشاورزی مانند زعفران، میوۀ خشک (خشکبار) و عسل و همچنین نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری مانند کتابفروشی و خطاطی نیز برپا می‌شود.

9. تقویت ورزش

با برگزاری نمایش انواع سبک‌های ورزشی و راه‌اندازی مسابقات در مراسم جشن گل سیب، مردم به‌خصوص جوانان و نوجوانان به ورزش تشویق می‌شوند.

10. تقدیر از باغداران

به‌بهانۀ برگزاری جشن گل سیب از سوی مقامات محلی ولایات، از باغدران به‌دلیل تحمل زحمات زیاد و تشویق آنها برای رشد و ارتقای محصولات و تأکید به غرس نهال‌های بیشتر سیب نیز تقدیر می‌شود.

11. آگاهی از خواص سیب

با حضور متخصصین تغذیه در جشن گل سیب، مردم به استفادۀ بیشتر از سیب در سبد غذایی خود ترغیب و از خواص آن برای سلامتی افراد و پیشگیری از امراض مختلف، آگاه می‌شوند.

12. جلب حمایت مسئولان

از دیگر کارکرد این جشن توجه مسئولان حکومتی به کشاورزان و کمک به آنها در زمینۀ آفت‌زدایی و رشد بهتر محصولات آنها، تقویت نهال‌شانی و گسترش تولید میوه‌های مختلف می‌توان نام برد.

13. تقویت صلح

برگزاری چنین مراسم‌هایی خشونت را کاهش می‌دهد و صلح و آرامش را در کشور تقویت می‌کند.

پانویس

منابع

• «انتشارات اکسوس در میدان‌وردک نمایشگاه کتاب راه‌اندازی کرد»، صفحۀ خامه‌پرس در فیسبوک، تاریخ درج مطلب: 25 ژانویه 2023م.
• بهزاد، روح‌‌الله، «جشنواره‌های نوروزی در افغانستان»، وب‌سایت روزنامۀ ماندگار، تاریخ درج مطلب: 29 حوت (اسفند) 1395ش.
• پژواک، نویدالله، «نخستین جشن گل سیب در ولسوالی شهرک ولایت غور»، وب‌سایت جام غور، تاریخ درج مطلب: 2 اکتبر 2014م.
• «سومین جشنوارۀ گل سیب در ولسوالی شیخ برگزار شد»، صفحۀ انجمن فکری و فرهنگی جوانان شیخ‌علی در فیسبوک، تاریخ درج مطلب: 24 آوریل 2018م.
• «جشنوارۀ میلۀ گل ارغوان در پروان برگزار شد»، وب‌سایت آژانس اطلاعاتی باختر، تاریخ درج مطلب: 7 آوریل 2016م.
• «جشنوارۀ گل سیب در پروان برگزار شد»، وب‌سایت آژانس اطلاعاتی باختر، تاریخ درج مطلب: 2 مه 2017م.
• دوستی، احمدنعیم، «هفدهمین جشنوارۀ گل سیب در میدان‌وردک برگزار شد»، وب‌سایت آژانس اطلاعاتی باختر، تاریخ درج مطلب: 13 مه 2013م.
• سامی، علی، «جشن گل سیب در ولایت پروان»، صفحۀ تلویزیون بامیان در یوتیوب، تاریخ بازدید: 24 بهمن 1402ش.
• «محفل مشاعرۀ میلۀ گل سیب در میدان‌وردک»، شبکۀ اطلاع‌رسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1389ش.
• «میلۀ عنعنوی گل سیب، برگزار شد»، شبکۀ اطلاع‌رسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 9 خرداد 1388ش.
• «میلۀ گل سیب»، صفحۀ تلویزیون ملی در یوتیوب، تاریخ بازدید: 25 بهمن 1402ش.
• نگاه، یوسف، «نوروز چرا پایدار است؟»، وب‌سایت روزنامۀ 8 صبح، تاریخ درج مطلب: 27 حوت (اسفند) 1401ش.