هجیج

هجیج؛ روستایی سنگی با معماری پلکانی در پاوه. هجیج از زیبا‌‌‌ترین مناطق مسکونی جنگلی در استان کرمانشاه و در 34 کیلومتری شهرستان پاوه قرار دارد.^[۱] این منطقة تاریخی ـ گردشگری با معماری ویژه یکی از روستا‌‌های پلکانی ایران است.^[۲] این روستا در دل رشته‌کوه‌های زاگرس و در مجاورت ارتفاعات شاهو قرار دارد.^[۳] شغل ساکنان روستای هجیج اغلب باغداری و دامپروری است.^[۴]

نام‌گذاری

نام‌گذاری این روستا به نام هجیج بر‌گرفته از واژه‌ای کُردیبه‌معنای دره سر‌سبز است.^[۵] برخی معتقدند به‌دلیل موقعیت مکانی این روستا که در دره‌ای سر‌سبز قرار دارد، این روستا را هجیج نام‌گذاری کرده‌اند.^[۶]

پیشینه

وجود امامزاده عبیدالله در این روستا که از نوادگان امام موسی کاظم است گواه قدمت تاریخی این روستا است^[۷] و با توجه به آن، قدمت این روستا را تا ۵۰۰ سال پیش، پی گرفته‌اند.^[۸]

جمعیت شناسی

آمار جمعیتی: روستای هجیج با جمعیتی بالغ بر 603 نفر و 180 خانوار در دهستان سیروان از بخش نوسود قرار گرفته است.^[۹]
اقوام و زبان: مردم هجیج به زبان کُردی و گویش اورامی که یکی از گویش‌‌های گورانی و زیر‌گروهی از گویش‌‌های شمال غرب ایران است و یکی از اصیل‌ترین لهجه‌‌ها به شمار می‌آید، سخن می‌گویند. زبان کردی اورامی به زبان اوستایی و پهلوی قرابت زیادی دارد.^[۱۰]
دین و مذهب: اهالی مسلمان روستای هجیج، برخی پیرو فرقه قادریه از طریقت‌های تصوف اهل‌سنت هستند.^[۱۱]

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی: روستای هجیج در 34 کیلومتری غرب شهر پاوه در استان کرمانشاه قرار گرفته است.^[۱۲] هجیج روستایی کوهپایه‌ای است که در دامنة ارتفاعات شاهو قرار دارد.^[۱۳]
آب‌و‌هوا: روستای هجیج در قلب کوهستان و دارای اقلیمی کوهستانی است. این روستا دارای آب‌و‌هوای معتدل کوهستانی است و در بهار و تابستان آب و هوای متبوعی دارد؛ اما در پاییز و زمستان سرد است.^[۱۴] در فصل زمستان این روستا دارای بارش برف و بارش باران در بهار و پاییز است. ^[۱۵] آب شُرب و زراعی مردم این روستا از طریق چاه‌های عمیق و چشمه‌های موجود در این منطقه تأمین می‌شود.^[۱۶]
منابع آبی: در نزدیکی روستای هجیج چشمة خروشانی معروف به «چشمة بل» (کانی بل) وجود دارد که آب آن به رودخانة سیروان می‌‌ریزد. این چشمه در هیچ فصلی از سال کم آب نمی‌شود و به‌عنوان یکی از بهترین آب معدنی‌‌های دنیا شناخته می‌شود.^[۱۷] این چشمه دارای خواص درمانی است.^[۱۸]
پوشش گیاهی: روستای هجیج با قرار گرفتن در دامنة ارتفاعات شاهو دارای درختان انار و گردو^[۱۹] و همچنین گونه‌های گیاهان دارویی متنوع مانند: گل‌گاوزبان، گل‌ختمی، گَون، شِنگ و پیچک است.^[۲۰]
حیات وحش: در ارتفاعات و رشته‌کوه‌های اطراف روستای هجیج تنوع گونه‌های جانوری مانند: کبک، گرگ و روباه مشهود است.^[۲۱]

معماری

خانه‌های روستای هجیج در دامنة کوه بنا گردیده و ساختار پلکانی دارند؛^[۲۲] یعنی حیاط هر خانه، پشت‌بام ساختمان پایینی است.^[۲۳] معماری پلکانی خانه‌های روستای هجیج به‌دلیل کمبود زمین صاف در دامنة این کوه‌ها بوده است.^[۲۴] به‌خاطر نوع آب‌و‌هوای این منطقه، اهالی روستا خانه‌های خود را از جنس سنگ، چوب و گل ساخته‌اند^[۲۵] تا از نفوذ سرما و هجوم حیوانات در امان باشند.^[۲۶]

اقتصاد

مراتع سر‌سبز و حاصلخیز در روستای هجیج، سبب رونق دامپروری در این منطقه شده است. ^[۲۷] تولید محصولات دامی مانند: شیر، کشک، دوغ، کره و روغن حیوانی نیز در این روستا از دیگر توانایی‌های اقتصادی اهالی روستای هجیج است که نقش به‌سزایی در خود‌کفایی، کار‌آفرینی و رونق اقتصادی در این منطقه دارد.^[۲۸] همچنین رونق و توسعۀ صنعت توریسم و گردشگری در این روستا سبب اشتغال‌زایی، ایجاد تنوع شغلی، کاهش مهاجرت مردم از روستا و تعاملات فرهنگی بین مردم بومی و گردشگران در این روستا می‌شود.^[۲۹] این امر تأثیر بسزایی در رونق اقتصادی این منطقه دارد. همچنین پرورش طیور نیز در این روستا از رونق زیادی برخوردار است.^[۳۰]

فرهنگ و هنر

آداب‌و‌رسوم: مردم روستای هجیج در مراسم‌های عروسی، جشن و حتی عزاداری‌‌های خود پیرو فرهنگ و آداب‌و‌رسوم رایج در میان اقوام کُرد‌زبان هستند و از لباس‌های سنتی و محلی استفاده می‌کنند.^[۳۱] زنان این منطقه از سربند، کلنجه، زیرپوش و پیراهن بلند استفاده کرده و مردان از کلاه، قبا، شلوار‌کردی و ستره و گیوه استفاده می‌کنند.^[۳۲] از جمله مراسم‌ رایج میان اهالی این روستا، برگزاری جشن‌‌های فصلی یا عبادت‌های دسته‌جمعی است.^[۳۳]
امامزاده: وجود مسجد و «امامزاده عبیدالله» در این روستا نشان از قدمت بالای باور‌های مذهبی و رواج آن در میان اهالی این روستا از گذشته تا به امروز دارد.^[۳۴] همچنین خانقاه درویش‌های قادریه، مسجد مرکزی روستا و چله‌خانه از دیگر اماکن مذهبی در این روستا است.^[۳۵]
موسیقی و رقص محلی: موسیقی مورد ‌علاقه مردم روستای هجیج نوای سوزناک «شِمشال» است. این ساز شبیه نِی بوده و یکی از انواع ساز‌های بادی به‌شمار می‌رود. ^[۳۶] برخی مردمان محلی پیرو مذهب قادریه در مراسم‌های مذهبی و جشن‌های خود مانند مراسم ذکر و سماع دراویش به نواها و رقص‌های عرفانی می‌پردازند. ^[۳۷]
غذاهای محلی: از جمله غذاهای سنتی رایج در روستای هجیج شامل «کوفته حجیجانه»، «خوشت قسقوان» و «ترخینه» است.^[۳۸]
صنایع‌دستی و سوغات: یکی دیگر از ویژگی‌‌های منحصر‌به‌فرد اهالی روستای هجیج صنایع‌دستی متنوع و رایج در این روستا است. صنایع‌دستی مرسوم در این روستا شامل: گیوه‌بافی یا کِلاش‌بافی،^[۳۹] بافتن لباس‌های سنتی، صنایع‌ چوبی مثل: سبد‌‌بافی، گلیم، شال و جاجیم‌بافی است که حاصل ذوق و کار‌آفرینی زنان خود‌کفای روستای هجیج است.^[۴۰] محصولاتی مانند: روغن حیوانی، کشک، دوغ ، پنیر محلی و گردو نیز از سوغاتی‌های روستای هجیج به‌شمار می‌رود.^[۴۱]

جاذبه‌های گردشگری

مناطق دیدنی: روستای هجیج در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد. وجود ارتفاعات شاهو ^[۴۲] علاوه بر طبیعت بکر و سر‌سبز، امکان کوه‌پیمایی را برای علاقه‌مندان به کوهنوردی فراهم می‌کند.^[۴۳] علاوه بر معماری منحصر‌به‌فرد و طبیعت بکر روستای هجیج،^[۴۴] مناطق گردشگری دیگری نیز در اطراف این روستا وجود دارند که شامل: «چشمة بَل»،^[۴۵] «خانقاه» و «امامزاده کوسه هجیج»،^[۴۶] «رودخانۀ سیروان» و «حوض پیر» است.^[۴۷] همچنین مسجد جامع روستا، کوه شاهو، غار قوری قلعه و بازارچه مرزی از دیگر جاذبه‌های گردشگری روستای هجیج و شهر پاوه به‌شمار می‌‌رود.^[۴۸]
امکانات رفاهی: این روستا دارای امکانات رفاهی متعددی مسجد و سرویس بهداشتی است.^[۴۹] همچنین وجود اقامتگاه‌های بوم‌گردی ^[۵۰] و خانه‌های روستایی اجاره‌ای از دیگر امکانات رفاهی این روستا برای اقامت گردشگران در این منطقه است.^[۵۱] علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و اتراق در طبیعت نیز می‌توانند برای اقامت در این منطقه از چادر مسافرتی شخصی و امکانات کمپینگ در این مکان استفاده کنند.^[۵۲]
مسیر دسترسی: برای سفر به روستای هجیج لازم است ابتدا به استان کرمانشاه و شهر پاوه رفته، سپس با طی کردن 34 کیلومتر مسافت به روستای هجیج رسید.^[۵۳]

مشکلات زیست محیطی

حضور بازدید‌کنندگان و افزایش شهرت این روستا، سبب به خطر افتادن زیست‌بوم‌های گیاهی و کاهش گونه‌های گیاهی در این منطقه شده است.^[۵۴] همچنین گسترش ورود گردشگران به این منطقه سبب تغییر کاربری اراضی این منطقه، بروز آلودگی‌های زیست‌محیطی و آسیب به مناظر طبیعی و تاریخی می‌شود.^[۵۵] از دیگر مشکلات زیست محیطی رایج در این روستا خسارت و آسیب به درختان، بی‌توجهی به بهداشت و پاکیزگی محیط،^[۵۶] شکار بی‌ رویه پرندگان و انقراض نسل کبک‌ها است که زیست‌بوم گیاهی و جانوری این روستا را تهدید می‌کند.^[۵۷]

زیرساخت

روستای هجیج امروزه یک منطقة گردشگری به شمار می‌رود. این امر سبب توسعه و پیشرفت زیرساخت‌ها در این روستا شده است. راه‌های منتهی به روستای هجیج از پاوه برای آسان‌سازی این مسیر دارای جادۀ جدید مطلوبی است.^[۵۸]

پانویس

منابع

بارانی، شهزاد و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، پژوهش‌های روستایی، شماره 1، 1392ش.
جلالیان، حمید و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، تحقيقات كاربردي علوم جغرافيايي (علوم جغرافيايي)، شماره 43، 1394ش.
«راهنمای سفر به روستای هجیج | پله پله تا بهشت»، وب‌سایت ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.
«روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.
«روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.
«روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[1] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص213.

[2] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[3] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[4] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[5] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[6] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[7] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص13.

[8] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص13.

[9] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص213.

[10] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[11] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[12] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص213.

[13] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[14] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص213.

[15] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[16] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[17] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[18] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[19] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[20] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[21] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[22] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[23] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[24] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[25] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[26] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[27] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[28] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[29] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص223.

[30] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص16.

[31] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص16.

[32] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص16.

[33] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[34] .«راهنمای سفر به روستای هجیج | پله پله تا بهشت»، وب‌سایت ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[35] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[36] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[37] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص16.

[38] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص16.

[39] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[40] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص16.

[41] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص17.

[42] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[43] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[44] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[45] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[46] . . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[47] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[48] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[49] .«راهنمای سفر به روستای هجیج | پله پله تا بهشت»، وب‌سایت ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[50] . «روستای هجیج؛ ماسولۀ سنگی کرمانشاه»، وب‌سایت پینورست، تاریخ بازدید: 21 شهریور 1401ش.

[51] . «روستای هجیج کجاست»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[52] . «روستای هجیج»، وب‌سایت tripyar، تاریخ بازدید: 19 مرداد 1401ش.

[53] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص213.

[54] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص223.

[55] . جلالیان و همکاران، «اثرات گردشگری روستایی بر توسعه روستای هجیج کرمانشاه»، 1394ش، ص223.

[56] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص17.

[57] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص17.

[58] . بارانی و همکاران، «طراحی الگوی معیشت زیست‌بوم پایدار در روستای هجیج با استفاده از نظریه بنیانی»، 1392ش، ص15.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

[۳۷]

[۳۸]

[۳۹]

[۴۰]

[۴۱]

[۴۲]

[۴۳]

[۴۴]

[۴۵]

[۴۶]

[۴۷]

[۴۸]

[۴۹]

[۵۰]

[۵۱]

[۵۲]

[۵۳]

[۵۴]

[۵۵]

[۵۶]

[۵۷]

[۵۸]