هزینه‌های ازدواج در افغانستان
هزینه‌های ازدواج در افغانستان؛ مصارف و الزامات مالی برای تشکیل خانواده در افغانستان.
طوی و عروسی، معمولا مراسمی پرهزینه در افغانستان است و روی دوش خانواده‌ها سنگینی می‌کند. این جشن با آداب، رسوم و تشریفات مخصوص در افغانستان برگزار می‌شود.
شیربها
شیربها که در خرده‌فرهنگ‌های افغانستان با نام‌های دیگری مانند گَله، قلین، ولور، طویانه و پیشکش نیز یاد می‌شود[۱] از رسم‌های نهادینه‌شده خانواده‌های افغانستانی در بسیاری از مناطق است و به پولی گفته می‌شود که داماد به پدر یا خانواده عروس پرداخت می‌کند. گاهی جهیزیۀ عروس را ازهمان پول تهیه می‌کنند، ولی در موارد بسیاری، این پول کاملا در اختیار خانواده و یا پدر عروس قرار می‌گیرد و برای عروس هزینه نمی‌شود.[۲] مصارفی مانند هزینه لباس عروس و خانوادۀ عروس، مصارف جشن نامزدی و خویشی‌گری، هزینه جشن عروسی و هزینه حنابندان بر عهده داماد است. افزایش هزینه‌های عروسی در افغانستان[۳] موجب شد که حکومت افغانستان، قانونی برای برپایی مراسم عروسی باصرفه را به تصویب برساند.[۴] در این قانون، پرداخت پول با عنوان شیربها، گَله، قلین، ولور، طویانه و پیشکش، ممنوع شده است.[۵]
مهریه
مهریه بر اساس سنت اسلامی، در خانواده‌های افغانستانی مرسوم است، ولی این سنت دینی از چارچوب‌های شرعی فاصله گرفته و تاحد زیادی تابع مقررات و سنن عرفی وآداب و رسوم اجتماعی شده است. زنان افغانستان و بسیاری از مردان، تصور روشنی از مفهوم مهریه، مقدار و چیستی آن ندارند. تحقیق آماری‌که از سوی نهاد «روزنه» در مناطق مختلف افغانستان انجام شده، نشان می‌دهد که اغلب زنان از مهریه خویش، نوع و مقدار آن اطلاع نداشته‌اند و مانند اصل عقد ازدواج، خواست آن‌ها در نظرگرفته نشده و یا در تصمیم‌گیری‌های بزرگان فامیل شریک نبوده‌اند.[۶]
در عرف اجتماعی افغانستان، مالکیت زن بر مهریه به رسمیت شناخته نمی‌شود وکمتر زنی جرات می‌کند مهریه اش را از شوهرش مطالبه کند و یا مطالبه مهریه را در محکمه طرح نماید. هزینه‌هایی که تحت عنوان شیربها ،گَله، قلین، ولور، طویانه و پیشکش از داماد گرفته می‌شود کاملا تحت مالکیت پدر عروس قرار می‌گیرد، اما از تعیین مهر قابل توجه که به‌عنوان ضمانت مالی و اجرایی پیوند زوجیت، زندگی و آیندۀ زن، چشم‌پوشی می‌شود.[۷]
جهیزیه
جهیزیه از لوازم اصلی ازدواج در خانواده‌های افغانستانی‌ها است. جهاز عروس بر اساس فرهنگ و نیازمندی‌های هر منطقه، تدارک می‌شود. جهیزیه معمولا به همان وسایل مورد نیاز خانه عروس‌گفته می‌شود که از سوی داماد و یا خانواده عروس (در صورت اخذ شیربها یا گَله از داماد)، تهیه می‌شود. ظروف مورد نیاز غذاخوری، وسایل آشپزی، بسترخواب (رخت‌خواب)، کمد یا بکس (صندوق) جهت نگهداری لباس و وسایل عروس، فرش از جنس گلیم یا قالی، وسایل تزیین اتاق عروس، چند دست لباس برای عروس، زیورآلات، و سایر وسایل مورد نیاز، مجموعۀ اقلامی است که جهاز عروس را تشکیل می‌دهد.[۸] البته در برخی مناطق روستایی، گوسفند و یا گاو شیری را نیز به عنوان جهاز عروس در نظر می‌گیرند.
در موارد نادری، عروس را بدون جهاز به خانه شوهر می‌فرستند. در چنین مواردی بر اساس توافق خانواده عروس و داماد، گَله و یا شیر بهای کمتر، از داماد گرفته می‌شود و در عوض، عروس را با دایرکردن جشن کوچک عروسی و بدون تدارک جهاز، به خانه شوهر می‌فرستند.
نفقه
نفقه در عرف خانوادۀ افغانستانی جهت تامین نیازهای زندگی همسر از قبیل غذا، لباس، مسکن، فرش، اثاث البیت، هزینۀ درمان زن و سایر ضروریات زندگی‌که رایج است، تأمین می‌شود.[۹]
قانون مدنی افغانستان مصادیق نفقه را به صورت روشن بیان کرده است؛ نفقه زوجه شامل طعام، لباس، مسکن و درمان متناسب با توان مالی زوج می‌شود.[۱۰] درفرهنگ جامعۀ افغانستان نیز نفقه زوجه معمولا براساس نوع درآمد و سطح زندگی شوهر و خانواده او فراهم می‌شود.[۱۱]
هزینۀ تداوی(معالجه) زن مطلقا به عهده شوهر است و تنها او به تامین دواهای (داروهای) همسرش مبادرت می‌ورزد، پدر و خانواده عروس هیچ کمکی ولو دامادشان تهی‌دست باشد، برای درمان دخترشان انجام نمی‌دهند. در مورد مسکن اما؛ این نکته در خانوادۀ افغانستانی برجسته است که چند زن در یک خانه زندگی می‌کنند و شوهر بر اساس فرهنگ و رسومات منطقه و قبیله‌اش برای زنان‌شان خانه و مسکن جداگانه در نظر نمی‌گیرند. این امر معمولا نزاع و کشمکش‌های زنانه را در پی دارد.[۱۲]
پانویس
- ↑ عبدالله، شرح قانون مدنی افغانستان (حقوق فامیل)، ص24، 1391ش.
- ↑ «طویانه درافغانستان؛ قیمت دختران ازیک صد هزارافغانی تاچهارصد هزارافغانی»، سایت خبرنامه، تاریخ بازدید: 15 آبان 1401ش.
- ↑ «آیین ازدواج درافغانستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 15 آبان 1401ش.
- ↑ قانون مراسم عروسی، نمبرمسلسل 1280، مصوب 1396ش.
- ↑ قانون مراسم عروسی، نمبرمسلسل 1280، مصوب 1396ش.
- ↑ رحمانی، راهنمای حقوق خانواده درافغانستان ازدیدگاه قانون مدنی وعرف افغانستان، کمیته دفاع ازحقوق زنان افغانستان، (روزنه)، 1383ش، ص104.
- ↑ رحمانی، راهنمای حقوق خانواده درافغانستان ازدیدگاه قانون مدنی وعرف افغانستان، کمیته دفاع ازحقوق زنان افغانستان، (روزنه)، ص106، 1383ش.
- ↑ «طویانه درافغانستان؛ قیمت دختران ازیک صدهزارافغانی تاچهارصد هزارافغانی»، سایت خبرنامه، تاریخ بازدید: 15 آبان 1401.
- ↑ رحمانی، راهنمای حقوق خانواده درافغانستان ازدیدگاه قانون مدنی وعرف افغانستان، کمیته دفاع ازحقوق زنان افغانستان (روزنه)، ص106، 1383ش.
- ↑ قانون مدنی افغانستان، ماده 118، شماره مسلسل 353، مصوب 1355ش.
- ↑ عبدالله، شرح قانون مدنی افغانستان (حقوق فامیل)، 1391ش، ص17.
- ↑ .«فرزندان؛ اولین قربانیان چندهمسری»، پایگاه خبری آفتاب، (آفتاب نیوز)، تاریخ بازدید: 21 آبان 1401ش.
منابع
- «آیین ازدواج درافغانستان» خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، دفترکابل، تاریخ نشر: 7 مهر1397ش.
- رحمانی، سید عبدالوهاب، راهنمای حقوق خانواده درافغانستان ازدیدگاه قانون مدنی وعرف افغانستان، کمیته دفاع ازحقوق زنان افغانستان(روزنه)، 1383ش.
- «طویانه درافغانستان؛ قیمت دختران از یک‌صد هزارافغانی تاچهارصد هزارافغانی»، سایت خبرنامه، تاریخ نشر: 8 مارچ 2017م.
- عبدالله، نظام‌الدین، شرح قانون مدنی افغانستان (حقوق فامیل)، کابل، سعید، چاپ سوم،1391ش.
- «فرزندان؛ اولین قربانیان چندهمسری»، پایگاه خبری آفتاب (آفتاب نیوز)، تاریخ نشر: 22 آبان 1398ش.
- قانون مراسم عروسی، شماره مسلسل 1280، مصوب 1396ش.
- قانون مدنی افغانستان، شماره مسلسل 353، مصوب 1355ش.