شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
شفاعت از عقاید مُسَلَّم اسلامی است که آیات قرآن و روایات نقل شده از طریق شیعه و سنّى، اصل آن را اثبات می‌کنند و اذن الهی را شرط شفاعت دانسته، انبیا، شهدا، مومنین و علما را از شافعین قیامت معرفی می‌کنند. | شفاعت از عقاید مُسَلَّم اسلامی است که آیات قرآن و روایات نقل شده از طریق شیعه و سنّى، اصل آن را اثبات می‌کنند و اذن الهی را شرط شفاعت دانسته، انبیا، شهدا، مومنین و علما را از شافعین قیامت معرفی می‌کنند. | ||
==مفهوم‌‌شناسی== | ==مفهوم‌‌شناسی== | ||
واژۀ عربی «شفاعت» از ریشه «شَفع» به‌معناى «جُفت» است و در اصطلاح به واسطه شدن شخصی (شَفیع) براى رفع ضرر از کسى یا رساندن منفعتى به او گفته می‌شود. شخصى که متوسّل به شفیع مى‌شود، نیروى خود را به تنهایى براى رسیدن به مقصود کافى نمی‌بیند؛ برای همین نیروى شفیع را به آن ضمیمه مى‌کند تا به مقصود خود برسد. | واژۀ عربی «شفاعت» از ریشه «شَفع» به‌معناى «جُفت» است و در اصطلاح به واسطه شدن شخصی (شَفیع) براى رفع ضرر از کسى یا رساندن منفعتى به او گفته می‌شود. شخصى که متوسّل به شفیع مى‌شود، نیروى خود را به تنهایى براى رسیدن به مقصود کافى نمی‌بیند؛ برای همین نیروى شفیع را به آن ضمیمه مى‌کند تا به مقصود خود برسد.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، 1412ق، ص 457.</ref> | ||
در علم کلام، شفاعت به واسطه شدن یک مخلوق، میان خداوند و مخلوق دیگر گفته می‌شود تا به‌دلیل شایستگی‌اش، شری از او دفع شود. | در علم کلام، شفاعت به واسطه شدن یک مخلوق، میان خداوند و مخلوق دیگر گفته می‌شود تا به‌دلیل شایستگی‌اش، شری از او دفع شود.<ref>سید‌مرتضی، رسائل مرتضی، 1405ق، ج ۳ ، ص ۱۷.</ref> | ||
==شفاعت در قرآن== | ==شفاعت در قرآن== | ||
سى آیه از آیات قرآن مربوط به شفاعت است که بر اساس آنها اصل شفاعت در روز رستاخیز امری قطعی است. این آیات به چند دسته تقسیم مىشوند : | سى آیه از آیات قرآن مربوط به شفاعت است که بر اساس آنها اصل شفاعت در روز رستاخیز امری قطعی است.<ref>سبحانی، شفاعت و توسل، بی تا، ص1.</ref> این آیات به چند دسته تقسیم مىشوند :<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، 1377ش، ص385.</ref> | ||
1- آیاتی که شفاعت مستقل و بدون اذن خدا را نفی می‌کنند؛ | 1- آیاتی که شفاعت مستقل و بدون اذن خدا را نفی می‌کنند؛<ref>سوره بقره، آیه 254.</ref> | ||
2- آیاتى که شفاعت را مخصوص خداوند می‌دانند؛ | 2- آیاتى که شفاعت را مخصوص خداوند می‌دانند؛<ref>سوره سجده، آیه 4.</ref> | ||
3- آیاتى که حق شفاعت را مشروط به اذن و رضای خداوند می‌دانند. | 3- آیاتى که حق شفاعت را مشروط به اذن و رضای خداوند می‌دانند.<ref>سوره بقره، آیه 255.</ref> | ||
4- آیاتی که بیانگر ویژگی‌های شفاعت‌کنندگان است. | 4- آیاتی که بیانگر ویژگی‌های شفاعت‌کنندگان است. | ||
5- آیاتى که از شرایط شفاعتشوندگان سخن می‌گویند. | 5- آیاتى که از شرایط شفاعتشوندگان سخن می‌گویند. | ||
==شفاعت در روایات== | ==شفاعت در روایات== | ||
آموزه شفاعت از اعتقادات اغلب فرقه‌های اسلامی است که در منابع روایی شیعه و سنی به آن پرداخته شده است. اندیشمندان اهل سنت، از جمله احمد حنبل، بخاری، مسلم نیشابوری، محمد‌بن یزید قزوینی و نسائی، روایات فراوانی را در صحاح خود، از پیامبر خدا درباره مسئله شفاعت نقل کرده‌اند. | آموزه شفاعت از اعتقادات اغلب فرقه‌های اسلامی است که در منابع روایی شیعه و سنی به آن پرداخته شده است. اندیشمندان اهل سنت، از جمله احمد حنبل، بخاری، مسلم نیشابوری، محمد‌بن یزید قزوینی و نسائی، روایات فراوانی را در صحاح خود، از پیامبر خدا درباره مسئله شفاعت نقل کرده‌اند.<ref>احمد حنبل، مسند احمد، ح1416ق، ج2، ص307 و نیز ج6، ص428، ج3، ص9و ج3، ص50 و 55؛ بخاری، صحیح بخاری، 1401ق، ج8، ص192؛ مسلم نیشابوری،صحیح مسلم،ج1،ص131؛ قزوینی، سنن ابن ماجه، ج2، ص1440؛ نسائی، سنن نسائی، 1348ق، ج1، ص210 و نیز ج2، ص27. </ref> | ||
همچنین، سیوطی در کتاب الدر المنثور ، رشید رضا در تفسیر المنار، زمخشری در تفسیر کشاف و خطیب بغدادی در تاریخ بغداد، بر مُسَلَّم بودن مسئله شفاعت تاکید داشته‌اند. | همچنین، سیوطی در کتاب الدر المنثور ،<ref>سیوطی، الدر‌المنثور، 1365ق، ج1، ص329. </ref> رشید رضا در تفسیر المنار،<ref>رشید رضا، تفسیر‌المنار، بی تا، ج7، ص602 و ج8،ص7. </ref> زمخشری در تفسیر کشاف<ref>زمخشری، کشاف، بی تا،ج3، ص444.</ref> و خطیب بغدادی در تاریخ بغداد،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، 1417ق، ج13، ص476.</ref> بر مُسَلَّم بودن مسئله شفاعت تاکید داشته‌اند. | ||
===شفاعت پیامبر خد===ا | ===شفاعت پیامبر خد===ا | ||
بنابر تصریح روایات اسلامی، حضرت محمد اولین کسی است که شفاعت کرده و همچنین نخستین کسی است که شفاعت وی پذیرفته می‌شود و مقام محمود که در قرآن آمده، همان مقام شفاعت پیامبر است. همه مردم در قیامت به شفاعت او نیاز دارند؛ اما شفاعت او به منکر شفاعت نمی‌رسد. | بنابر تصریح روایات اسلامی، حضرت محمد اولین کسی است که شفاعت کرده و همچنین نخستین کسی است که شفاعت وی پذیرفته می‌شود<ref>ترمذی، سنن ترمذی، 1975م، ج5، ص587.</ref> و مقام محمود که در قرآن آمده،<ref>سوره بنی‌اسرائیل، آیه 79.</ref> همان مقام شفاعت پیامبر است.<ref>ابن‌حنبل، مسند احمد، ج15، ص427.</ref> همه مردم در قیامت به شفاعت او نیاز دارند؛<ref>مجلسی، بحارالانوار، 1403ق، ج8، ص48، ص42، ص38.</ref> اما شفاعت او به منکر شفاعت نمی‌رسد.<ref>صدوق، عيون اخبار‌الرضا، ج2، ص66.</ref> | ||
==شرایط شفاعت‌کنندگان== | ==شرایط شفاعت‌کنندگان== | ||
===شرایط شفاعت‌کنندگان در قرآن=== | ===شرایط شفاعت‌کنندگان در قرآن=== | ||