زبان عربی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
سمیه عزیزی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
سمیه عزیزی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>زبان عربی</big>'''، زبان مقدس مسلمانان و یکی از زبان‌های رسمی در سازمان ملل متحد. | '''<big>زبان عربی</big>'''، زبان مقدس مسلمانان و یکی از زبان‌های رسمی در سازمان ملل متحد. | ||
زبان عربى را کامل‌ترین زبان قالبى دانسته‌اند که در آن، ساختار نقش اولیه را بر عهده دارد. این زبان در شکل گفتاری، دارای گویش‌های مختلف و در شکل نوشتاری یکپارچه و بر مبنای قرآن، استاندارد شده است. زبان عربی، با داشتنِ سی گویش، رتبۀ ششم را در بین زبان‌های اصلی جهان دارد. این زبان، زبانِ رسمی 25 کشور و زبانِ مادری بیش از دویست میلیون نفر در دنیا است. پیشرفتِ اقتصادی کشورهای عربی، در توسعۀ آموزش سطح‌های مختلف زبان عربی، نقش داشته است. | زبان عربى را کامل‌ترین زبان قالبى دانسته‌اند که در آن، ساختار نقش اولیه را بر عهده دارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/10251/121/5/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C «تازه‌های نشر»، آیینۀ پژوهش، 1369ش، ج121، ص5.]</ref> این زبان در شکل گفتاری، دارای گویش‌های مختلف و در شکل نوشتاری یکپارچه و بر مبنای قرآن، استاندارد شده است.<ref>[https://transnet.ir/blog/arabic-language-history/ «مروری بر تاریخچه زبان عربی و قدمت آن»، وب‌سایت شبکۀ مترجمین ایران.]</ref> زبان عربی، با داشتنِ سی گویش، رتبۀ ششم را در بین زبان‌های اصلی جهان دارد. این زبان، زبانِ رسمی 25 کشور و زبانِ مادری بیش از دویست میلیون نفر در دنیا است. پیشرفتِ اقتصادی کشورهای عربی، در توسعۀ آموزش سطح‌های مختلف زبان عربی، نقش داشته است.<ref>[https://safiranstudy.com/40384/ «سطوح مختلف زبان عربی برای اهداف مختلف»، وب‌سایت موسسه حقوقی بین‌المللی سفیران ایرانیان، تاریخ بازدید: 17 شهریور 1401ش.]</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
زبان عربی قبل از اسلام، به عربیِ جنوبی (یمن) و عربیِ شمالی (عربستان) تقسیم شده و بعد از اسلام، همین زبان عربی کلاسیک یا قرآنی است. تعریف ساختار اولیۀ دستور زبان عربی (نَحو) و همچنین ایجاد حرکت رویِ حروف به امام علی و شاگرد او به نام ابوالأَسود، نسبت داده شده است. قبل از بعثت حضرت محمد، زبان عربی از گویش قبیله‌های مختلف عرب، شکل گرفته بود؛ اما پس از بعثت، گویش قبیلۀ قریش، محور اصلی زبان عربی شد. | زبان عربی قبل از اسلام، به عربیِ جنوبی (یمن) و عربیِ شمالی (عربستان) تقسیم شده و بعد از اسلام، همین زبان عربی کلاسیک یا قرآنی است. تعریف ساختار اولیۀ دستور زبان عربی (نَحو) و همچنین ایجاد حرکت رویِ حروف به امام علی و شاگرد او به نام ابوالأَسود، نسبت داده شده است.<ref>[https://transnet.ir/blog/arabic-language-history/ «مروری بر تاریخچه زبان عربی و قدمت آن»، وب‌سایت شبکۀ مترجمین ایران.]</ref> قبل از بعثت حضرت محمد، زبان عربی از گویش قبیله‌های مختلف عرب، شکل گرفته بود؛ اما پس از بعثت، گویش قبیلۀ قریش، محور اصلی زبان عربی شد.<ref>[https://lib.eshia.ir/10251/23/9/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C روحانی، «نقد كتاب واژه‌هاى دخيل در قرآن مجيد»، آیینۀ پژوهش، 1369ش، ج23، ص9.]</ref> | ||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
زبان‌شناسان، برای زبان عربی، ویژگی‌هایی بیان کرده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌شود: | زبان‌شناسان، برای زبان عربی، ویژگی‌هایی بیان کرده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌شود: | ||
1- سرعتِ انتقال معنا و دقت بالا در بیان؛ | 1- سرعتِ انتقال معنا و دقت بالا در بیان؛<ref>[https://www.roshdmag.ir/fa/article/24142/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA قادری و میرنژاد، «چرا زبان عربی کامل‌ترین زبان است؟»، وب‌سایت دفتر انتشارات و فناوری آموزشی.]</ref> | ||
2- ثابت بودن ساختار؛ | 2- ثابت بودن ساختار؛ | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
3- زبانِ دین اسلام؛ | 3- زبانِ دین اسلام؛ | ||
4- غلبۀ حِس و قدرت بیان عاطفۀ درونی؛ | 4- غلبۀ حِس و قدرت بیان عاطفۀ درونی؛<ref>[https://lib.eshia.ir/10251/122/2/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C اسلامی، «چهارگانه جابرى عقل عربى از ادعا تا اثبات»، آیینۀ پژوهش، 1369ش، ج122، ص2.]</ref> | ||
5- شيوايي و رَسایی با استفاده از تمام فضای دهان، زبان و حلق؛ | 5- شيوايي و رَسایی با استفاده از تمام فضای دهان، زبان و حلق؛<ref>[https://lib.eshia.ir/10255/34/9/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C «تأثير متقابل ادبيات فارسي و عربي در گستره‌ي فرهنگ، تاريخ و جامعه»، پگاه حوزه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، ج34، ص9.]</ref> | ||
6- غنای لفظی و محتوایی (رساندن معنای زیاد با عبارت کوتاه)؛ | 6- غنای لفظی و محتوایی (رساندن معنای زیاد با عبارت کوتاه)؛ | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
8- کامل، خالص و عاری از واژه‌های بیگانه؛ | 8- کامل، خالص و عاری از واژه‌های بیگانه؛ | ||
9- استفاده از ریشۀ کلمه برای ساختنِ زمان‌‌ها و شکل‌های مختلف کلمه، همراه با تنوع کلمات آهنگ‌دار. | 9- استفاده از ریشۀ کلمه برای ساختنِ زمان‌‌ها و شکل‌های مختلف کلمه، همراه با تنوع کلمات آهنگ‌دار.<ref>[[قادری و میرنژاد، «چرا زبان عربی کامل‌ترین زبان است؟»، وب‌سایت دفتر انتشارات و فناوری آموزشی.]]</ref> | ||
==فضیلت زبان عربی در روایات== | ==فضیلت زبان عربی در روایات== | ||
زبان عربی در فرهنگ مسلمانان، دارای شرافت و افتخار است. پیامبر خدا فرموده است که زبان اهل بهشت، عربی است. در روایتی، سخن گفتن خداوند با پیامبران، به زبان عربی دانسته شده و بر دیگر زبان‌ها برتری داده شده است. همچنین زبان حضرت آدم در بهشت، زبان عبادت حضرت سلیمان و زبان حضرت یوسف در دیدار با پادشاه مصر، عربی دانسته شده و اشاره شده است که یاران امام زمان، به زبان عربی سخن خواهند گفت. | زبان عربی در فرهنگ مسلمانان، دارای شرافت و افتخار است. پیامبر خدا فرموده است که زبان اهل بهشت، عربی است. در روایتی، سخن گفتن خداوند با پیامبران، به زبان عربی دانسته شده و بر دیگر زبان‌ها برتری داده شده است.<ref>[https://hawzah.net/fa/Hadith/View/4703/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82%22%D8%B9%22%D9%81%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%B1%D8%A7-%D9%8A%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%DA%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D8%AF-%D9%83%D9%87-%D8%A2%D9%86-%D9%83%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D8%AF%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%88 راویان چهارگانه، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> همچنین زبان حضرت آدم در بهشت، زبان عبادت حضرت سلیمان و زبان حضرت یوسف در دیدار با پادشاه مصر، عربی دانسته شده و اشاره شده است که یاران امام زمان، به زبان عربی سخن خواهند گفت.<ref>[https://www.roshdmag.ir/fa/article/24142/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «زبان عربی»، ویکی‌فقه دانشنامۀ حوزوی.]</ref> | ||
==سطح‌بندی== | ==سطح‌بندی== | ||
پژوهشگران، زبان عربی را بر اساس کاربرد، به شرح زیر سطح‌بندی کرده‌اند: | پژوهشگران، زبان عربی را بر اساس کاربرد، به شرح زیر سطح‌بندی کرده‌اند: | ||
۱- فَصیح کلاسیک یا قرآنی: زبانِ قرآن کریم، عربیِ کلاسیک و زبان مقدسی است که مسلمانان در اعمال دینی، از آن استفاده می‌کنند. قرآن، به زبان عربی، نازل شده و با صفت‌هایی از جمله مبين و بدون کاستی و | ۱- فَصیح کلاسیک یا قرآنی: زبانِ قرآن کریم، عربیِ کلاسیک و زبان مقدسی است که مسلمانان در اعمال دینی، از آن استفاده می‌کنند.<ref>[https://www.roshdmag.ir/fa/article/24142/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA قادری و میرنژاد، «چرا زبان عربی کامل‌ترین زبان است؟»، وب‌سایت دفتر انتشارات و فناوری آموزشی.]</ref> قرآن، به زبان عربی،<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_2_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81 سوره یوسف، آیه 2؛ سوره رعد، آیه 37.]</ref> نازل شده و با صفت‌هایی از جمله مبين<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_103_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%AD%D9%84 سوره نحل، آیه 103.]</ref> و بدون کاستی و کژی<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_28_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%B1 سوره زمر، آیه 28.]</ref>، توصیف شده است. در طول تاریخ، بافتِ زبان عربی از زبان قرآن، فاصله گرفته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/10255/34/9/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C «تأثير متقابل ادبيات فارسي و عربي در گستره‌ي فرهنگ، تاريخ و جامعه»، پگاه حوزه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، ج34، ص9.]</ref> | ||
۲- فصیح معاصر یا استاندارد مُدرن: پرکاربردترین نوع زبان عربی که به‌عنوان عربی رسمی و نوشتاری شناخته و در آموزش، محیط رسمی، گزارش خبری و تألیف کتاب، استفاده می‌شود. این سطح، دارای لهجه‌های مختلفِ مصری، عراقی، خلیجی، سودانی و یمنی است. | ۲- فصیح معاصر یا استاندارد مُدرن: پرکاربردترین نوع زبان عربی که به‌عنوان عربی رسمی و نوشتاری شناخته و در آموزش، محیط رسمی، گزارش خبری و تألیف کتاب، استفاده می‌شود. این سطح، دارای لهجه‌های مختلفِ مصری، عراقی، خلیجی، سودانی و یمنی است. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
۴- عامیانه روزانه: زبان گفتاری و محاوره‌ای در محیط معمولی و روزمره است که افراد مهاجر به کشورهای عربی نیز از این زبان استفاده می‌کنند. | ۴- عامیانه روزانه: زبان گفتاری و محاوره‌ای در محیط معمولی و روزمره است که افراد مهاجر به کشورهای عربی نیز از این زبان استفاده می‌کنند. | ||
5- عامیانه غیرجدی: زبان گفتاری که در نمایش‌نامه‌های کودکانه، طنز و برنامه‌های محاوره‌ای ساده، به‌‌کار می‌رود. | 5- عامیانه غیرجدی: زبان گفتاری که در نمایش‌نامه‌های کودکانه، طنز و برنامه‌های محاوره‌ای ساده، به‌‌کار می‌رود.<ref>[https://safiranstudy.com/40384/ «سطوح مختلف زبان عربی برای اهداف مختلف»، وب‌سایت موسسه حقوقی بین‌المللی سفیران ایرانیان، تاریخ بازدید: 17 شهریور 1401ش.]</ref> | ||
==گویش‌ها== | ==گویش‌ها== | ||
کارشناسان، گویش‌های عربی را به گویش مغربی، سودانی، مصری، عراقی، شامی و شبه‌جزیره‌ای، تقسیم کرده‌اند. | کارشناسان، گویش‌های عربی را به گویش مغربی، سودانی، مصری، عراقی، شامی و شبه‌جزیره‌ای، تقسیم کرده‌اند.<ref>[https://www.roshdmag.ir/fa/article/24142/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA قادری، میرنژاد، «چرا زبان عربی کامل‌ترین زبان است؟»، وب‌سایت دفتر انتشارات و فناوری آموزشی.]</ref> | ||
==نقش زبان عربی در ادب پارسی== | ==نقش زبان عربی در ادب پارسی== | ||
از نظر پژوهشگران، همکاری ادبی دورۀ عباسی در قرن چهارم، تأثيرپذيري متقابل زبان عربی و فارسی را رقم زد. برخی از نثر‌های فارسی، به‌خصوص در ترجمه‌ها، تابع دستور زبان عربی بوده‌اند و برخی، از جمله داستان‌های بلند، از زبان عربی پیروی نکرده‌اند. از دید کارشناسان، عواملی در أثرپذیری زبان پارسی از عربی، دخالت داشته است که به شرح زیر به آنها اشاره می‌شود: | از نظر پژوهشگران، همکاری ادبی دورۀ عباسی در قرن چهارم، تأثيرپذيري متقابل زبان عربی و فارسی را رقم زد.<ref>[https://lib.eshia.ir/10255/34/9/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C «تأثير متقابل ادبيات فارسي و عربي در گستره‌ي فرهنگ، تاريخ و جامعه»، پگاه حوزه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم، ج34، ص9.]</ref> برخی از نثر‌های فارسی، به‌خصوص در ترجمه‌ها، تابع دستور زبان عربی بوده‌اند و برخی، از جمله داستان‌های بلند، از زبان عربی پیروی نکرده‌اند.<ref>[https://lib.eshia.ir/23022/15/5871/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C علیزاده، «ترجمه قرآنی»، دانشنامۀ بزرگ اسلامی، وب‌سایت کتابخانه مدرسه فقاهت.]</ref> از دید کارشناسان، عواملی در أثرپذیری زبان پارسی از عربی، دخالت داشته است که به شرح زیر به آنها اشاره می‌شود: | ||
1-فتح‌های اسلامی و ورود واژه‌هایی همچون قبله، اذان، صلات، محراب، مسجد، جمعه و مؤمن، در زبان فارسی؛ | 1-فتح‌های اسلامی و ورود واژه‌هایی همچون قبله، اذان، صلات، محراب، مسجد، جمعه و مؤمن، در زبان فارسی؛ | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
5-بحث‌های شیعه و سنی و مسائل احساسی مذهبی؛ | 5-بحث‌های شیعه و سنی و مسائل احساسی مذهبی؛ | ||
6-برپایی مجالس روضه و تعزیه‌خوانی با استفاده از مرثیه‌های عربی. | 6-برپایی مجالس روضه و تعزیه‌خوانی با استفاده از مرثیه‌های عربی.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/11/300/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C آذرنوش و دیگران، «اسلام»، ج 11، ص300.]</ref> | ||
==نقش زبان عربی در فرهنگ ایرانیان== | ==نقش زبان عربی در فرهنگ ایرانیان== | ||
بعد از اسلام، زبان عربی، بخشی از فرهنگ دینی ایرانیان و کتاب‌های دانشمندان و علمای ایرانی به زبان عربی نوشته شده است. زبان عربی، در آموزش‌های رسمی، به‌عنوانِ واحد درسی در مدرسه و دانشگاه تدریس می‌شود. احترام به زبان عربی در فرهنگ ایرانی، رواج داشته و در نام‌گذاریِ شهرها و فرزندان، تأثیر‌گذار بوده است. | بعد از اسلام، زبان عربی، بخشی از فرهنگ دینی ایرانیان و کتاب‌های دانشمندان و علمای ایرانی به زبان عربی نوشته شده است. زبان عربی، در آموزش‌های رسمی، به‌عنوانِ واحد درسی در مدرسه و دانشگاه تدریس می‌شود.<ref>[https://www.isna.ir/news/98100302347/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%AE%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «زبان عربی، بخشی از هویت ملی و دینی ایرانیان است»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref> احترام به زبان عربی در فرهنگ ایرانی، رواج داشته و در نام‌گذاریِ شهرها و فرزندان، تأثیر‌گذار بوده است.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/265493/%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B4-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C بالاافکن، «گسترش زبان عربي و فرهنگ اسلام در بين ايرانيان و پيامدهاي آن با تكيه بر موالي»، ص34].</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||