بازار وکیل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''<big>بازار وکیل</big>'''؛ بازار کهن و سنتی ایرانی در مرکز شهر شیراز.

==نام‌گذاری==

کریم‌خان برای آنکه شیراز را به قطب تجاری و مالی آن روزگار تبدیل کند، بازاری بزرگ را پایه‌گذاری کرد.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/attraction/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84 «بازار وکیل»، سایت ویزیت ایران.]</ref> به‌دلیل اینکه کریم‌خان را وکیل‌الرعایا می‌گفتند، این بازار را نیز بازار وکیل نامیدند.<ref> [https://fa.wikibooks.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%87 «تاریخ ایران-زندیه»، ویکی کتاب]</ref>   

==جغرافیا==

==تاریخچه==

بر اساس اسناد تاریخی هنگامی که کریم‌خان زند برای سرکشی به شهر لار رفته بود، با دیدن بازار قیصریۀ لار، تصمیم گرفت که در شیراز، بازار بزرگی بسازد.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/8196-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84/ «بازار وکیل»، سایت کجارو.]</ref> ساخت بازار وکیل در سال 1137ش در محوطۀ وسیعی میان ارگ و اندرونی و با همکاری گروهی از معماران، صنعت‌گران و استادکاران معروف آن روزگار آغاز <ref> [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن.]</ref> و پس از بیست سال تکمیل شد.<ref>  [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن.]</ref> برخی معتقدند که از دوران صفوی بازاری در این مکان بوده و کریم‌خان همان را توسعه داده ‌است.<ref>  [https://utravs.com/umag/Shoping/Introduction-Of-Shiraz-Vakil-Bazaar جعفری، «بازار وکیل شیراز»، مجله گردشگری یومگ.]</ref> فرصت‌الدوله شیرازی در کتاب شیرازنامه یا آثار عجم، به وصف بازار وکیل شیراز پرداخته است.<ref>  [https://www.alibaba.ir/mag/vakil-bazaar/ هیرمند، «بازار وکیل شیراز، گردش در یک رویای شیرین»، سایت علی‌بابا مگ.]</ref>  

==معماری==

   

نکات کلی معماری بازار وکیل عبارت‌اند از:  

* این بنا از نظر معماري داراي سه فضاي «گذرگاه» (فضايي براي گذر مشتریان)، «حریم مغازه» (با ارتفاع تقريبي دو پله بالاتر از سطح زمین) و «فضاي مغازه» است.<ref>  [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن.]</ref>     

* سقف چهارسوق بازار درگذشته ارتفاعی در حدود یازده متر داشت؛ اما هم‌اکنون به‌دلیل خاکریزی کف بازار ارتفاع آن به دَه متر کاهش پیدا کرده است.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/115455/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%DB%8C%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%BA%D9%84 «بازار وکیل شیراز الگوی یکجانشینی مشاغل»، دایره المعارف فارسی.]</ref>   

* در دو طرف بازار، ۴۱ جفت مغازه وجود دارد كه جلو هر يك، سكويي از قطعات سنگي بزرگ كه بر روي آن، ترنج‌هايی برجسته حجاری شده است.<ref> [https://www.alibaba.ir/mag/vakil-bazaar/ «بازار وکیل شیراز، گردش در یک رویای شیرین»، سایت علی‌بابا مگ.]</ref>  

* جنس دیوارها در بازار وکیل شیراز کاهگلی بوده است که رنگ روشن آن، سبب بازگشت تابش آفتاب مي‌شد.<ref>  [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن..]</ref>   

* سقف راسته‌های بازار وکیل با ردیفی از طاق‌های گنبدی آجری، تویزه‌ها، کاربندی‌های ساده و آجرکاری‌های جناغی ساخته شده که منظری زیبا به فضای بازار بخشیده است.<ref>  [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن .]</ref>   

* برای تهویۀ بازار، پنجره‌هایی مشبکی در گنبدها یا در پایۀ سقف‌ها بر فراز هر حجره استفاده شده که سازگار با اقلیم شیراز است.<ref> [http://portal.nlai.ir/EI/Wiki%20Pages/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%20%D9%88%D9%83%D9%8A%D9%84.aspx پارسایی، «بازار وکیل»، دانشنامه ایران زمین.]</ref>   

* برای روشنایی و بهره‌مندی از نور طبیعی در بازار وکیل از حفره‌های به وجود آمده در جداره‌ها و مشبک‌ها استفاده کرده‌اند.<ref>  [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن.].</ref>   

* دهانۀ اصلی کاروان‌سرای روغنی با مقرنس‌کاری‌های زینت یافته و اِزاره<ref>روکشی است که از کف زمین تا ارتفاع تقریبی یک متری را پوشش می‌دهد.</ref>  و دالان ورودی با سنگ‌های سرخ‌فام پوشیده شده است.<ref>  [https://archilearn.net/blog/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7/ «بازار وکیل شیراز»، سایت آرچی لرن.].</ref>  

   

==کارکرد==

==جاذبه‌های گردشگری==

==امکانات رفاهی==

در بازار وکیل امکاناتی نظیر سرویس‌های بهداشتی، نمازخانه، رستوران، کافی‌شاپ، فست‌فود، سفره‌خانۀ سنتی، صندلی ویژۀ استراحت، تاکسی سرویس، دسترسی راحت به ایستگاه اتوبوس و مترو، آنتن‌دهی همۀ اپراتورهای همراه کشور و نزدیکی به پمپ بنزین و گاز تعبیه شده است.<ref> [https://intoday.ir/shiraz-vakil-bazaar/ بنی اسدی، «بازار وکیل»، سایت این تودی.]</ref>