امنیت فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا غلامی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
امنیت، بستر تحقق آرمان‌ها، رشد استعدادها و دستیابی به اهداف است. بین امنیت و قدرت، ارتباط منطقی وجود دارد. در میان جنبه‌های متنوع امنیت، امنیت فرهنگی هستۀ مرکزی و نقطۀ کانونی به‌شمار می‌رود که دستیابی به آن استحکام‌بخش سایر ابعاد و حلقه اتصال آنها است. این واژه، تحول‌پذیر است و با همه ابعاد امنیت، ارتباط دوسویه دارد. بدین معنا که روزگاری در پرتو قدرت نظامی تحقق پیدا می‌کرد و امروزه با تحولی که در تکنولوژی ارتباطات به‌وجود آمده، قدرت اطلاعاتی، جای قدرت نظامی را گرفته است. | امنیت، بستر تحقق آرمان‌ها، رشد استعدادها و دستیابی به اهداف است. بین امنیت و قدرت، ارتباط منطقی وجود دارد. در میان جنبه‌های متنوع امنیت، امنیت فرهنگی هستۀ مرکزی و نقطۀ کانونی به‌شمار می‌رود که دستیابی به آن استحکام‌بخش سایر ابعاد و حلقه اتصال آنها است. این واژه، تحول‌پذیر است و با همه ابعاد امنیت، ارتباط دوسویه دارد. بدین معنا که روزگاری در پرتو قدرت نظامی تحقق پیدا می‌کرد و امروزه با تحولی که در تکنولوژی ارتباطات به‌وجود آمده، قدرت اطلاعاتی، جای قدرت نظامی را گرفته است. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
امنیت فرهنگی، ظرفیت یک جامعه بــرای حفاظت از ویژگی‌های خاص خود در مقابل تغییر شرایط و تهدیدات مادی و معنوی است و شامل بقای الگو‌های سنتی زبان، | امنیت فرهنگی، ظرفیت یک جامعه بــرای حفاظت از ویژگی‌های خاص خود در مقابل تغییر شرایط و تهدیدات مادی و معنوی است و شامل بقای الگو‌های سنتی زبان، [[فرهنگ]]، پیوستگی، هویت و آداب و رسوم دینی یا ملی با اجازه‌دادن به تغییرات قابل قبول، می‌شود. امنیت فرهنگی دلالت بر میزان تحمّل، انسجام و همزیستی مسالمت‌آمیز هویت‌های فرهنگی در درون یك جامعه دارد. نكته اساسی در فراسوی این بُعد از امنیت، توانایی جامعه برای تداوم بخشیدن به ویژگی بنیادی خود، تحت شرایط متحول و در مقابل تهدید‌های احتمالی یا واقعی است.<ref>[http://yaftenews.ir/notes/art-culture/36042-cultural-security.html «امنیت فرهنگی»، پایگاه خبری یافته، تاریخ بازدید مطلب: 9 آذر 1401ش.]</ref> | ||
==کارکردها و پیامدها== | ==کارکردها و پیامدها== | ||
===حفظ خصوصیات هویتی خرده‌فرهنگ‌ها=== | ===حفظ خصوصیات هویتی خرده‌فرهنگ‌ها=== | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
تهدیدها علیه امنیت فرهنگی در نتیجه برانگیخته‌شدن چهار دلیل عمده به وجود می‌آیند؛ کاهش کنترل حکومت‌ها بر فضای اجتماعی خود، ظهور و تقویت جنبش‌های جدایی‌طلب فروملی، افزایش جریان‌های نفوذ‌کننده خارجی و چارچوب‌های در حال تحول داخلی و خارجی. برخی پژوهش‌ها از ضعف باورهای دینی، فقدان نقشه جامع فرهنگی، تهاجم فرهنگی، موازی‌کاری دستگاه‌های فرهنگی و جهانی‌شدن به‌عنوان مهم‌ترین موانع دستیابی به امنیت فرهنگی نام بردهاند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/815383/fa#downloadbottom سیاح و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»،1391ش، ص71.]</ref> | تهدیدها علیه امنیت فرهنگی در نتیجه برانگیخته‌شدن چهار دلیل عمده به وجود می‌آیند؛ کاهش کنترل حکومت‌ها بر فضای اجتماعی خود، ظهور و تقویت جنبش‌های جدایی‌طلب فروملی، افزایش جریان‌های نفوذ‌کننده خارجی و چارچوب‌های در حال تحول داخلی و خارجی. برخی پژوهش‌ها از ضعف باورهای دینی، فقدان نقشه جامع فرهنگی، تهاجم فرهنگی، موازی‌کاری دستگاه‌های فرهنگی و جهانی‌شدن به‌عنوان مهم‌ترین موانع دستیابی به امنیت فرهنگی نام بردهاند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/815383/fa#downloadbottom سیاح و دیگران، «امنیت فرهنگی؛ پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی»،1391ش، ص71.]</ref> | ||
==الگوى تأمین امنیت فرهنگى== | ==الگوى تأمین امنیت فرهنگى== | ||
یکى از الگوهاى مهم در تأمین امنیت فرهنگی که از اقبال عمومی گسترده‌ای برخوردار بوده و توجیه‌پذیر می‌نماید، الگوی هسته و پیرامون است. این مدل بر این اصل استوار است که یک فرهنگ باید خاصیّت ثبات و انعطاف را هم‌زمان داشته باشد. فرهنگ‌های زنده در نگاه اول مانند برکه‌های راکد می‌مانند اما در واقع جریان‌های آب در زیر ظاهر راکد وجود دارد. کشمکش ذاتی بین ثبات و پویایی در بطن فرهنگ، به عنوان موضوع اصلی امنیت فرهنگی مطرح اســت و چارچوب تفکر امنیتی در این موضوع تمایل به ثبات و عدم تغییر دارد. برای حفظ هویت فرهنگی | یکى از الگوهاى مهم در تأمین امنیت فرهنگی که از اقبال عمومی گسترده‌ای برخوردار بوده و توجیه‌پذیر می‌نماید، الگوی هسته و پیرامون است. این مدل بر این اصل استوار است که یک فرهنگ باید خاصیّت ثبات و انعطاف را هم‌زمان داشته باشد. فرهنگ‌های زنده در نگاه اول مانند برکه‌های راکد می‌مانند اما در واقع جریان‌های آب در زیر ظاهر راکد وجود دارد. کشمکش ذاتی بین ثبات و پویایی در بطن فرهنگ، به عنوان موضوع اصلی امنیت فرهنگی مطرح اســت و چارچوب تفکر امنیتی در این موضوع تمایل به ثبات و عدم تغییر دارد. برای حفظ هویت [[فرهنگی ملی]]، ناگزیر از حفظ چارچوب‌های ارزشــی و رفتاری خاصی به عنوان هسته مرکزی یک هویت هستیم و تغییر این هسته منجر به تهدید بقای هویت فرهنگی مذکور می‌گردد. دراطراف این هسته، پوسته و پیرامونی قرار دارد که به‌منظور ایجاد قدرت تطابق با شرایط جدید محیطی، امکان تحول و تغییر در چارچوب‌های ارزشی و الگو‌های رفتاری آن وجود دارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/594655/%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%81%d8%b1%d9%87%d9%86%da%af%db%8c-%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88%d9%85-%d9%81%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d9%88%db%8c-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%85%d9%84%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d9%85%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%8c آشنا و اسمعیلی، «امنیت فرهنگی؛ مفهومی فراسوي امنیت ملی و امنیت انسانی»، 1388ش، ص80.]</ref> | ||
==آموزه‌های اسلامی و امنیت فرهنگی== | ==آموزه‌های اسلامی و امنیت فرهنگی== | ||
در فضای ناامنی فرهنگی، فرایند جامعه‌پذیری و درونی‌سازی ارزش‌ها و هنجارها که تعیین‌کننده بایدها و نبایدهای اجتماعی است دچار اختلال می‌شود. در فرهنگ قرآنی، ، امنیت مفهومی وسیع، متوازن و عمیق دارد و شامل تمامی ابعاد زندگی و حوزه‌های سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی می‌شود و بر الگویی از امنیت تأکید می‌شود که بر اقتدار، انسجام ، وحدت، ارتباط جامعه اسلامی و استحکام درونی جامعه پیوند دارد و شرط امنیت ملی را در بعد امنیت خارجی و استحکام درونی امت اسلامی می‌داند و هرگونه دغدغه، نگرانی و ناامنی در یک بعد را موثر در دیگر ابعاد می‌شمارد. امنیّت فرهنگی در آموزه‌های اسلامی دربرگیرنده خودباوری فرهنگی، همسان‌سازی فرهنگی، حق‌محوری ، شناخت و پذیرش فرهنگ‌های مختلف و همزیستی مسالمت‌آمیز با آنها است.<ref>[https://journals.sndu.ac.ir/article_1012_58d23b9e131c0c754f46e7759df7e333.pdf شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص61.]</ref> از منظر اسلامی، امنیت فرهنگی به‌معنی از بین بردن تنوع‌ها و تفاوت‌های موجود در بین افراد اجتماع در حوزه فرهنگی و یکسان‌سازی آنها نیست. انسان‌ها، زبان، گویش، نژاد، هنر، سلیقه و بینش‌های متفاوتی دارند و این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها به نص صریح قرآن | در فضای ناامنی فرهنگی، فرایند جامعه‌پذیری و درونی‌سازی ارزش‌ها و هنجارها که تعیین‌کننده بایدها و نبایدهای اجتماعی است دچار اختلال می‌شود. در فرهنگ قرآنی، ، امنیت مفهومی وسیع، متوازن و عمیق دارد و شامل تمامی ابعاد زندگی و حوزه‌های سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی می‌شود و بر الگویی از امنیت تأکید می‌شود که بر اقتدار، انسجام ، وحدت، ارتباط جامعه اسلامی و استحکام درونی جامعه پیوند دارد و شرط امنیت ملی را در بعد امنیت خارجی و استحکام درونی امت اسلامی می‌داند و هرگونه دغدغه، نگرانی و ناامنی در یک بعد را موثر در دیگر ابعاد می‌شمارد. امنیّت فرهنگی در آموزه‌های اسلامی دربرگیرنده خودباوری فرهنگی، همسان‌سازی فرهنگی، حق‌محوری ، شناخت و پذیرش فرهنگ‌های مختلف و همزیستی مسالمت‌آمیز با آنها است.<ref>[https://journals.sndu.ac.ir/article_1012_58d23b9e131c0c754f46e7759df7e333.pdf شفیعی و مولایی، «نظریه‌پردازی الگوی راهبردی دین در تولید امنیت فرهنگی»، 1399ش، ص61.]</ref> از منظر اسلامی، امنیت فرهنگی به‌معنی از بین بردن تنوع‌ها و تفاوت‌های موجود در بین افراد اجتماع در حوزه فرهنگی و یکسان‌سازی آنها نیست. انسان‌ها، زبان، گویش، نژاد، هنر، سلیقه و بینش‌های متفاوتی دارند و این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها به نص صریح [[قرآن کریم]]،<ref>سوره حجرات، آیه 99.</ref> برای شناخت و شناساندن است و هیچ امتیاز و یا عدم مزیتی به‌شمار نمی‌آید و تنها امتیاز انسان‌ها در نزد خداوند، درجه تقوا و پرهیزکاری آنها است.<ref>سوره حجرات، آیه 13.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||