شب یلدا در افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا مهدوی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
زهرا مهدوی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
2. طولانی‌ترین شب سال (نشانی از پایان شبی شوم)؛ | 2. طولانی‌ترین شب سال (نشانی از پایان شبی شوم)؛ | ||
3. پایان برداشت صیفی‌جات و استراحت کشاورزان؛<ref>تلیانی، «پیش درآمد: یلدا تبارشناسی یک آیین (جشن زایش خورشید)»، 1385ش، ص12.</ref> | 3. پایان برداشت صیفی‌جات و استراحت کشاورزان؛<ref>تلیانی، «پیش درآمد: یلدا تبارشناسی یک آیین (جشن زایش خورشید)»، 1385ش، ص12.</ref> | ||
4. اندیشۀ وحدت و اِقبال عمومی مردم؛<ref>شایسته رخ، «شب یلدا و حکایات | 4. اندیشۀ وحدت و اِقبال عمومی مردم؛<ref>شایسته رخ، «شب یلدا و حکایات اسطوره‌ای زمستان»، 1390ش، ص103.</ref> | ||
5. آمیخته شدن این شب با آموزه‌های دینی همچون صله‌رحم و تلاوت قرآن.<ref>شایسته‌رخ، «آیین‌های شب یلدا در فرهنگ مردم ایران»، 1390ش، ص23.</ref> | 5. آمیخته شدن این شب با آموزه‌های دینی همچون صله‌رحم و تلاوت قرآن.<ref>شایسته‌رخ، «آیین‌های شب یلدا در فرهنگ مردم ایران»، 1390ش، ص23.</ref> | ||
==آیین‌های شب یلدا== | ==آیین‌های شب یلدا== | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
4. شب چلهای: از دیگر رسوم متداول این شب در افغانستان بردن هدیه برای نوعروسان است که هنوز زندگی مشترک خود را آغاز نکرده‌اند. شب چلهای شامل هدیه و انواع خوراکی و شیرینی است.<ref>پارسی، سپنتا، «جشن یلدا در فرهنگ ایران»، ص12.</ref> به این هدیه شب یلدا در افغانستان خوانچه نیز گفته می‌شود.<ref>عناصری، «دی، ماه اهورامزدا و سرآغاز صولت سرمای زمستان- یلدا، شبانگاه انقلاب شتوی و نماد بلندای قامت شب»، 1361ش، ص566.</ref> در افغانستان خانوادۀ داماد برای عروس خود، لباس‌های زمستانی تهیه کرده و آن را همراه با خوراکی‌هایی همچون زولبیا، ماهی، میوه‌های فصل و انواع غذاهای زمستانی به خانۀ پدر عروس می‌برند.<ref>[https://idat.ir/@beytoote/4747-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «رسوم شب یلدا در افغانستان»، ایدات.]</ref> | 4. شب چلهای: از دیگر رسوم متداول این شب در افغانستان بردن هدیه برای نوعروسان است که هنوز زندگی مشترک خود را آغاز نکرده‌اند. شب چلهای شامل هدیه و انواع خوراکی و شیرینی است.<ref>پارسی، سپنتا، «جشن یلدا در فرهنگ ایران»، ص12.</ref> به این هدیه شب یلدا در افغانستان خوانچه نیز گفته می‌شود.<ref>عناصری، «دی، ماه اهورامزدا و سرآغاز صولت سرمای زمستان- یلدا، شبانگاه انقلاب شتوی و نماد بلندای قامت شب»، 1361ش، ص566.</ref> در افغانستان خانوادۀ داماد برای عروس خود، لباس‌های زمستانی تهیه کرده و آن را همراه با خوراکی‌هایی همچون زولبیا، ماهی، میوه‌های فصل و انواع غذاهای زمستانی به خانۀ پدر عروس می‌برند.<ref>[https://idat.ir/@beytoote/4747-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «رسوم شب یلدا در افغانستان»، ایدات.]</ref> | ||
5. تفأل زدن: تفأل زدن به قرآن و حافظ از دیگر مراسم‌های این شب است، دلیل تاریخی تفأل این است که در دوران باستان این شب را نحس می‌دانستند و اعتقاد داشتند شبِ حملۀ سیاهی اهریمن به فرشتۀ روشنایی است و با ختم قرآن و تفأل به آن، سعی در خنثی کردن این پلیدی داشتند.<ref>شایسته رخ، «شب یلدا و حکایات | 5. تفأل زدن: تفأل زدن به قرآن و حافظ از دیگر مراسم‌های این شب است، دلیل تاریخی تفأل این است که در دوران باستان این شب را نحس می‌دانستند و اعتقاد داشتند شبِ حملۀ سیاهی اهریمن به فرشتۀ روشنایی است و با ختم قرآن و تفأل به آن، سعی در خنثی کردن این پلیدی داشتند.<ref>شایسته رخ، «شب یلدا و حکایات اسطوره‌ای زمستان»، 1390ش، ص100.</ref> یکی از سنت‌هایی که در قرون اخیر به رسوم شب یلدا اضافه شده است خواندن اشعار حافظ و تفأل به دیوان حافظ است. هر یک از اعضای خانواده آرزویی کرده و دیوان حافظ را باز می‌کند و از بزرگ خانواده می‌خواهد با صدای بلند اشعار مربوطه را بخواند، اعتقاد بر این است آنچه در این شعر بیان می‌شود تفسیر آرزو و چگونگی تحقق آن است.<ref> [https://www.bitlanders.com/blogs/yalda-night-in-afghanistan/58851 "Yalda night in Afghanistan", bitlanders.]</ref> | ||
==یلدا در ادبیات فارسی== | ==یلدا در ادبیات فارسی== | ||
یلدا در ادبیات فارسی تأثیر بسیاری داشته است؛<ref> [https://www.bloghnews.com/news/252752/%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%D8%AF%D9%87-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1 یلدا در ادبیات فارسی؛ از سده چهارم تا اشعار معاصر، بلاغ نیوز.]</ref> برای مثال، عنصری بلخی در شعر خود گفته است: | یلدا در ادبیات فارسی تأثیر بسیاری داشته است؛<ref> [https://www.bloghnews.com/news/252752/%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%D8%AF%D9%87-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1 یلدا در ادبیات فارسی؛ از سده چهارم تا اشعار معاصر، بلاغ نیوز.]</ref> برای مثال، عنصری بلخی در شعر خود گفته است: | ||