ترمه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>تِرمه</big>'''؛ نوعی پارچۀ سنتی و لطيف از جنس كرك، پشم يا ابريشم با کاربرد تزئینی. | '''<big>تِرمه</big>'''؛ نوعی پارچۀ سنتی و لطيف از جنس كرك، پشم يا ابريشم با کاربرد تزئینی. | ||
ترمه از بافته‌های محبوب، اصیل و باارزش ایرانی است که از الیاف لطیف تولید می‌شود و کاربردهای فراوانی دارد. طرح اصلی بر روی آن، بُتِه‌جِقِّه است و همانند فرش دست‌بافت دارای تار و پود است که پود در پشت پارچه به‌صورت آزاد قرار دارد. ترمه در قدیم با دست و اکنون با دستگاه بافته می‌شود. این پارچۀ نفیس اثر هنرمندان ایرانی مخصوصا | ترمه از بافته‌های محبوب، اصیل و باارزش ایرانی است که از الیاف لطیف تولید می‌شود و کاربردهای فراوانی دارد. طرح اصلی بر روی آن، بُتِه‌جِقِّه است و همانند فرش دست‌بافت دارای تار و پود است که پود در پشت پارچه به‌صورت آزاد قرار دارد. ترمه در قدیم با دست و اکنون با دستگاه بافته می‌شود. این پارچۀ نفیس اثر هنرمندان ایرانی مخصوصا [[کاشان]]، [[اصفهان]]، [[کرمان]] و [[یزد]] است. | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
برخی از محققین بر این باورند که زادگاه اصلي ترمه، آسياي مركزي و ارتفاعات كشمير است. اما گروهی دیگر، عقیده دارند كه ترمه‌بافي، ابتدا در ايران به‌وجود آمده<ref>[https://www.beytoote.com/art/artist/cashmere-lexicon.html « ترمه چیست؟»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> و شهر یزد خاستگاه ترمه و طرح‌های بی‌نظیر بته‌جقه بوده است.<ref>[https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> يزد، در دوران پيش از اسلام، يكي از مراكز بزرگ زرتشتيان ايران بوده و اغلب آنان ترمه‌باف بوده‌اند. با ورود اسلام به ایران، برخی از زرتشتيان به هندوستان مهاجرت کرده و زمینۀ بافت ترمه را در این کشور فراهم آورده‌اند. اینان معتقدند ترمه‌بافي در آغاز، به زري‌بافي مشهور بوده كه نخستين بار توسط استاد «خواجه غياث‌الدين نقش‌بند» حدود۴۰۰ سال پیش به‌وجود آمده است.<ref> [https://web.archive.org/web/20150221052140/http:/vmiciran.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/163-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%8A%D8%B2%D8%AF «ترمه‌بافی سنتی یزد»، وب‌سایت موزۀ مجازی میراث معنوی ایران.] </ref> | برخی از محققین بر این باورند که زادگاه اصلي ترمه، آسياي مركزي و ارتفاعات كشمير است. اما گروهی دیگر، عقیده دارند كه ترمه‌بافي، ابتدا در ايران به‌وجود آمده<ref>[https://www.beytoote.com/art/artist/cashmere-lexicon.html « ترمه چیست؟»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> و شهر [[یزد]] خاستگاه ترمه و طرح‌های بی‌نظیر بته‌جقه بوده است.<ref>[https://irantrawell.com/1398/03/23/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87/ علیزاده، «ترمه | طرح لطیفی که دیدن دارد»، وب‌سایت ایران تراول.]</ref> يزد، در دوران پيش از اسلام، يكي از مراكز بزرگ زرتشتيان ايران بوده و اغلب آنان ترمه‌باف بوده‌اند. با ورود اسلام به ایران، برخی از زرتشتيان به هندوستان مهاجرت کرده و زمینۀ بافت ترمه را در این کشور فراهم آورده‌اند. اینان معتقدند ترمه‌بافي در آغاز، به زري‌بافي مشهور بوده كه نخستين بار توسط استاد «خواجه غياث‌الدين نقش‌بند» حدود۴۰۰ سال پیش به‌وجود آمده است.<ref> [https://web.archive.org/web/20150221052140/http:/vmiciran.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/163-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%8A%D8%B2%D8%AF «ترمه‌بافی سنتی یزد»، وب‌سایت موزۀ مجازی میراث معنوی ایران.] </ref> | ||
دورۀ صفویه دوران اوج و شکوفايي صنعت ترمه‌بافي در ایران است به‌گونه‌ای که محصولات ترمه‌بافی به بسیاری از کشورها نیز صادر می‌شد. خلاقیت، ذوق و هنر بافندگان ایرانی باعث شده بود تا ترمه‌های بسیار نفیس وبی‌مانند در ایران تولید شود.<ref> [https://barfroosh.com/what-is-cashmere-weaving-familiarity-with-cashmere-and-the-art-of-cashmere-weaving/ «ترمه‌بافی چیست ؟»، وب‌سایت بارفروش.]</ref> | دورۀ صفویه دوران اوج و شکوفايي صنعت ترمه‌بافي در ایران است به‌گونه‌ای که محصولات ترمه‌بافی به بسیاری از کشورها نیز صادر می‌شد. خلاقیت، ذوق و هنر بافندگان ایرانی باعث شده بود تا ترمه‌های بسیار نفیس وبی‌مانند در ایران تولید شود.<ref> [https://barfroosh.com/what-is-cashmere-weaving-familiarity-with-cashmere-and-the-art-of-cashmere-weaving/ «ترمه‌بافی چیست ؟»، وب‌سایت بارفروش.]</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
* شال اتابکی؛ از نمونه شال‌های کشمیری است که از پشم نرم و بسیار لطیفی بافته می‌شود. | * شال اتابکی؛ از نمونه شال‌های کشمیری است که از پشم نرم و بسیار لطیفی بافته می‌شود. | ||
* شال محرمات؛ نوعی ترمۀ راه‌‌راه که پهنای راه‌های آن متفاوت است. | * شال محرمات؛ نوعی ترمۀ راه‌‌راه که پهنای راه‌های آن متفاوت است. | ||
* شال کرمانی؛ به همۀ شال‌های بافت کرمان گفته می‌شود. | * شال کرمانی؛ به همۀ شال‌های بافت [[کرمان]] گفته می‌شود. | ||
* شال کشمیری؛ شال‌های بافت کشمیر را می‌گویند که معروف‌ترین آن بُتِه‌جِقِّه، شاخ‌گوزنی و نقشه‌درختی است. | * شال کشمیری؛ شال‌های بافت کشمیر را می‌گویند که معروف‌ترین آن بُتِه‌جِقِّه، شاخ‌گوزنی و نقشه‌درختی است. | ||
* شال زمردی؛ نوعی شال کشمیری اعلا، که زمینه‌ای نیلی و نقشۀ بته‌جقه دارد. | * شال زمردی؛ نوعی شال کشمیری اعلا، که زمینه‌ای نیلی و نقشۀ بته‌جقه دارد. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
==مواد اوليۀ ترمه== | ==مواد اوليۀ ترمه== | ||
* ابريشم طبيعي؛ تار مورد استفاده در ترمه‌بافي از ابريشم طبيعي و گاه نخ پنبه و پود آن نيز از | * ابريشم طبيعي؛ تار مورد استفاده در ترمه‌بافي از [[ابریشم|ابريشم]] طبيعي و گاه نخ [[پنبه]] و پود آن نيز از [[ابریشم|ابريشم]]، نخ و يا كرك است.<ref>[http://vmic.ir/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C/163-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%DB%8C%D8%B2%D8%AF «ترمه‌بافی سنتی يزد»، وب‌سایت موزۀ مجازی میراث معنوی ایران.]</ref> | ||
* رنگ طبيعي؛ براي رنگ‌آميزي | * رنگ طبيعي؛ براي رنگ‌آميزي [[پشم]]، كرك يا [[ابریشم|ابريشم]] مورد استفاده در ترمه‌بافي. | ||
* پشم سفید و مرغوب؛ رایج‌ترین پشمی است که در بافت ترمه مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان آن را با هر رنگی، رنگ‌آمیزی کرد. گوسفندان ایران و کشمیر دارای پشم‌های نرم، محکم، مرغوب و تا حد زیادی براق و سفید هستند.<ref>[https://article.tebyan.net/224155/%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C «هنر ترمه‌بافی»، وب‌سایت تبیان.] </ref> | * [[پشم]] سفید و مرغوب؛ رایج‌ترین پشمی است که در بافت ترمه مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌توان آن را با هر رنگی، رنگ‌آمیزی کرد. گوسفندان ایران و کشمیر دارای پشم‌های نرم، محکم، مرغوب و تا حد زیادی براق و سفید هستند.<ref>[https://article.tebyan.net/224155/%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D9%81%DB%8C «هنر ترمه‌بافی»، وب‌سایت تبیان.] </ref> | ||
==نگهداری از ترمه== | ==نگهداری از ترمه== | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
==راهنمای خرید ترمه باکیفیت== | ==راهنمای خرید ترمه باکیفیت== | ||
چند نکته در بارۀ تشخیص ترمۀ با کیفیت از نوع تقلبی آن: | چند نکته در بارۀ تشخیص ترمۀ با کیفیت از نوع تقلبی آن: | ||
# ترمۀ اصل، جنسی نرم و لطیف و هم‌چنین ظاهری زیبا و جذاب دارد؛ زیرا از ابریشم اعلا در تار و پود آن استفاده می‌شود. | # ترمۀ اصل، جنسی نرم و لطیف و هم‌چنین ظاهری زیبا و جذاب دارد؛ زیرا از [[ابریشم]] اعلا در تار و پود آن استفاده می‌شود. | ||
# اگر تکه‌ای از نخ پارچه را جدا کرده و بسوزانیم، در صورتی‌که ابریشم اصل باشد بسیار آهسته می‌سوزد و در نهایت جمع می‌شود و اگر ویسکوز یا همان ابریشم مصنوعی باشد مانند پلاستیک جمع می‌شود و بویی شبیه به بوی سوختن کاغذ دارد. | # اگر تکه‌ای از نخ پارچه را جدا کرده و بسوزانیم، در صورتی‌که [[ابریشم]] اصل باشد بسیار آهسته می‌سوزد و در نهایت جمع می‌شود و اگر ویسکوز یا همان ابریشم مصنوعی باشد مانند پلاستیک جمع می‌شود و بویی شبیه به بوی سوختن کاغذ دارد. | ||
# ترمه‌های با کیفیت، پر تراکم هستند. | # ترمه‌های با کیفیت، پر تراکم هستند. | ||
# وزن ترمه هر چه بیشتر باشد، کیفیت آن بالاتر است. | # وزن ترمه هر چه بیشتر باشد، کیفیت آن بالاتر است. | ||