ورزش: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۶: | خط ۶: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
کشفهای صورت گرفته در کشورهایی چون فرانسه، آفریقا و استرالیا، حکایت از فعالیتهای بدنی مشابه با ورزش امروزی دارند که تاریخچۀ آنها به بیش از سه هزار سال قبل بازمیگردد. برخی آثار هنری بر جای مانده از تاریخ باستان چین نیز حکایت از حضور برخی از انواع ورزشها، در چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح دارند. در ایران نیز فعالیتهایی مانند هنر نظامی ایرانیان در زمان زرتشتیان ارتباط نزدیکی با مهارتهای دفاعی و رزمی جنگی داشته است؛ چوگان و شمشیربازی نیز از دیگر ورزشهای رایج در ایران باستان بوده است.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref><br> | کشفهای صورت گرفته در کشورهایی چون فرانسه، آفریقا و استرالیا، حکایت از فعالیتهای بدنی مشابه با ورزش امروزی دارند که تاریخچۀ آنها به بیش از سه هزار سال قبل بازمیگردد. برخی آثار هنری بر جای مانده از تاریخ باستان چین نیز حکایت از حضور برخی از انواع ورزشها، در چهار هزار سال قبل از میلاد مسیح دارند. در [[ایران]] نیز فعالیتهایی مانند هنر نظامی ایرانیان در زمان [[زرتشتیان]] ارتباط نزدیکی با مهارتهای دفاعی و رزمی جنگی داشته است؛ [[چوگان]] و [[شمشیربازی]] نیز از دیگر ورزشهای رایج در ایران باستان بوده است.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref><br> | ||
کارشناسان معتقدند که تا دهۀ 1960م، تنها برخی از جوانان و افراد بااستعداد به ورزش میپرداختند و در رقابتهایی همچون بازیهای | کارشناسان معتقدند که تا دهۀ 1960م، تنها برخی از جوانان و افراد بااستعداد به ورزش میپرداختند و در رقابتهایی همچون بازیهای [[المپیک]]، جامهای بینالمللی و لیگهای مختلف شرکت میکردند. در آن دوران، تمرکز ورزشکاران بر سطح بالای آمادگی جسمانی بود که این نگرش در آغاز همان دهه با تغییراتی مواجه شد. در آن سالها، ابتکارهایی مانند ایجاد وزارتخانهای برای ورزش و راهاندازی انجمنهای مختلف ورزشی شکل گرفت. این تغییرات سبب شد تا همۀ افراد توانایی ورزش را پیدا کنند و به حضور در میدانها و مکانهای مختلف ورزشی تشویق شوند. | ||
امروزه، ورزش، دیگر به نخبگان اختصاص ندارد و افراد در سطوح مختلفی به آن میپردازند؛ برای مثال، در سالهای اخیر، بهجای تأکید بر تناسباندام، با لحاظ کردن سلامت جسم و روان انسانها، از ورزش بهعنوان مانعی در برابر مشکلات روحی، روانی و جسمی یاد میشود.<ref>[https://www.heyvafamily.com/web/articles/view/600/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA.html «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا.]</ref> واژۀ ورزش که از دیرباز بهمعنای تمرین و ممارست بود، در 16 شهریور 1306ش، هنگام تصویب قانون «ورزش اجباری در مدارس»، در لیست واژگان دولتی ایران، وارد شد.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref><br> | امروزه، ورزش، دیگر به نخبگان اختصاص ندارد و افراد در سطوح مختلفی به آن میپردازند؛ برای مثال، در سالهای اخیر، بهجای تأکید بر تناسباندام، با لحاظ کردن سلامت جسم و روان انسانها، از ورزش بهعنوان مانعی در برابر مشکلات روحی، روانی و جسمی یاد میشود.<ref>[https://www.heyvafamily.com/web/articles/view/600/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA.html «ورزش چیست»، وبسایت فیلیا.]</ref> واژۀ ورزش که از دیرباز بهمعنای تمرین و ممارست بود، در 16 شهریور 1306ش، هنگام تصویب قانون «ورزش اجباری در مدارس»، در لیست واژگان دولتی ایران، وارد شد.<ref>[https://vista.ir/m/a/y4pzd/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «تعریف ورزش»، وبسایت ویستا.]</ref><br> | ||
==انواع ورزش== | ==انواع ورزش== | ||
برخی کارشناسان، انواع رشتههای ورزشی را در دوازده گروه دستهبندی کردهاند: | برخی کارشناسان، انواع رشتههای ورزشی را در دوازده گروه دستهبندی کردهاند: | ||
# '''ورزشهای نشانهروی''': این گروه از ورزشها منجر به افزایش دقت، انعطافپذیری، تمرکز و هماهنگی میان دستها و چشمها میشوند؛ مانند تیراندازی با تفنگ، بولینگ و گلف. | # '''ورزشهای نشانهروی''': این گروه از ورزشها منجر به افزایش دقت، انعطافپذیری، [[تمرکز]] و هماهنگی میان دستها و چشمها میشوند؛ مانند تیراندازی با تفنگ، [[بولینگ]] و [[گلف]]. | ||
# '''ورزشهای ماجراجویانه''': این ورزشها شامل پارامترهایی همچون سرعت، ارتفاع، خطر، استفاده از وسایل بسیار تخصصی و میزان بسیاری از تنش جسمانی هستند که ممکن است برای ورزشکار، خطر جانی ایجاد کنند؛ مانند | # '''ورزشهای ماجراجویانه''': این ورزشها شامل پارامترهایی همچون سرعت، ارتفاع، خطر، استفاده از وسایل بسیار تخصصی و میزان بسیاری از تنش جسمانی هستند که ممکن است برای ورزشکار، خطر جانی ایجاد کنند؛ مانند [[پینتبال]]، شیرجه در آسمان و یخنوردی. | ||
# '''ورزشهای سواری''': مشخصۀ بارز این گروه ورزشی، هیجان و سرعت است؛ مانند اتوموبیلرانی، | # '''ورزشهای سواری''': مشخصۀ بارز این گروه ورزشی، هیجان و سرعت است؛ مانند اتوموبیلرانی، [[اسکیت]]، [[دوچرخهسواری]] و [[اسبسواری]]. | ||
# '''ورزشهای هوایی''': بسیاری، این گروه از انواع ورزش را جزء ورزشهای تفریحی میدانند؛ مانند پاراگلایدر و بالنسواری. | # '''ورزشهای هوایی''': بسیاری، این گروه از انواع ورزش را جزء ورزشهای تفریحی میدانند؛ مانند پاراگلایدر و بالنسواری. | ||
# '''ورزشهای آبی''': این دسته از فعالیتها، به شکلهای گوناگونی همچون روی آب، زیر آب و درون آب انجام میشوند؛ مانند موجسواری با باد، جتاسکی و قایقرانی. | # '''ورزشهای آبی''': این دسته از فعالیتها، به شکلهای گوناگونی همچون روی آب، زیر آب و درون آب انجام میشوند؛ مانند موجسواری با باد، جتاسکی و قایقرانی. | ||
# '''ورزشهای پرورش اندام''': در این دسته، ورزشکار با تمرینهای گوناگون استقامتی و قدرتی، در کنار تغذیه و استراحت کافی، به کنترل و توسعۀ عضلات خود میپردازد؛ مانند | # '''ورزشهای پرورش اندام''': در این دسته، ورزشکار با تمرینهای گوناگون استقامتی و قدرتی، در کنار تغذیه و استراحت کافی، به کنترل و توسعۀ عضلات خود میپردازد؛ مانند [[بدنسازی]]، [[وزنهبرداری]] و مچاندازی. | ||
# '''ورزشهای پهلوانی''': این ورزش، شامل مجموعهای از حرکات فیزیکی بهمنظور پرورش جسم و همچنین آموزههای دینی در راستای ارتقای روح است؛ مانند کشتی آزاد و ورزشهای زورخانهای. | # '''ورزشهای پهلوانی''': این ورزش، شامل مجموعهای از حرکات فیزیکی بهمنظور پرورش جسم و همچنین آموزههای دینی در راستای ارتقای روح است؛ مانند [[کشتی]] آزاد و ورزشهای زورخانهای. | ||
# '''ورزشهای حرکتی''': این گروه از فعالیتهای بدنی، موجب تقویت جسم، روح و تعادل و تناسب اندام افراد میشوند؛ مانند | # '''ورزشهای حرکتی''': این گروه از فعالیتهای بدنی، موجب تقویت جسم، روح و تعادل و تناسب اندام افراد میشوند؛ مانند [[ایروبیک]]، [[ژیمناستیک]] و [[یوگا]]. | ||
# '''ورزشهای گروهی''': افراد شرکتکننده در این گروه، برای یک هدف مشترک تلاش میکنند؛ مانند | # '''ورزشهای گروهی''': افراد شرکتکننده در این گروه، برای یک هدف مشترک تلاش میکنند؛ مانند [[فوتبال]]، [[والیبال]] و [[چوگان]]. | ||
# '''ورزشهای رزمی''': این گروه از ورزشها، سنتهای مدونی از تکنیکها و فنون مبارزه هستند که بیشتر برای سرگرمی انجام میشوند؛ مانند | # '''ورزشهای رزمی''': این گروه از ورزشها، سنتهای مدونی از تکنیکها و فنون مبارزه هستند که بیشتر برای سرگرمی انجام میشوند؛ مانند [[کاراته]]، [[تکواندو]] و [[جودو]]. | ||
# '''ورزشهای فکری''': نام دیگر این دسته از ورزشها، ورزشهای ذهنی است که بر اساس توانایی فکری و برخلاف تمرین بدنی صورت میگیرند؛ مانند | # '''ورزشهای فکری''': نام دیگر این دسته از ورزشها، ورزشهای ذهنی است که بر اساس توانایی فکری و برخلاف تمرین بدنی صورت میگیرند؛ مانند [[شطرنج]]، دومینو و منچ. | ||
# '''ورزشهای معلولان''': ورزشهایی که توسط افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی انجام میشوند؛ مانند والیبال نشسته، بسکتبال با ویلچر و فوتبال پنج یا هفت نفره.<ref>[https://rangvarang.com/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DB%8C-%D9%88-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D9%86/#:~:text=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%20%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%20%D9%87%D8%A7%20%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%86%D8%AF,%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C%20(%D8%BA%DB%8C%D8%B1%20%D8%AC%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C)%D8%8C%20%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%D9%87%D8%A7%DB%8C «دستهبندی رشتههای ورزشی»، وبسایت رنگوارنگ.]</ref> | # '''ورزشهای معلولان''': ورزشهایی که توسط افراد دارای معلولیت جسمی و ذهنی انجام میشوند؛ مانند والیبال نشسته، بسکتبال با ویلچر و فوتبال پنج یا هفت نفره.<ref>[https://rangvarang.com/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DB%8C-%D9%88-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A2%D9%86/#:~:text=%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%20%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%20%D9%87%D8%A7%20%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%86%D8%AF,%D9%81%DA%A9%D8%B1%DB%8C%20(%D8%BA%DB%8C%D8%B1%20%D8%AC%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C)%D8%8C%20%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4%D9%87%D8%A7%DB%8C «دستهبندی رشتههای ورزشی»، وبسایت رنگوارنگ.]</ref> | ||
==فواید ورزش== | ==فواید ورزش== | ||
انواع ورزش، بهخصوص ورزشهایی که بهصورت منظم انجام میشوند، تأثیرات بسیاری بر جسم و روح آدمی دارند. بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی، سیستم قلبی- عروقی، سیستم تنفسی، سوختوساز و نیز عملکرد بهتر مغز، از جمله فواید ورزش است. علاوه بر اینها، ورزش احتمال ابتلا به دیابت، بیماریهای کلیوی، ریوی و برخی از انواع سرطانها را کاهش میدهد و از جمله راههای کاهش ابتلا به بیماریهای به شمار میرود. از دیگر مزایای ورزش میتوان به موارد زیر اشاره کرد: | انواع ورزش، بهخصوص ورزشهایی که بهصورت منظم انجام میشوند، تأثیرات بسیاری بر جسم و روح آدمی دارند. بهبود عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی، سیستم قلبی- عروقی، سیستم تنفسی، سوختوساز و نیز عملکرد بهتر مغز، از جمله فواید ورزش است. علاوه بر اینها، ورزش احتمال ابتلا به دیابت، بیماریهای کلیوی، ریوی و برخی از انواع سرطانها را کاهش میدهد و از جمله راههای کاهش ابتلا به بیماریهای به شمار میرود. از دیگر مزایای ورزش میتوان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
# '''بهبود خلقوخوی انسان''': با فعالیتهای بدنی، مواد شیمیایی مختلف مغزی تحریک میشود و احساس شادی و آرامش را برای فرد به ارمغان میآورد. این اقدامها، همچنین، با تغییر دیدگاه فرد نسبت به ظاهر خود، منجر به تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس میشود. | # '''بهبود خلقوخوی انسان''': با فعالیتهای بدنی، مواد شیمیایی مختلف مغزی تحریک میشود و احساس شادی و آرامش را برای فرد به ارمغان میآورد. این اقدامها، همچنین، با تغییر دیدگاه فرد نسبت به ظاهر خود، منجر به تقویت [[اعتماد به نفس]] و عزت نفس میشود. | ||
# '''خواب بهتر''': ورزشهای منظم، منجر به بهبود خواب و عمیقتر شدن آن میشوند. کارشناسان ورزشی توصیه میکنند که نزدیک زمان خواب، ورزش نکنید؛ زیرا این کار موجب از دست رفتن انرژی زیادی میشود و اجازۀ خواب آرام را از فرد میگیرد. | # '''خواب بهتر''': ورزشهای منظم، منجر به بهبود خواب و عمیقتر شدن آن میشوند. کارشناسان ورزشی توصیه میکنند که نزدیک زمان خواب، ورزش نکنید؛ زیرا این کار موجب از دست رفتن انرژی زیادی میشود و اجازۀ خواب آرام را از فرد میگیرد. | ||
# '''بهبود رابطۀ جنسی'''؛ | # '''بهبود رابطۀ جنسی'''؛ | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==فواید روانی ورزش== | ==فواید روانی ورزش== | ||
از جمله آثار ورزش بر روح و روان آدمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد: | از جمله آثار ورزش بر روح و روان آدمی میتوان به موارد زیر اشاره کرد: | ||
# پیشگیری از افسردگی و بالا بردن روحیۀ عمومی؛ | # پیشگیری از [[افسردگی]] و بالا بردن روحیۀ عمومی؛ | ||
# تأثیر در زندگی خانوادگی، اجتماعی و شغلی؛ | # تأثیر در زندگی خانوادگی، اجتماعی و شغلی؛ | ||
# پیشگیری از ابتلا به آلودگیهای اجتماعی؛ | # پیشگیری از ابتلا به آلودگیهای اجتماعی؛ | ||
خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
# برقراری تعادل روانی و عاطفی از طریق کنترل هیجانها و استرسها؛ | # برقراری تعادل روانی و عاطفی از طریق کنترل هیجانها و استرسها؛ | ||
# کمک به درمان برخی عوارض روانی؛ | # کمک به درمان برخی عوارض روانی؛ | ||
# افزایش | # افزایش [[اعتمادبهنفس]] و خودپنداری مثبت؛ | ||
# توسعۀ خصوصیات شخصیتی مثبت؛ مانند جوانمردی و شهامت؛ | # توسعۀ خصوصیات شخصیتی مثبت؛ مانند [[جوانمردی]] و شهامت؛ | ||
# رشد عادتهای روانی مطلوب؛ مانند انضباط، دقت و هدفمند بودن؛ | # رشد عادتهای روانی مطلوب؛ مانند انضباط، دقت و هدفمند بودن؛ | ||
# افزایش توانایی برخورد با مشکلات و استرسهای روزمره.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/752887/%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D9%88-%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «اهداف و فواید ورزش»، وبسایت راسخون.]</ref> | # افزایش توانایی برخورد با مشکلات و استرسهای روزمره.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/752887/%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81-%D9%88-%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4 «اهداف و فواید ورزش»، وبسایت راسخون.]</ref> | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
==ورزش در ادبیات فارسی== | ==ورزش در ادبیات فارسی== | ||
واژۀ ورزش، از دیرباز در ادبیات فارسیزبانان حضور داشته است؛ برای مثال، فردوسی در شعر خود گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/bahgoor/sh5 فردوسی، شاهنامه، پادشاهی بهرام گور، بخش 5، وبسایت گنجور.]</ref><br> | واژۀ ورزش، از دیرباز در ادبیات فارسیزبانان حضور داشته است؛ برای مثال، [[فردوسی]] در شعر خود گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/ferdousi/shahname/bahgoor/sh5 فردوسی، شاهنامه، پادشاهی بهرام گور، بخش 5، وبسایت گنجور.]</ref><br> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
ملکالشعرای بهار نیز گفته است:<ref> [https://ganjoor.net/bahar/ghasidebk/sh25 ملکالشعرای بهار، قصاید، شمارۀ 25، ورزش روح، وبسایت گنجور.]</ref><br> | [[ملکالشعرای بهار]] نیز گفته است:<ref> [https://ganjoor.net/bahar/ghasidebk/sh25 ملکالشعرای بهار، قصاید، شمارۀ 25، ورزش روح، وبسایت گنجور.]</ref><br> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} |