انگوزه: تفاوت میان نسخه‌ها

گیاه انگوزه در بهار سبز می‌شود و بوی بسیار تندی دارد. وقتی در اواخر تابستان شاخه‌های آن کامل شد و به زردی گرایید، هنگ‌زَن‌ها (کسانی که شیرۀ گیاه را جمع‌آوری می‌کنند) ابتدا با استفاده از کلنگ، خاک اطراف گیاه را کنده، شاخ‌و‌برگ آن را بریده و بالای کُندۀ (ریشه) آن پوشال یا سنگی می‌گذارند. آنها، در حدود 15 یا 20 روز بعد برای جمع‌آوری شیره مراجعه می‌کنند. خاک‌های اطراف کنده (ریشه) را برداشته و با یک ابزار آهنی تیغ‌دار به‌نام دستکاله که کوچک‌تر از کف دست است، از قسمت بالای کنده (ریشه)، کمی برش می‌زنند که از آن شیره بیرون می‌آید. شیرۀ اول، زرد و خشک است. آن را جمع می‌کنند و در ظرف مخصوص می‌ریزند. قسمت ریشه را تمیز می‌کنند. با دِستکاله سر آن را به اندازۀ پوست پیاز می‌بُرند به‌گونه‌ای که بر اثر برش، در وسط آن گودی ایجاد شود. شیره در همان گودی جمع می‌شود. سپس چند سنگ اطراف و بالای آن می‌گذارند تا از دید آفتاب و آسیب خاک و سنگ در امان بماند. دو یا سه روز بعد وقتی‌که شیره کمی سخت شد آن را در یک ظرف دارای دستۀ چوبی که به آن دَولک می‌گویند جمع کرده و دوباره با دستکاله از جای برش قبلی، کمی برش می‌زنند. بعد از برش دوم شیرۀ سفیدرنگی بیرون می‌آید. سپس هر 15 روز یک‌بار آن را برش می‌زنند تا حدود 10، 15 یا 20 مرتبه که دورۀ شیر‌دهی سال زراعی به پایان می‌رسد و شیرۀ گیاه خشک می‌شود. هرچه هوا گرم‌تر باشد، گیاه شیرۀ بیش‌تری می‌دهد. سال بعد همان بوته دوباره یاله و برگ کرده و شیره می‌دهد. این فرایند ادامه می‌یابد تا حدود 25 سال که گیاه خشک شده و از بین برود.<ref>رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع) ج2، 1401ش، ص397</ref>  

==خواص دارویی==

در برخی از منابع کهن، حلتیت یا انگژه را گرم و خشک و در درجۀ سوم دانسته، سپس به بیان خواص آن می‌پردازند؛ مانند این‌که مالیدن آن به پنبه و گذاردن روی دندان کرم‌خورده، دندان را تکه‌تکه کرده، بیرون می‌افکند؛ نیش عقرب و گاز سگ را بی‌اثر می‌سازد؛ ریختن آن با عسل در چشم، مانع آب‌آوردن چشم می‌شود؛ آماس و ورم‌های مخاطی را می‌خواباند؛ ترکیب آن با روغن زنبق و مالیدن آن به آلت تناسلی باعث نعوظ قوی‌تر و افزایش لذت جماع خواهد شد.<ref>ابومنصور موفق هروی، الابنیة عن حقائق ‌الادویة،۱۳۴۶ش، ص115.</ref>