زبان پشتو: تفاوت میان نسخه‌ها

پشتو، زبان مادری اکثر اقوام پشتون است<ref>گروهی¬از پژوهشگران، «همسایه نزدیک‌تر از خویش: افغانستان از ویژگی¬های طبیعی تا خصوصیات انسانی»، 1387ش، ص69.</ref> که در ادبیات فارسی گاه به¬نام «افغانی» یاد می¬شود.<ref> [https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=2281 «تاریخ ایجاد زبان افغانی (پشتو) و قواعد آن»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref>  حروف نوشتاری این زبان، برگرفته از زبان عربی است و تعدادی از حروف آوایی آن نیز، اختصاصی است.<ref>ارزگانی، افغانستان رنگین‌کمان اقوام، 1390ش، ص64.</ref>  60 درصد از واژگان زبان پشتو برگرفته از زبان فارسی است.<ref>. [https://iranicaonline.org/articles/afghanistan-vi-pasto "AFGHANISTAN vi. Paṧto",iranicaonline.]</ref>  زبان پشتو دارای ۴۴ حرف و واج، متشکل از ۱۴ واکه و ۳۰ همخوان است. پشتو همۀ واج‌های فارسی را دارد، بجز «ف» که در پشتو کم دیده‌شده و همیشه به «پ» تبدیل می‌شود یا دست‌کم با تلفظ «پ» خوانده می‌شود. حرف «ج» گهگاه به «ځ» و حرف «چ» به «څ» تبدیل می‌شود؛ مانند تبدیل «چادر»، «چاه»، «جان» و «جنگل» به¬ترتیب به «څادر»، «څاه»، «ځان» و «ځنگل».<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/340477/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%A9-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D9%82%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C سلیمانی، واژه‌های مشترک زبان‌های فارسی و پشتو، معرفی و نقد کتاب، 1382ش، 317-322.]</ref>  گویش‌های زبان پشتو به دو گونة کلی ‌تقسیم می¬شود: 1. گونة نرم جنوبی «پشتو»؛ 2. گونة سخت شمالی «پختو». ازنظر لهجه به دو لهجة مشهور مشرقی و غربی (قندهاری) تقسیم می¬شود.<ref>ارزگانی، افغانستان رنگین‌کمان اقوام، 1390ش، ص71.</ref>  اولین بار، الفبای پشتو در قرن شانزدهم میلادی توسط پیر روشن ساخته شد و او ۱۳ حرف جدید را ایجاد کرد.<ref>. [https://books.google.com/books?id=PkVeBAAAQBAJ "The Pashtun Question"books.google].</ref>  در سال ۱۹۵۸م محققان و نویسندگان پشتون افغانستان و پاکستان طی یک نشست در کابل، استاندارد امروزی الفبای زبان پشتو را تنظیم کردند،<ref> "A Standard [http://www.khyber.org/publications/026-030/standardpashto.shtml Pashto"MacKenzie, D. N.' 1959.] </ref>  اما روند ایجاد قواعد ادبی زبان پشتو تا کنون کامل نشده است.<ref>[https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=2281 «تاریخ ایجاد زبان افغانی (پشتو) وقواعد آن»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref>  

==تاریخچه==

به‌روایت برخی مورخان و زبان‌شناسان نخستین اثر نوشتاری به‌ زبان پشتو در سدة شانزدهم میلادی نگارش یافته است. در طی سده‌های بعدی نیز تولید آثار ادبی و علمی به این زبان بسیار اندک بوده؛ اما پس از ارتقای آن به‌ زبان رسمی دولت در سال ۱۹۳۶م، روزنامه، کتاب و آثار ادبی قابل توجهی به این زبان نشر و به‌ زبان آموزشی و علمی نیز مبدل شد.<ref> [https://www.khorasanzameen.net/php/read.php?id=2281 «تاریخ ایجاد زبان افغانی (پشتو) وقواعد آن»، وب‌سایت خراسان زمین.]</ref>  

==قلمرو جغرافیایی==