رودکی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «300px|thumb|left|تندیس رودکی <big>'''رودکی،'''</big> از شاعران مشهور زبان فارسی. رودکی، شاعری است که در دورۀ شکوه فرهنگ و تمدن ایران می‌زیست و به‌دلیل فراوانی سروده‌ها با شیوۀ جدید و مضمون‌های ابداعی و نقش مؤثر در رشد و گسترش ادبیات فارس...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<big>'''رودکی،'''</big> از شاعران مشهور زبان فارسی. | <big>'''رودکی،'''</big> از شاعران مشهور زبان فارسی. | ||
رودکی، شاعری است که در دورۀ شکوه فرهنگ و تمدن ایران می‌زیست و به‌دلیل فراوانی سروده‌ها با شیوۀ جدید و مضمون‌های ابداعی و نقش مؤثر در رشد و گسترش ادبیات فارسی، به «پدر شعر فارسی» مشهور شده است. او در شعر خود از قرآن و احادیث نیز الهام گرفته است. | رودکی، شاعری است که در دورۀ شکوه فرهنگ و تمدن [[ایران]] می‌زیست و به‌دلیل فراوانی سروده‌ها با شیوۀ جدید و مضمون‌های ابداعی و نقش مؤثر در رشد و گسترش ادبیات فارسی، به «پدر شعر فارسی» مشهور شده است. او در شعر خود از [[قرآن]] و احادیث نیز الهام گرفته است. | ||
==نامگذاری== | ==نامگذاری== | ||
نام کامل رودکی در منابع «جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم رودکی سمرقندی» آمده است. کنیۀ او «ابوعبدالله» است. به‌دلیل انتساب او به منطقۀ «رُودَک»، به‌رودکی معروف شده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> او را با لقب‌ها و عنوان‌های افتخاری دیگری نیز خوانده‌اند مانند: «آدم‌الشعرا»، «سلطان‌الشعرا»، «سرحلقۀ اساتید متقدمین»، «کاروان‌سالار شعرا»، «صاحبقران شاعری»، «نوادر افلاک» و «سبحان دستگاه».<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | نام کامل رودکی در منابع «جعفر بن محمد بن حکیم بن عبدالرحمن بن آدم رودکی سمرقندی» آمده است. کنیۀ او «ابوعبدالله» است. به‌دلیل انتساب او به منطقۀ «رُودَک»، به‌رودکی معروف شده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> او را با لقب‌ها و عنوان‌های افتخاری دیگری نیز خوانده‌اند مانند: «آدم‌الشعرا»، «سلطان‌الشعرا»، «سرحلقۀ اساتید متقدمین»، «کاروان‌سالار شعرا»، «صاحبقران شاعری»، «نوادر افلاک» و «سبحان دستگاه».<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
رودکی در اواسط قرن سوم هجری، در قریۀ «بَنُج» رُودَک از توابع سمرقند به دنیا آمد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> او بسیار زیرک و باهوش بود و در 8 سالگی کل قرآن را حفظ کرد و قاری قرآن شد. رودکی صدایی خوش داشت و در کودکی شعر می‌گفت. برخی معتقدند که رودکی از مادر نابینا به دنیا آمده است و بر اساس منابع دیگری او در آخر عمر نابینا شده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> رودکی با دعوت وزیر دانشمند سامانیان به نام «بلعمی» به دربار «نصر بن احمد بن اسماعیل»، از شاهان مقتدر سامانی، وارد شد<ref>[https://fars.farhang.gov.ir/fa/news/621792/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%AF «بزرگداشت زاد روز رودکی در خرم‌بید»، وب‌سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref> و از راه ستایش پادشاهان و وزیران، موقعیت اجتماعی و ثروت زیادی به‌دست آورد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> رودکی مذهب اسماعیلی داشت و پس از برکناری امیر نصر سامانی از مقام پادشاهی، از دربار اخراج شد و موقعیت اجتماعی و اقتصادی خود را از دست داد.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C «رودکی»، وب‌سایت دانشنامۀ اسلامی.]</ref> | رودکی در اواسط قرن سوم هجری، در قریۀ «بَنُج» رُودَک از توابع سمرقند به دنیا آمد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> او بسیار زیرک و باهوش بود و در 8 سالگی کل [[قرآن]] را حفظ کرد و قاری قرآن شد. رودکی صدایی خوش داشت و در کودکی شعر می‌گفت. برخی معتقدند که رودکی از مادر نابینا به دنیا آمده است و بر اساس منابع دیگری او در آخر عمر نابینا شده است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> رودکی با دعوت وزیر دانشمند سامانیان به نام «بلعمی» به دربار «نصر بن احمد بن اسماعیل»، از شاهان مقتدر سامانی، وارد شد<ref>[https://fars.farhang.gov.ir/fa/news/621792/%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D9%85-%D8%A8%DB%8C%D8%AF «بزرگداشت زاد روز رودکی در خرم‌بید»، وب‌سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref> و از راه ستایش پادشاهان و وزیران، موقعیت اجتماعی و ثروت زیادی به‌دست آورد.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ رودکی.]</ref> رودکی مذهب اسماعیلی داشت و پس از برکناری امیر نصر سامانی از مقام پادشاهی، از دربار اخراج شد و موقعیت اجتماعی و اقتصادی خود را از دست داد.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C «رودکی»، وب‌سایت دانشنامۀ اسلامی.]</ref> | ||
==مأخذ فکری== | ==مأخذ فکری== | ||
===1. فضای علمی و فرهنگی جامعه=== | ===1. فضای علمی و فرهنگی جامعه=== | ||
از نیروهای مؤثر بر شخصیت، اندیشه و مهارت شعری رودکی اطلاع دقیقی وجود ندارد اما او متأثر از فضای علمی و خردگرایی جامعۀ خود در دورۀ سامانیان بود که در آثار شرق‌شناسان به «عصر زرین فرهنگ»، «رنسانس اسلامی» و «میان‌پردۀ ایرانی» مشهور است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | از نیروهای مؤثر بر شخصیت، اندیشه و مهارت شعری رودکی اطلاع دقیقی وجود ندارد اما او متأثر از فضای علمی و خردگرایی جامعۀ خود در دورۀ سامانیان بود که در آثار شرق‌شناسان به «عصر زرین فرهنگ»، «رنسانس اسلامی» و «میان‌پردۀ ایرانی» مشهور است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | ||
===2. آیات و روایات=== | ===2. آیات و روایات=== | ||
رودکی از آیات قرآن و احادیث اهل‌بیت الهام گرفته است و در اشعار او مفاهیم و معارف اسلامی، زیاد دیده می‌شود.<ref>[http://radiofarhang.ir/newsDetails/?m=060001&n=1133978 «در وصف پیشوای پارسی‌گویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.]</ref> | رودکی از آیات [[قرآن]] و احادیث اهل‌بیت الهام گرفته است و در اشعار او مفاهیم و معارف اسلامی، زیاد دیده می‌شود.<ref>[http://radiofarhang.ir/newsDetails/?m=060001&n=1133978 «در وصف پیشوای پارسی‌گویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.]</ref> | ||
==فعالیت ادبی== | ==فعالیت ادبی== | ||
رودکی از نظر مقدار شعر، جزء شاعران ردیف اول زبان فارسی است؛ اما در تعداد ابیات شعر او اختلاف است. بعضی از منابع، سروده‌های او را یک‌میلیون‌وسیصدهزار بیت دانسته‌اند. بعضی تعداد آنها را صدوهشتادهزار و منابع دیگر هزاروچهل‌وهفت بیت نوشته‌اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | رودکی از نظر مقدار شعر، جزء شاعران ردیف اول [[زبان فارسی]] است؛ اما در تعداد ابیات شعر او اختلاف است. بعضی از منابع، سروده‌های او را یک‌میلیون‌وسیصدهزار بیت دانسته‌اند. بعضی تعداد آنها را صدوهشتادهزار و منابع دیگر هزاروچهل‌وهفت بیت نوشته‌اند.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | ||
==نظر دیگران دربارۀ او== | ==نظر دیگران دربارۀ او== | ||
به نظر «ابوالفضل بعلمی»، وزیر سامانیان، رودکی در میان شاعران عرب و عجم بی‌نظیر بود. شاعران بزرگی مانند فردوسی، دقیقی، کسائی، فرخی، عنصری، نظامی عروضی از رودکی به بزرگی یاد کرده‌اند و او را «استاد شاعران» و «سلطان شاعران» لقب داده‌اند.<ref>[https://tabnakbato.ir/fa/news/248901/%DB%8C%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA «پدر شعر فارسی ایران کیست؟ »، وب‌سایت تابناک باتو.]</ref> | به نظر «ابوالفضل بعلمی»، وزیر سامانیان، رودکی در میان شاعران عرب و عجم بی‌نظیر بود. شاعران بزرگی مانند فردوسی، دقیقی، کسائی، فرخی، عنصری، نظامی عروضی از رودکی به بزرگی یاد کرده‌اند و او را «استاد شاعران» و «سلطان شاعران» لقب داده‌اند.<ref>[https://tabnakbato.ir/fa/news/248901/%DB%8C%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA «پدر شعر فارسی ایران کیست؟ »، وب‌سایت تابناک باتو.]</ref> | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
از مهم‌ترین آثار رودکی «کلیله‌ودمنه» منظوم است. این کتاب در اصل هندی و داستان‌های عبرت‌آموز از زبان حیوانات است که در زمان ساسانیان به زبان فارسی ترجمه شده و در دوره سامانیان توسط رودکی به نظم درآمده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/267922/%C2%AB%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C%C2%BB%D8%9B-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C «رودکی؛ نگهبان هزارسالۀ زبان فارسی»، وب‌سایت دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | از مهم‌ترین آثار رودکی «کلیله‌ودمنه» منظوم است. این کتاب در اصل هندی و داستان‌های عبرت‌آموز از زبان حیوانات است که در زمان ساسانیان به زبان فارسی ترجمه شده و در دوره سامانیان توسط رودکی به نظم درآمده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/267922/%C2%AB%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C%C2%BB%D8%9B-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C «رودکی؛ نگهبان هزارسالۀ زبان فارسی»، وب‌سایت دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
===2. سندبادنامه=== | ===2. سندبادنامه=== | ||
این کتاب نیز هندی بوده است و در عصر ساسانیان وارد ایران شده و از ایران به ادبیات جهان (عرب و اروپا) راه پیدا کرده است. این کتاب در عصر سامانیان و به دستور نوح بن نصر سامانی به فارسی ترجمه شده و به‌وسیلۀ رودکی به نظم در آمده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/267922/%C2%AB%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C%C2%BB%D8%9B-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C «رودکی؛ نگهبان هزارسالۀ زبان فارسی»، وب‌سایت دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | این کتاب نیز هندی بوده است و در عصر [[ساسانیان]] وارد [[ایران]] شده و از ایران به ادبیات جهان (عرب و اروپا) راه پیدا کرده است. این کتاب در عصر سامانیان و به دستور نوح بن نصر سامانی به فارسی ترجمه شده و به‌وسیلۀ رودکی به نظم در آمده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/267922/%C2%AB%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C%C2%BB%D8%9B-%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C «رودکی؛ نگهبان هزارسالۀ زبان فارسی»، وب‌سایت دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
==محتوای شعری== | ==محتوای شعری== | ||
===1. غنایی=== | ===1. غنایی=== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
==نوآوری== | ==نوآوری== | ||
رودکی اولین شاعر زبان فارسی است که دارای دیوان شعر بوده و در تغییر خط از پهلوی به خط فارسی نقش داشته است.<ref> [http://shabestan.ir/detail/news/498958 «رودکی، پدر شعر فارسی کتابی از مجموعۀ تاریخ و ادبیات ایران»، خبرگزاری شبستان.]</ref> او وزن‌ها و قالب‌های جدیدی برای شعر فارسی به‌وجود آورد. همچنین، شعر فارسی را از پیروی شعر عربی جدا کرد و با سرودن منظومه‌ها، اشعار حکمیانه، غزل‌ها و مدیحه‌ها، به پیشرفت شعر فارسی کمک کرد.<ref>[http://radiofarhang.ir/newsDetails/?m=060001&n=1133978 «در وصف پیشوای پارسی‌گویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.]</ref> | رودکی اولین شاعر [[زبان فارسی]] است که دارای دیوان شعر بوده و در تغییر خط از پهلوی به خط فارسی نقش داشته است.<ref> [http://shabestan.ir/detail/news/498958 «رودکی، پدر شعر فارسی کتابی از مجموعۀ تاریخ و ادبیات ایران»، خبرگزاری شبستان.]</ref> او وزن‌ها و قالب‌های جدیدی برای شعر فارسی به‌وجود آورد. همچنین، شعر فارسی را از پیروی شعر عربی جدا کرد و با سرودن منظومه‌ها، اشعار حکمیانه، غزل‌ها و مدیحه‌ها، به پیشرفت شعر فارسی کمک کرد.<ref>[http://radiofarhang.ir/newsDetails/?m=060001&n=1133978 «در وصف پیشوای پارسی‌گویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.]</ref> | ||
==نقش رودکی در ادبیات فارسی== | ==نقش رودکی در ادبیات فارسی== | ||
رودکی در تقویت، گسترش زبان فارسی و ایجاد صنایع شعری و ادبی، نقش دارد. او با خلق آثار خود، زبان فارسی را تثبیت و راه را برای شاعران بعد از خود هموار کرد و بر شاعران بزرگ فارسی مانند | رودکی در تقویت، گسترش زبان فارسی و ایجاد صنایع شعری و ادبی، نقش دارد. او با خلق آثار خود، زبان فارسی را تثبیت و راه را برای شاعران بعد از خود هموار کرد و بر شاعران بزرگ فارسی مانند [[فردوسی]]، [[مولانا]]، نظامی، [[حافظ]] و دیگران، حق استادی دارد.<ref>[https://www.irna.ir/news/9674831/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%AF «همایش بررسی جایگاه رودکی در شعر و ادب فارسی در تاجیکستان برگزارشد»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> | ||
==پیروی شاعران از رودكی== | ==پیروی شاعران از رودكی== | ||
رودکی به‌صورت تقریبی، در تمام قالب‌های ادبیات فارسی، شعر سروده است. به‌همین دلیل، شاعران معاصر و بعد از او، در سبک سرودن و محتوا، از او تقلید کرده‌اند.<ref>[http://radiofarhang.ir/newsDetails/?m=060001&n=1133978 «در وصف پیشوای پارسی‌گویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.]</ref> | رودکی به‌صورت تقریبی، در تمام قالب‌های ادبیات فارسی، شعر سروده است. به‌همین دلیل، شاعران معاصر و بعد از او، در سبک سرودن و محتوا، از او تقلید کرده‌اند.<ref>[http://radiofarhang.ir/newsDetails/?m=060001&n=1133978 «در وصف پیشوای پارسی‌گویان»، وب‌سایت رادیو فرهنگ.]</ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
برای یادبود رودکی، آرامگاهی بر مزار او در روستای بنج رودک ساخته‌اند که در فاصلۀ 170 کیلومتری شمال شهر دوشنبه، پایتخت تاجکستان قرار دارد. در طول سال علاقه‌مندان زبان و ادب فارسی و گردشگران زیادی از آرمگاه رودکی دیدن می‌کنند.<ref> [https://www.imna.ir/news/544550/%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C «گذاری به آرامگاه رودکی»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> | برای یادبود رودکی، آرامگاهی بر مزار او در روستای بنج رودک ساخته‌اند که در فاصلۀ 170 کیلومتری شمال شهر دوشنبه، پایتخت تاجکستان قرار دارد. در طول سال علاقه‌مندان زبان و ادب فارسی و گردشگران زیادی از آرمگاه رودکی دیدن می‌کنند.<ref> [https://www.imna.ir/news/544550/%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C «گذاری به آرامگاه رودکی»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> | ||
===2. نامگذاری روز=== | ===2. نامگذاری روز=== | ||
در تقویم | در تقویم [[ایران]]، روز پنجم [[دی]] ماه، به‌نام «روز بزرگداشت رودکی» نامگذاری شده است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | ||
===3. پدر شعر فارسی=== | ===3. پدر شعر فارسی=== | ||
رودکی نخستین شاعری است که شعرهای پخته گفته و شعر فارسی را استواری و کمال بخشیده است. به‌همین دلیل، از او به‌عنوان «پدر شعر فارسی» یاد می‌شود.<ref>[https://shahraranews.ir/fa/news/141687/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B4-%7C-%D8%A7%D9%88-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%88%D8%AF خاکپور، «روایتی از زمانه، زندگی و جایگاه رودکی به مناسبت روز بزرگداشتش، او شاعر خراسان بود»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.]</ref> شعر فارسی قبل از رودکی از نظر زیبایی، استواری و رعایت اصول شعری، در مقام پایین‌تر از شعر رودکی قرار داشته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | رودکی نخستین شاعری است که شعرهای پخته گفته و شعر فارسی را استواری و کمال بخشیده است. به‌همین دلیل، از او به‌عنوان «پدر شعر فارسی» یاد می‌شود.<ref>[https://shahraranews.ir/fa/news/141687/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%B4-%7C-%D8%A7%D9%88-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%88%D8%AF خاکپور، «روایتی از زمانه، زندگی و جایگاه رودکی به مناسبت روز بزرگداشتش، او شاعر خراسان بود»، وب‌سایت شهرآرا نیوز.]</ref> شعر فارسی قبل از رودکی از نظر زیبایی، استواری و رعایت اصول شعری، در مقام پایین‌تر از شعر رودکی قرار داشته است.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/4109956/%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA دهقانی، «پدر شعر فارسی کیست؟»، خبرگزاری بین المللی قرآن.]</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
رودکی در تاجکستان جایگاه بسیار ممتاز دارد و بیش از صدسال است که مورد توجه ویژه قرار گرفته است. چاپ اشعار او به‌صورت‌های مختلف، رایج است. دانش‌آموزان تاجیکستانی، با اشعار رودکی آشنا می‌شوند و آن را حفظ می‌کنند و می‌خوانند. خوشنویسی نیز با اشعار رودکی تمرین می‌شود. رودکی در هنرهای مختلف، از جمله موسیقی، فیلم‌سازی، نمایشنامه‌نویسی، هنر مجسمه‌سازی و نقاشی مورد توجه است. همچنین مراکز مهم مطالعاتی و پژوهش‌های علمی، موزه و تالار به‌نام این شاعر نامگذاری شده است.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/745026/%D8%B3%D9%87%D9%85-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D9%86-19-%D9%88-20-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 همدانی، «سهم تاجیکان در رودکی‌شناسی و معرفی رودکی‌شناسان قرن 19 و 20 تاجیکستان»، وب‌سایت راسخون.]</ref> | رودکی در تاجکستان جایگاه بسیار ممتاز دارد و بیش از صدسال است که مورد توجه ویژه قرار گرفته است. چاپ اشعار او به‌صورت‌های مختلف، رایج است. دانش‌آموزان تاجیکستانی، با اشعار رودکی آشنا می‌شوند و آن را حفظ می‌کنند و می‌خوانند. خوشنویسی نیز با اشعار رودکی تمرین می‌شود. رودکی در هنرهای مختلف، از جمله موسیقی، فیلم‌سازی، نمایشنامه‌نویسی، هنر مجسمه‌سازی و نقاشی مورد توجه است. همچنین مراکز مهم مطالعاتی و پژوهش‌های علمی، موزه و تالار به‌نام این شاعر نامگذاری شده است.<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/745026/%D8%B3%D9%87%D9%85-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%B1%D9%86-19-%D9%88-20-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 همدانی، «سهم تاجیکان در رودکی‌شناسی و معرفی رودکی‌شناسان قرن 19 و 20 تاجیکستان»، وب‌سایت راسخون.]</ref> | ||
==رودکی در جهان== | ==رودکی در جهان== | ||
آثار رودکی به زبان‌های اوپایی کم ترجمه شده است و به‌همین دلیل، به اندازۀ | آثار رودکی به زبان‌های اوپایی کم ترجمه شده است و به‌همین دلیل، به اندازۀ [[مولانا]]، [[خیام]] و [[حافظ]] در جهان مشهور نیست.<ref>[https://www.irna.ir/news/9674831/%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%AF «همایش بررسی جایگاه رودکی در شعر و ادب فارسی در تاجیکستان برگزارشد»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> | ||
==نمونه‌ای از شعر رودکی== | ==نمونه‌ای از شعر رودکی== | ||
بوی جوی مولیان آید همی<ref>[https://ganjoor.net/roodaki/baghimande/sh121 رودکی، قصاید و قطعات، شمارۀ 121، وب‌سایت گنجور.] </ref> | بوی جوی مولیان آید همی<ref>[https://ganjoor.net/roodaki/baghimande/sh121 رودکی، قصاید و قطعات، شمارۀ 121، وب‌سایت گنجور.] </ref> | ||
