ایل شاهسون: تفاوت میان نسخه‌ها
←شیوۀ زندگی
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==شیوۀ زندگی== | ==شیوۀ زندگی== | ||
زندگی ایل شاهسون به‌صورت کوچ‌نشین، نیمه کوچ‌نشین و یکجانشینی است. شاهسون‌ها اغلب به‌صورت سنتی و ایلی زندگی می‌کنند. قشلاق عشایر شاهسون اردبیل بیشتر در دشت مغان (سرزمین حاصلخیز و وسیعی که در شمال شرقی آذربایجان و جنوب غربی دریای خزر) بوده و مشکین‌شهر، اهر و هریس ییلاق اقامت آنها است. این مناطق از نقاط پر محصول کشور به‌شمار می‌رود و شرایط اقلیمی آن متاثر از کوه سبلان است. | زندگی ایل شاهسون به‌صورت کوچ‌نشین، نیمه کوچ‌نشین و یکجانشینی است. شاهسون‌ها اغلب به‌صورت سنتی و ایلی زندگی می‌کنند. قشلاق عشایر شاهسون اردبیل بیشتر در دشت مغان (سرزمین حاصلخیز و وسیعی که در شمال شرقی آذربایجان و جنوب غربی دریای خزر) بوده و مشکین‌شهر، اهر و هریس ییلاق اقامت آنها است. این مناطق از نقاط پر محصول کشور به‌شمار می‌رود و شرایط اقلیمی آن متاثر از کوه سبلان است.<ref> [https://www.mehrnews.com/news/5743200/%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B3%D9%88%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%BE%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AF . «عشایر ایل «شاهسون» سند هویتی تاریخ پربار اردبیل»، خبرگزاری مهر.]</ref> | ||
زندگی عشایر شاهسون به‌صورت کوچ‌نشینی است که در فصول گرم و سرد انجام شده و به دو صورت عمودی و افقی اتفاق می‌افتد. در استان اردبیل کوچ عشایر به‌صورت عمودی است و آنها از کمترین ارتفاع (پنج متر از سطح دریا) کوچ را شروع کرده و تا ارتفاع 4500 متر بالاتر از سطح دریا ادامه می‌دهند، سپس در آن مکان به برپایی چادر عشایری می‌پردازند. | زندگی عشایر شاهسون به‌صورت کوچ‌نشینی است<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5743200/%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B3%D9%88%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%BE%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AF . «عشایر ایل «شاهسون» سند هویتی تاریخ پربار اردبیل»، خبرگزاری مهر.]</ref> که در فصول گرم و سرد انجام شده و به دو صورت عمودی و افقی اتفاق می‌افتد. در استان اردبیل کوچ عشایر به‌صورت عمودی است و آنها از کمترین ارتفاع (پنج متر از سطح دریا) کوچ را شروع کرده و تا ارتفاع 4500 متر بالاتر از سطح دریا ادامه می‌دهند، سپس در آن مکان به برپایی چادر عشایری می‌پردازند.<ref> [https://www.kojaro.com/history-art-culture/193694-nomads-of-the-shahsavan-tribe/ . وکیلی، «عشایر شاهسون | تاریخچه، فرهنگ و طوایف ایل شاهسون»، وب‌سایت کجارو.]</ref> | ||
شاهسون‌ها طی ییلاق و قشلاق در مجموع حدود ۴۰۰ کیلومتر راه می‌پیمایند. زمان شروع ییلاق و قشلاق و مدت اطراق و توقف در مراتع مسیر بر اساس شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی منطقه در سال‌های مختلف متغیر است. ییلاق شاهسون‌ها به‌طور معمول ۴۵ روز بعد از شروع بهار آغاز می‌شود و ۱۵ تا ۲۰ روز طول می‌کشد. آنها اوایل خرداد ماه در دامنه‌های سبلان آلاچیق برپا می‌کنند و در ماه‌های تیر و مرداد به ارتفاعات بالاتر کوه سبلان می‌روند. قشلاق ایل شاهسون اواسط یا اواخر شهریور شروع می‌شود و ۴۰ تا ۴۵ روز به طول می‌انجامد؛ در مسیر قشلاق، نزدیک دشت مغان (ارشق، تازه کند) آلاچیق برپا می‌کنند و پس از چند روز به دشت مغان می‌روند و تا اواخر فروردین یا نیمه‌های اردیبهشت آنجا می‌مانند. | شاهسون‌ها طی ییلاق و قشلاق در مجموع حدود ۴۰۰ کیلومتر راه می‌پیمایند. زمان شروع ییلاق و قشلاق و مدت اطراق و توقف در مراتع مسیر بر اساس شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی منطقه در سال‌های مختلف متغیر است. ییلاق شاهسون‌ها به‌طور معمول ۴۵ روز بعد از شروع بهار آغاز می‌شود و ۱۵ تا ۲۰ روز طول می‌کشد. آنها اوایل خرداد ماه در دامنه‌های سبلان آلاچیق برپا می‌کنند و در ماه‌های تیر و مرداد به ارتفاعات بالاتر کوه سبلان می‌روند. قشلاق ایل شاهسون اواسط یا اواخر شهریور شروع می‌شود و ۴۰ تا ۴۵ روز به طول می‌انجامد؛ در مسیر قشلاق، نزدیک دشت مغان (ارشق، تازه کند) آلاچیق برپا می‌کنند و پس از چند روز به دشت مغان می‌روند و تا اواخر فروردین یا نیمه‌های اردیبهشت آنجا می‌مانند.<ref>[https://www.kojaro.com/history-art-culture/193694-nomads-of-the-shahsavan-tribe/ . وکیلی، «عشایر شاهسون | تاریخچه، فرهنگ و طوایف ایل شاهسون»، وب‌سایت کجارو.]</ref> | ||
گروه دیگری از ایل شاهسون، رمه‌گردان هستند که همه اعضای خانوادۀ آنها در یکی از قطب‌های اصلی ییلاق یا قشلاق ساکن هستند و کوچ نمی‌کنند؛ اما به‌دلیل اینکه زندگی آنها متکی به دامداری است، دام‌های خود را همراه چوپانان و برخی از افراد خانواده که غالباً پسران هستند به کوچ موقت می‌فرستند. | گروه دیگری از ایل شاهسون، رمه‌گردان هستند که همه اعضای خانوادۀ آنها در یکی از قطب‌های اصلی ییلاق یا قشلاق ساکن هستند و کوچ نمی‌کنند؛ <ref> [https://journals.iau.ir/article_690225.html . امیری و جدیدی، «کوچ نشینی ایل شاهسون در استان مرکزی»، 1400ش، ص26.]</ref> اما به‌دلیل اینکه زندگی آنها متکی به دامداری است، دام‌های خود را همراه چوپانان و برخی از افراد خانواده که غالباً پسران هستند به کوچ موقت می‌فرستند.<ref> [https://www.mehrnews.com/news/5743200/%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B3%D9%88%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%BE%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AF . «عشایر ایل «شاهسون» سند هویتی تاریخ پربار اردبیل»، خبرگزاری مهر.]</ref> | ||
==نقش و شغل بانوان در ایل شاهسون== | ==نقش و شغل بانوان در ایل شاهسون== | ||
زنان نقش مهمی در ادارۀ امور خانواده مانند خانه‌داری و تربیت فرزندان و اقتصاد خانواده (دامداری، کشاورزی و صنایع دستی) ایفا می‌کنند. زنان پرتلاش از دیرباز تا به امروز همواره دوشادوش مردان خود در تمام سختی‌ها و مشکلات زندگی به ایفای نقش پرداخته‌اند. آنها مسئول تهیۀ آرد و خمیر و پخت نان، جمع‌آوری هیزم برای پخت غذا و گرمایش هستند. همچنین شغل زنان ایل شاهسون، تولید و فروش فرآورده‌های دامی مانند شیر، ماست، دوغ، روغن و کشک است که با این کار علاوه بر تأمین مایحتاج خانواده در اقتصاد خانواده و جامعه خود نیز اثرگذار هستند. از دیگر مشاغل زنان در ایل شاهسون تولید و فروش صنایع دستی مانند «جاجیم»، «نمد»، «خورجین» و «پشتی» است. بانوان ایل عشایر از همان سنین نوجوانی زمان فراغت خود را به تمیز کردن پشم گوسفند و نخ‌ریسی برای تهیۀ مواد اولیۀ صنایع دستی، اختصاص می‌دهند. | زنان نقش مهمی در ادارۀ امور خانواده مانند خانه‌داری و تربیت فرزندان و اقتصاد خانواده (دامداری، کشاورزی و صنایع دستی) ایفا می‌کنند. زنان پرتلاش از دیرباز تا به امروز همواره دوشادوش مردان خود در تمام سختی‌ها و مشکلات زندگی به ایفای نقش پرداخته‌اند. آنها مسئول تهیۀ آرد و خمیر و پخت نان، جمع‌آوری هیزم برای پخت غذا و گرمایش هستند. همچنین شغل زنان ایل شاهسون، تولید و فروش فرآورده‌های دامی مانند شیر، ماست، دوغ، روغن و کشک است که با این کار علاوه بر تأمین مایحتاج خانواده در اقتصاد خانواده و جامعه خود نیز اثرگذار هستند. از دیگر مشاغل زنان در ایل شاهسون تولید و فروش صنایع دستی مانند «جاجیم»، «نمد»، «خورجین» و «پشتی» است. بانوان ایل عشایر از همان سنین نوجوانی زمان فراغت خود را به تمیز کردن پشم گوسفند و نخ‌ریسی برای تهیۀ مواد اولیۀ صنایع دستی، اختصاص می‌دهند. | ||