ایل شاهسون: تفاوت میان نسخه‌ها
←مسکن ایل شاهسون
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
==مسکن ایل شاهسون== | ==مسکن ایل شاهسون== | ||
آب‌وهوای نسبتاً سردی که بر ییلاق و قشلاق عشایر شاهسون حاکم است، سبب شده آنها از چادرهای محلی و دست‌بافتی که تولید بانوان ایل است، استفاده کنند؛ زیرا بیشترین هماهنگی را با شرایط اقلیمی منطقۀ زندگی آنها دارد. شیوۀ اسکان آنها استفاده از آلاچیق، کومه و چاتما است که متداول‌ترین آنها همان آلاچیق و کومه است. | آب‌وهوای نسبتاً سردی که بر ییلاق و قشلاق عشایر شاهسون حاکم است، سبب شده آنها از چادرهای محلی و دست‌بافتی که تولید بانوان ایل است، استفاده کنند؛ زیرا بیشترین هماهنگی را با شرایط اقلیمی منطقۀ زندگی آنها دارد. شیوۀ اسکان آنها استفاده از آلاچیق، کومه و چاتما است که متداول‌ترین آنها همان آلاچیق و کومه است. <ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1062398/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B3%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86 . عین‌اله‌زاده، «مردم‌شناسی تاریخی ایل شاهسون آذربایجان»، 1391ش، ص111.]</ref> | ||
# آلاچیق‌های نیم‌کره‌ای: سازه‌ای چوبی متشکل از ۲۳ تا 28 چوپ صیقل یافته به‌نام «چوبوغ» است. این چوبوغ‌ها از قسمت فوقانی به نیم‌کره گنبدی شکل چوبی (چنبره) متصل هستند که پوشش خارجی آن چادری از جنس نمد سفیدی است که از پشم حلاجی شده گوسفندان، با مهارت خاصی تولید می‌شود. نمد‌ها توسط مردان به قطعات منظمی به‌نام ترک بریده و متناسب با اندازه و شکل آلاچیق دوخته می‌شوند. این آلاچیق محل زندگی و پذیرایی از مهمانان است. درون آلاچیق با دست‌بافت‌های زنان شاهسون پوشانده و تزئین شده و سرِ دربِ ورودی آن، منگوله‌هایی آویزان می‌کنند. این چادرهای خاص ایل شاهسون در محلی به‌نام یورد، برپا می‌شوند. با استقرار اولین آلاچیق یا کومه، سنگ‌چین‌هایی به‌صورت هلالی به‌منظور ایجاد فضایی برای گذاشتن فارماش (جارخت‌خوابی پشمی) و باقی اسباب و وسایل اطراف آن، چیده می‌شود. سنگ‌چین از نفوذ رطوبت و نم به داخل وسایل جلوگیری می‌کند. | # آلاچیق‌های نیم‌کره‌ای: سازه‌ای چوبی متشکل از ۲۳ تا 28 چوپ صیقل یافته به‌نام «چوبوغ» است. این چوبوغ‌ها از قسمت فوقانی به نیم‌کره گنبدی شکل چوبی (چنبره) متصل هستند که پوشش خارجی آن چادری از جنس نمد سفیدی است که از پشم حلاجی شده گوسفندان، با مهارت خاصی تولید می‌شود. نمد‌ها توسط مردان به قطعات منظمی به‌نام ترک بریده و متناسب با اندازه و شکل آلاچیق دوخته می‌شوند. این آلاچیق محل زندگی و پذیرایی از مهمانان است. درون آلاچیق با دست‌بافت‌های زنان شاهسون پوشانده و تزئین شده و سرِ دربِ ورودی آن، منگوله‌هایی آویزان می‌کنند. این چادرهای خاص ایل شاهسون در محلی به‌نام یورد، برپا می‌شوند. با استقرار اولین آلاچیق یا کومه، سنگ‌چین‌هایی به‌صورت هلالی به‌منظور ایجاد فضایی برای گذاشتن فارماش (جارخت‌خوابی پشمی) و باقی اسباب و وسایل اطراف آن، چیده می‌شود. سنگ‌چین از نفوذ رطوبت و نم به داخل وسایل جلوگیری می‌کند. | ||
# کومه‌های دالانی شکل: کومه نوع دیگر مسکن شاهسون است. کومه‌ها طوسی رنگ، دالانی شکل و کوچک‌تر از آلاچیق‌ها هستند. کومه با استفاده از چوبوغ‌های جنگلی بدون صیقل ساخته و با نمدهای زبری پوشانده می‌شوند. کومه غالباً برای طبخ غذا و تولید لبنیات استفاده می‌شود؛ اما در برخی موارد افراد کم‌بضاعت ایل نیز در آنها زندگی می‌کنند. | # کومه‌های دالانی شکل: کومه نوع دیگر مسکن شاهسون است. کومه‌ها طوسی رنگ، دالانی شکل و کوچک‌تر از آلاچیق‌ها هستند. کومه با استفاده از چوبوغ‌های جنگلی بدون صیقل ساخته و با نمدهای زبری پوشانده می‌شوند. کومه غالباً برای طبخ غذا و تولید لبنیات استفاده می‌شود؛ اما در برخی موارد افراد کم‌بضاعت ایل نیز در آنها زندگی می‌کنند.<ref> [https://www.kojaro.com/history-art-culture/193694-nomads-of-the-shahsavan-tribe/ . وکیلی، «عشایر شاهسون | تاریخچه، فرهنگ و طوایف ایل شاهسون»، وب‌سایت کجارو.]</ref> | ||
==نقش ایل شاهسون در اقتصاد ملی== | ==نقش ایل شاهسون در اقتصاد ملی== | ||
ایل شاهسون به‌دلیل زندگی متکی به دامپروری و کشاورزی که دارد، نقش مهمی در اقتصاد کشور و تأمین فرآورده‌های دامی کشور (مانند گوشت، پنیر، دوغ، ماست، کره، روغن محلی) دارد. ایل شاهسون مغان با پرورش 5/1 میلیون واحد دام توانسته ۱۰ هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز، ۴۳ هزار و ۵۰۰ تن شیر، یک هزار و ۵۰۰ تن پشم و ۵ هزار و ۴۰۰ تن پنیر تولید و عرضه کرده و نقش مهمی در تولیدات دامی ایفا کند. همچنین تولید محصولات باغی و زراعی به‌عنوان شغل دوم و صنایع دستی به‌عنوان شغل سوم اهالی ایل شاهسون محسوب می‌شود. | ایل شاهسون به‌دلیل زندگی متکی به دامپروری و کشاورزی که دارد، نقش مهمی در اقتصاد کشور و تأمین فرآورده‌های دامی کشور (مانند گوشت، پنیر، دوغ، ماست، کره، روغن محلی) دارد. ایل شاهسون مغان با پرورش 5/1 میلیون واحد دام توانسته ۱۰ هزار و ۵۰۰ تن گوشت قرمز، ۴۳ هزار و ۵۰۰ تن شیر، یک هزار و ۵۰۰ تن پشم و ۵ هزار و ۴۰۰ تن پنیر تولید و عرضه کرده و نقش مهمی در تولیدات دامی ایفا کند. همچنین تولید محصولات باغی و زراعی به‌عنوان شغل دوم و صنایع دستی به‌عنوان شغل سوم اهالی ایل شاهسون محسوب می‌شود. | ||