←شعر باباطاهر
(←منابع) |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
درباره انتساب القابی چون «بابا» و «عریان» در اسناد این‌گونه آمده است که «بابا» لقبی بوده که در گذشته به پیران وارسته می‌داده‌اند و «عریان» به دلیل صراحت و بریدن باباطاهر از تعلقات دنیوی بوده است. لفظ «بابا» در تمام منابع قدیم به عنوان پیشنام وی آورده شده است. بابا معادل پیر، شیخ و مرشد است.<ref>هجویری، كشف‌المحجوب، ۱۳۷۱ش، ص301. </ref> به علاوه شاعر، خویش را در ۳ غزل كه به وزن دوبیتی است، «طاهر» و در یك غزل «باباطاهر» تخلص كرده است.<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۵۴ش، ص۱۷۴-۱۷۶. </ref> صفت «عریان» بیانگر دوری جستن بابا طاهر از علایق دنیوی است. با این حال، این لقب مایه پدید آمدن پندارهایی همچون سر و پا برهنه بودن بابا<ref>اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین و عرصات العارفین، ص۶۳۳. </ref> و برهنه گشتن وی در معابر عمومی شده است؛<ref>آلن، باباطاهر عریان، 1963م، ص10. </ref> اگرچه روحیه درویشانه و رفتار متفاوت و نامتعارف باباطاهر، در پیدایی چنین داوری‌هایی بی‌أثر نبوده است.<ref>زرین‌كوب، دنباله جست‌وجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۴۴.</ref> | درباره انتساب القابی چون «بابا» و «عریان» در اسناد این‌گونه آمده است که «بابا» لقبی بوده که در گذشته به پیران وارسته می‌داده‌اند و «عریان» به دلیل صراحت و بریدن باباطاهر از تعلقات دنیوی بوده است. لفظ «بابا» در تمام منابع قدیم به عنوان پیشنام وی آورده شده است. بابا معادل پیر، شیخ و مرشد است.<ref>هجویری، كشف‌المحجوب، ۱۳۷۱ش، ص301. </ref> به علاوه شاعر، خویش را در ۳ غزل كه به وزن دوبیتی است، «طاهر» و در یك غزل «باباطاهر» تخلص كرده است.<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۵۴ش، ص۱۷۴-۱۷۶. </ref> صفت «عریان» بیانگر دوری جستن بابا طاهر از علایق دنیوی است. با این حال، این لقب مایه پدید آمدن پندارهایی همچون سر و پا برهنه بودن بابا<ref>اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین و عرصات العارفین، ص۶۳۳. </ref> و برهنه گشتن وی در معابر عمومی شده است؛<ref>آلن، باباطاهر عریان، 1963م، ص10. </ref> اگرچه روحیه درویشانه و رفتار متفاوت و نامتعارف باباطاهر، در پیدایی چنین داوری‌هایی بی‌أثر نبوده است.<ref>زرین‌كوب، دنباله جست‌وجو در تصوف ایران، ۱۳۶۲ش، ص۴۴.</ref> | ||
==شعر باباطاهر== | ==شعر باباطاهر== | ||
دوبیتی‌های باباطاهر، عوام‌‌فهم و خواص‌پسند است. امروزه همگان بابا طاهر را به‌خاطر دوبیتی‌های شیرین و دلربایش می‌شناسند. این دوبیتی‌ها به لهجه لری سروده شده است؛ به‌همین دلیل به آن فهلویات (پهلویات) گفته می‌شود.<ref>شمس قیس رازی، المعجم، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۲ـ۱۱۳ و ۱۶۲.</ref> از آن‌جایی که باباطاهر شیفته‌ی خداوند، طبیعت و انسان بوده، بیشتر مضمون شعرهایش در این بستر سروده شده است.<br> | دوبیتی‌های باباطاهر، عوام‌‌فهم و خواص‌پسند است. امروزه همگان بابا طاهر را به‌خاطر دوبیتی‌های شیرین و دلربایش می‌شناسند. این دوبیتی‌ها به لهجه لری سروده شده است؛ به‌همین دلیل به آن فهلویات (پهلویات) گفته می‌شود.<ref>شمس قیس رازی، المعجم، ۱۳۷۳ش، ص۱۱۲ـ۱۱۳ و ۱۶۲.</ref> از آن‌جایی که باباطاهر شیفته‌ی خداوند، طبیعت و انسان بوده، بیشتر مضمون شعرهایش در این بستر سروده شده است.<ref>[https://ganjoor.net/babataher/2beytiha/sh162 باباطاهر، دوبيتی‌ها، در سایت گنجور.]</ref> <br> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | |||
{{شعر|نستعلیق}} | |||
{{ب|به صحرا بنگرم صحرا ته وینم|به دریا بنگرم دریا ته وینم}} | |||
{{ب|به هرجا بنگرم کوه و در و دشت|نشان روی زیبای ته وینم}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
{{پایان نستعلیق}} | |||
به صحرا بنگرم صحرا ته وینم *** به دریا بنگرم دریا ته وینم<br> | به صحرا بنگرم صحرا ته وینم *** به دریا بنگرم دریا ته وینم<br> | ||
به هرجا بنگرم کوه و در و دشت *** نشان روی زیبای ته وینم | به هرجا بنگرم کوه و در و دشت *** نشان روی زیبای ته وینم | ||
وی بارها از کوهستان‌ها، دشت‌ها و رودخانه‌های زیبای ایران‌زمین، رفتار و اخلاق خوب و ستایش خداوند سخن گفته است.<ref>یاسمی، «بابای شاعر»، 1375ش، ص45.</ref> باباطاهر بدون هیچ پیچیدگی یا توسل به اصطلاحات علمی، افکار و اندیشه‌های خود را می سراید و در اشعار خود از درویشی، قلندری و بی‌سر و سامانی حرف می‌زند و بر فروتنی تأکید می‌کند. بی‌گمان بیشتر محبوبیت باباطاهر به سبب افکار او و نزدیک بودن گویش و لهجه‌‌اش به فارسی صحیح، روانی کلام، آهنگ دلنشین الفاظ و سادگی وزن آن است.<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۷۶ش، چ3، ص۴۱.</ref> | وی بارها از کوهستان‌ها، دشت‌ها و رودخانه‌های زیبای ایران‌زمین، رفتار و اخلاق خوب و ستایش خداوند سخن گفته است.<ref>یاسمی، «بابای شاعر»، 1375ش، ص45.</ref> باباطاهر بدون هیچ پیچیدگی یا توسل به اصطلاحات علمی، افکار و اندیشه‌های خود را می سراید و در اشعار خود از درویشی، قلندری و بی‌سر و سامانی حرف می‌زند و بر فروتنی تأکید می‌کند. بی‌گمان بیشتر محبوبیت باباطاهر به سبب افکار او و نزدیک بودن گویش و لهجه‌‌اش به فارسی صحیح، روانی کلام، آهنگ دلنشین الفاظ و سادگی وزن آن است.<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۷۶ش، چ3، ص۴۱.</ref> | ||
==آرامگاه باباطاهر== | ==آرامگاه باباطاهر== | ||
این بنا بر فراز تپه‌ای در شمال غربی همدان، مقابل قله الوند و از سوی دیگر، مقابل بقعه امام‌زاده حارث (هادی) بن علی ساخته شده است.<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۷۶ش، چ3، ص۸۲ـ۸۳.</ref> نخستین سازه‌ای که بر مزار باباطاهر در سده 6ق بنا شد به صورت برج آجری ۸ ضلعی بود<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۷۶ش، چ3، ۶۱.</ref> اما بنای مقبره او چندین بار بازسازی شده است. سرانجام، به اهتمام انجمن آثار ملی، آرامگاه كنونی وی در سال‌های ۱۳۴۶- ۱۳۴۹ش بنا نهاده شد.<ref>صفایی، «آرامگاه باباطاهر»، ۱۳۳۸ش، ص12-17.</ref> این بنای تاریخی، در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۷۶ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده است.<ref>{{cite web |title=ڕاپۆرتی کەناڵی NRT2 لە سەر بۆنەی ڕۆژی جیھانی ڤیگن لە ١/١١/٢٠١٨ لە سلێمانی |url=https://www.youtube.com/watch?v=wHkHKq6Mh58 |accessdate=2 April 2019 |date=1 December 2018}}</ref> | این بنا بر فراز تپه‌ای در شمال غربی همدان، مقابل قله الوند و از سوی دیگر، مقابل بقعه امام‌زاده حارث (هادی) بن علی ساخته شده است.<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۷۶ش، چ3، ص۸۲ـ۸۳.</ref> نخستین سازه‌ای که بر مزار باباطاهر در سده 6ق بنا شد به صورت برج آجری ۸ ضلعی بود<ref>مقصود، شرح احوال و آثار و دوبیتی‌های باباطاهر عریان، ۱۳۷۶ش، چ3، ۶۱.</ref> اما بنای مقبره او چندین بار بازسازی شده است. سرانجام، به اهتمام انجمن آثار ملی، آرامگاه كنونی وی در سال‌های ۱۳۴۶- ۱۳۴۹ش بنا نهاده شد.<ref>صفایی، «آرامگاه باباطاهر»، ۱۳۳۸ش، ص12-17.</ref> این بنای تاریخی، در تاریخ ۲۱ فروردین ۱۳۷۶ به ثبت آثار تاریخی و ملی ایران رسیده است.<ref>{{cite web |title=ڕاپۆرتی کەناڵی NRT2 لە سەر بۆنەی ڕۆژی جیھانی ڤیگن لە ١/١١/٢٠١٨ لە سلێمانی |url=https://www.youtube.com/watch?v=wHkHKq6Mh58 |accessdate=2 April 2019 |date=1 December 2018}}</ref> | ||