صنایع دستی مردم هزاره: تفاوت میان نسخهها
←الف) سوزندوزی
مهدی مهدوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی مهدوی (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
===الف) سوزندوزی=== | ===الف) سوزندوزی=== | ||
زنان هزاره برای خلق این هنر، از وسایلی چون سوزن، گِرَه، انگشتانه و قیچی استفاده میکنند. مواد اولیۀ آن را نخ، مُهره، [[آینه]] و پارچه تشکیل میدهد. زنان هزاره برای [[سوزندوزی]] لباسهای مردانه بیشتر از پارچههای شایسته و تیترون، اما برای لباس زنانه از پارچههایی بهنام شالشری با رنگهای مختلف و نغمه<ref>[http://amenah.blogfa.com/post/5 فیاض مجاهد، «نقش و نگار دستی»، وبلاگ صنایع دستی هزارگی.]</ref> و منگل استفاده میکنند.<ref>[https://radiobamyan.com/?p=764 عادلی، «انواع لباسهای هزارگی در بامیان»، وبسایت رادیوبامیان.]</ref> | زنان هزاره برای خلق این هنر، از وسایلی چون سوزن، گِرَه، انگشتانه و قیچی استفاده میکنند. مواد اولیۀ آن را نخ، مُهره، [[آینه]] و پارچه تشکیل میدهد. زنان هزاره برای [[سوزندوزی]] لباسهای مردانه بیشتر از پارچههای شایسته و تیترون، اما برای لباس زنانه از پارچههایی بهنام شالشری با رنگهای مختلف و نغمه<ref>[http://amenah.blogfa.com/post/5 فیاض مجاهد، «نقش و نگار دستی»، وبلاگ صنایع دستی هزارگی.]</ref> و منگل استفاده میکنند.<ref>[https://radiobamyan.com/?p=764 عادلی، «انواع لباسهای هزارگی در بامیان»، وبسایت رادیوبامیان.]</ref> | ||
یکی از گونههای مرغوب این هنر، خامکدوزی است که زنان با استفاده از نخ ابریشمی خام و تکرنگ، پوشاک زنانه و مردانه و دیگر وسایل را تزیین میکنند. گونۀ دیگر گرافدوزی است که امروزه طرفداران زیادی دارد و در آن از نخهای که در گویش محلی «سُند استریج» نامیده میشود با رنگهای مختلف، استفاده میشود. شیشهکاری، تاپهدوزی، خنجردوزی، جالدوزی، عرقچیندوزی (کلاه مردانه) که در گویش محلی | |||
زنان هزاره از این هنر برای تزیین پوشاک مردانه، زنانه، پرده، | یکی از گونههای مرغوب این هنر، خامکدوزی است که زنان با استفاده از نخ ابریشمی خام و تکرنگ، پوشاک زنانه و مردانه و دیگر وسایل را تزیین میکنند. گونۀ دیگر گرافدوزی است که امروزه طرفداران زیادی دارد و در آن از نخهای که در گویش محلی «سُند استریج» نامیده میشود با رنگهای مختلف، استفاده میشود. شیشهکاری، تاپهدوزی، خنجردوزی، جالدوزی، عرقچیندوزی (کلاه مردانه) که در گویش محلی «[[ارخچی|اَرَخچی]]» میگویند، گل اطلسدوزی،<ref>[https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref> پختهدوزی، سکهدوزی و چکندوزی انواع دیگر سوزندوزی مردم هزاره است.<ref> [https://khamakshop.com/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C/ مجیدی، «لباس هزارگی»، وبسایت مجلۀ خامک.]</ref> | ||
زنان هزاره برای تزیین پوشاک از اشکال هندسی و نقشهای گل، گیاه، درخت و طبیعت استفاده میکنند؛ اما برای دیگر وسایل از نقشهای زندهجانها نیز کار گرفته میشود. طرحهای سوزندوزی زنان هزاره کاملا تخیلی و سلیقهای است.<ref> [https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref> | |||
===ب) بافندگی=== | زنان هزاره از این هنر برای تزیین پوشاک مردانه، زنانه، پرده، [[سفره نذری|سفره]]، روبکسی، روپوش بالشت (پشتی) دستمال، [[شال|شالگردن]]، کوتبند (روپوش کاپشن)،<ref>[http://amenah.blogfa.com/post/5 فیاض مجاهد، «نقش و نگار دستی»، وبلاگ صنایع دستی هزارگی.]</ref> روپوش مهر (سجاده)، جانماز، روپوش آیینۀ جیبی و روپوش قلم (خودکار) استفاده میکنند.<ref>[https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref> مردم هزاره از لباسهای سوزندوزیشده بهطور معمول در [[جشن|جشنها]] و [[عروسی دستهجمعی در افغانستان|عروسیها]] استفاده میکنند. اقلام سوزندوزی در میان تحفههای دوستانه بهویژه تحفههای [[نامزدی در افعانستان|نامزدی]] و عروسی و [[جهیزیه|جهیزیهها]] نیز وجود دارد.<ref> [http://amenah.blogfa.com/post/5 فیاض مجاهد، «نقش و نگار دستی»، وبلاگ صنایع دستی هزارگی.]</ref> همچنین زنان هزاره محصولات مازاد را برای امرار معاش میفروشند.<ref>[http://dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=139492 رجاء، «صنایع دستی زنان با رکود مواجه است»، وبسایت روزنامۀ افغانستان ما.]</ref> | ||
زنان هزاره برای تزیین پوشاک از اشکال هندسی و نقشهای گل، گیاه، [[درختکاری|درخت]] و طبیعت استفاده میکنند؛ اما برای دیگر وسایل از نقشهای زندهجانها نیز کار گرفته میشود. طرحهای سوزندوزی زنان هزاره کاملا تخیلی و سلیقهای است.<ref> [https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref> | |||
===ب)بافندگی=== | |||
مردم هزاره با استفاده از مواد اولیۀ بومی فراوردههای مختلف چون قالی، گلیم، پارچه، جوال، خورجین، جوراب، دستکش، کلاه، شالگردن و ژاکت تولید میکنند. نمد و برک از دیگر فراوردههای بافندگی مردم هزاره است که شهرت جهانی دارد و در گذشته شاهان، خانها و ثروتمندان از آن استفاده میکردند. دستبافتهای هزارگی از پشم گوسفند، موی بز و شتر خودرنگ یا رنگآمیزیشده با رنگهای گیاهی، بافته میشود.<ref>تیمورخانوف، تاریخ ملی هزاره، 1372ش، ص83-85.</ref> کرباس نوع دیگر از دستبافتهای هزارگی است که از نخ پنبهای بافته میشد و از نظر محققان نخستین دستبافی بوده که مردم هزاره برای لباس زمستانی استفاده میکردند.<ref>[https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref> هنرمندان هزاره تمام محصولات بافندگی خود را با بافت نقشهای اضافی، برش و رنگآمیزی، تزیین میکنند.<ref>تیمورخانوف، تاریخ ملی هزاره، 1372ش، ص84.</ref> | مردم هزاره با استفاده از مواد اولیۀ بومی فراوردههای مختلف چون قالی، گلیم، پارچه، جوال، خورجین، جوراب، دستکش، کلاه، شالگردن و ژاکت تولید میکنند. نمد و برک از دیگر فراوردههای بافندگی مردم هزاره است که شهرت جهانی دارد و در گذشته شاهان، خانها و ثروتمندان از آن استفاده میکردند. دستبافتهای هزارگی از پشم گوسفند، موی بز و شتر خودرنگ یا رنگآمیزیشده با رنگهای گیاهی، بافته میشود.<ref>تیمورخانوف، تاریخ ملی هزاره، 1372ش، ص83-85.</ref> کرباس نوع دیگر از دستبافتهای هزارگی است که از نخ پنبهای بافته میشد و از نظر محققان نخستین دستبافی بوده که مردم هزاره برای لباس زمستانی استفاده میکردند.<ref>[https://daikondi.blogsky.com/1392/10/08/post-148/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C شریعتی سحر، «تأملی بر صنایع دستی مردم دایکندی»، وبلاگ پیام دایکندی.]</ref> هنرمندان هزاره تمام محصولات بافندگی خود را با بافت نقشهای اضافی، برش و رنگآمیزی، تزیین میکنند.<ref>تیمورخانوف، تاریخ ملی هزاره، 1372ش، ص84.</ref> | ||
===ج) حصیربافی=== | ===ج) حصیربافی=== |