عبدالعلی مزاری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←درگذشت) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
<big>'''عبدالعلی مزاری،'''</big> رهبر مقاومت ضد استبداد در افغانستان. | <big>'''عبدالعلی مزاری،'''</big> رهبر مقاومت ضد استبداد در افغانستان. | ||
عبدالعلی مزاری، چهرۀ مشهور سیاسی و رهبر مقاومت ضد استبداد در [[افغانستان]] که نام او به‌دلیل اندیشه و مبارزات عدالت‌خواهانه، به نماد «عدالت‌خواهی» در خاطرۀ جمعی اقوام محروم این کشور بدل شده است. عبدالعلی مزاری، وحدت ملی در افغانستان را یک اصل می‌دانست و راهبرد مبارزاتی او، ایجاد حکومت اسلامی | عبدالعلی مزاری، چهرۀ مشهور سیاسی و رهبر مقاومت ضد استبداد در [[افغانستان]] که نام او به‌دلیل اندیشه و مبارزات عدالت‌خواهانه، به نماد «عدالت‌خواهی» در خاطرۀ جمعی اقوام محروم این کشور بدل شده است. عبدالعلی مزاری، وحدت ملی در افغانستان را یک اصل می‌دانست و راهبرد مبارزاتی او، ایجاد حکومت اسلامی بر قاعده وسیع و مبتنی بر خواست مردم بود که همۀ اقوام افغانستان به‌اندازۀ شعاع وجودی خود در آن حضور فعال داشته باشند. | ||
==کودکی و نوجوانی== | ==کودکی و نوجوانی== | ||
عبدالعلی مزاری، فرزند حاجی خداداد، در پنجم [[خرداد]] (جوزا)<ref>[https://www.andisha.af/fa/events/477/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%AC%D9%88%D8%B2%D8%A7-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%A9 «پنجم جوزا سال‌روز ولادت رهبر شهید وحدت ملی عبدالعلی مزاری بر عدالت‌خواهان مبارک»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> سال 1326ش، در یک خانوادۀ متدین و کشاورز در روستای «نانوایی» منطقۀ «چهاركِنت»، از توابع ولایت (استان) بلخ افغانستان به دنیا آمد.<ref>[https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/385/Mazari-biography آیتی، «زندگی‌نامۀ شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> عبدالعلی مزاری، به‌اقتضای شرایط حاکم بر جامعه، تابستان‌ها با [[خانواده]] در قشلاق می‌رفت و کار می‌کرد و زمستانها در ییلاق، در مدرسۀ ابتدایی روستا، درس می‌خواند. او بعد از اتمام دورۀ ابتدایی، به تحصیل علوم دینی علاقه‌مند شد و دورۀ مقدمات را در مدرسۀ دینی چهارکنت و «مزارشریف» آموخت.<ref>[https://af.shafaqna.com/FA/441650 «مزاري از ولادت تا شهادت/ بررسي زندگی‌نامه شهيد وحدت ملی»، خبرگزاری شفقنا.]</ref> | عبدالعلی مزاری، فرزند حاجی خداداد، در پنجم [[خرداد]] (جوزا)<ref>[https://www.andisha.af/fa/events/477/%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%AC%D9%88%D8%B2%D8%A7-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%B1%D9%87%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DA%A9 «پنجم جوزا سال‌روز ولادت رهبر شهید وحدت ملی عبدالعلی مزاری بر عدالت‌خواهان مبارک»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> سال 1326ش، در یک خانوادۀ متدین و کشاورز در روستای «نانوایی» منطقۀ «چهاركِنت»، از توابع ولایت (استان) بلخ افغانستان به دنیا آمد.<ref>[https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/385/Mazari-biography آیتی، «زندگی‌نامۀ شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> عبدالعلی مزاری، به‌اقتضای شرایط حاکم بر جامعه، تابستان‌ها با [[خانواده]] در قشلاق می‌رفت و کار می‌کرد و زمستانها در ییلاق، در مدرسۀ ابتدایی روستا، درس می‌خواند. او بعد از اتمام دورۀ ابتدایی، به تحصیل علوم دینی علاقه‌مند شد و دورۀ مقدمات را در مدرسۀ دینی چهارکنت و «مزارشریف» آموخت.<ref>[https://af.shafaqna.com/FA/441650 «مزاري از ولادت تا شهادت/ بررسي زندگی‌نامه شهيد وحدت ملی»، خبرگزاری شفقنا.]</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
از مهم‌ترین فعالیت‌های سیاسی عبدالعلی مزاری، تلاش بی‌وقفه او برای تأسیس حزب وحدت اسلامی [[افغانستان]]، با هدف اتحاد احزاب مختلف شیعی، رسمیت پیداکردن مذهب جعفری و سهم‌گیری موثر در معادلات نظامی و سیاسی افغانستان بود. او که در ساختار سازمان نصر به‌تدریج قدرت پیدا کرده و به رهبر برجستۀ این سازمان بدل شده بود، در ۱۳۶۵ش به افغانستان بازگشت و تلاش خود برای متحدکردن گروه‌های شیعی را آغاز کرد. نخست، منشور اتحاد، توسط سازمان نصر و گروه رقیب او «پاسداران جهاد اسلامی»، در بهار ۱۳۶۷ش امضاء شد و سپس در 25 [[تیر]] ۱۳۶۸ش، مسئولان اکثر احزاب شیعۀ افغانستان، گروه‌های خود را منحل و مثیاق وحدت را امضاء کردند. این حزب، پس از آغاز رهبری مزاری، به قدرتمندترین حزب سیاسی در افغانستان تبدیل شد.<ref>[https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/385/Mazari-biography آیتی، «زندگی‌نامۀ شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> | از مهم‌ترین فعالیت‌های سیاسی عبدالعلی مزاری، تلاش بی‌وقفه او برای تأسیس حزب وحدت اسلامی [[افغانستان]]، با هدف اتحاد احزاب مختلف شیعی، رسمیت پیداکردن مذهب جعفری و سهم‌گیری موثر در معادلات نظامی و سیاسی افغانستان بود. او که در ساختار سازمان نصر به‌تدریج قدرت پیدا کرده و به رهبر برجستۀ این سازمان بدل شده بود، در ۱۳۶۵ش به افغانستان بازگشت و تلاش خود برای متحدکردن گروه‌های شیعی را آغاز کرد. نخست، منشور اتحاد، توسط سازمان نصر و گروه رقیب او «پاسداران جهاد اسلامی»، در بهار ۱۳۶۷ش امضاء شد و سپس در 25 [[تیر]] ۱۳۶۸ش، مسئولان اکثر احزاب شیعۀ افغانستان، گروه‌های خود را منحل و مثیاق وحدت را امضاء کردند. این حزب، پس از آغاز رهبری مزاری، به قدرتمندترین حزب سیاسی در افغانستان تبدیل شد.<ref>[https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/385/Mazari-biography آیتی، «زندگی‌نامۀ شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> | ||
====4. حضور در کابل==== | ====4. حضور در کابل==== | ||
بعد از شکست دولت | بعد از شکست دولت نجیب‌الله در 1371ش و آمدن مجاهدین در [[کابل]]، نیروهای حزب وحدت نیز به پایتخت آمدند و در مناطق مختلف غرب کابل، مستقر شدند.<ref>[https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/385/Mazari-biography آیتی، «زندگی‌نامۀ شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> بعد از تشکیل دولت موقت مجاهدین، حزب وحدت در دولت عضو شد و با اعضای آن تعامل سازنده داشت؛ اما حزب جمعیت اسلامی [[افغانستان]] به‌رهبری «ربانی» و شورای نظار به‌ریاست «احمدشاه مسعود»، به توافقات قبلی خود عمل نکردند و جایگاه هزاره‌ها و [[شیعیان]] در دولت را نادیده گرفتند. به‌همین دلیل، حزب وحدت به‌رهبری عبدالعلی مزاری، با دولت موقت برهان الدین ربانی همراهی نکرد. بعد از آن، مناطق هزاره‌نشین کابل مورد حملۀ نیروهای ربانی، مسعود و سیاف قرار گرفت.<ref>بهمنی قاجار، جایگاه سیاسی و اجتماعی شیعیان در افغانستان، ۱۳۹۲ش، ص ۴۱.</ref> | ||
==دیدگاه‌ها== | ==دیدگاه‌ها== | ||
در اندیشۀ سیاسی عبدالعلی مزاری، تأمین عدالت اجتماعی و مشارکت عادلانۀ سیاسی همۀ اقوام در ساختار حکومت، یک اصل است. ضرورت وحدت ملی، فاجعه‌آمیز بودن دشمنی میان اقوام، تأکید بر حقوق شهروندی و انسانی زنان، لزوم تعدیل واحد‌های اداری، سرشماری، برگزاری انتخابات، مشارکت زنان و اقوام در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور، از دیگر اصول فکری عبدالعلی مزاری است.<ref>[https://www.mizan.news/283382/%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7/ «عدالت اجتماعی و مشارکت عادلانه سیاسی از مولفه‌های اصلی اندیشه‌های شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری بود»، خبرگزاری میزان.]</ref> | در اندیشۀ سیاسی عبدالعلی مزاری، تأمین عدالت اجتماعی و مشارکت عادلانۀ سیاسی همۀ اقوام در ساختار حکومت، یک اصل است. ضرورت وحدت ملی، فاجعه‌آمیز بودن دشمنی میان اقوام، تأکید بر حقوق شهروندی و انسانی زنان، لزوم تعدیل واحد‌های اداری، نظام فدرالیزم، سرشماری، برگزاری انتخابات، مشارکت زنان و اقوام در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور، از دیگر اصول فکری عبدالعلی مزاری است.<ref>[https://www.mizan.news/283382/%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7/ «عدالت اجتماعی و مشارکت عادلانه سیاسی از مولفه‌های اصلی اندیشه‌های شهید وحدت ملی استاد عبدالعلی مزاری بود»، خبرگزاری میزان.]</ref> | ||
==رابطه با چهره‌های دیگر== | ==رابطه با چهره‌های دیگر== | ||
عبدالعلی مزاری، در زمان تحصیل در [[ایران]]، به‌ملاقات [[امام خمینی]] در [[عراق]] می‌رفت و پیام‌ها، نوارهای سخنرانی و کتاب ولایت فقیه او را به ایران می‌آورد و یک‌بار به‌دلیل همراه‌داشتن آثار امام خمینی، توسط ساواک دستگیر، زندانی و به‌شدت شکنجه شد. او در زندان اوین، پنج‌سال با شهید رجایی، هم‌سلول بود. عبدالعلی مزاری، بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]]، با [[آیت‌الله خامنه‌ای]] (در زمان ریاست جمهوری)، آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله علی مشکینی، هاشمی رفسنجانی، محسن رضایی و سیدعباس موسوی دبیرکل پیشین حزب‌اللّه لبنان، ارتباط نزدیک داشت و با آنها دربارۀ مسائل جهان [[اسلام]] و افغانستان، تبادل نظر می‌کرد.<ref> [https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/191/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C احمدی، «نگاهی به مبانی اصولی شهید مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> | عبدالعلی مزاری، در زمان تحصیل در [[ایران]]، به‌ملاقات [[امام خمینی]] در [[عراق]] می‌رفت و پیام‌ها، نوارهای سخنرانی و کتاب ولایت فقیه او را به ایران می‌آورد و یک‌بار به‌دلیل همراه‌داشتن آثار امام خمینی، توسط ساواک دستگیر، زندانی و به‌شدت شکنجه شد. او در زندان اوین، پنج‌سال با شهید رجایی، هم‌سلول بود. عبدالعلی مزاری، بعد از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران]]، با [[آیت‌الله خامنه‌ای]] (در زمان ریاست جمهوری)، آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله علی مشکینی، هاشمی رفسنجانی، محسن رضایی و سیدعباس موسوی دبیرکل پیشین حزب‌اللّه لبنان، ارتباط نزدیک داشت و با آنها دربارۀ مسائل جهان [[اسلام]] و افغانستان، تبادل نظر می‌کرد.<ref> [https://www.andisha.af/fa/martyrMazari/191/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C احمدی، «نگاهی به مبانی اصولی شهید مزاری»، وب‌سایت بنیاد اندیشه.]</ref> | ||
==اجازهنامۀ امام خمینی به عبدالعلی مزاری، در امور حسبیه و شرعیه== | ==اجازهنامۀ امام خمینی به عبدالعلی مزاری، در امور حسبیه و شرعیه== | ||
[[امام خمینی]]، در 1 [[تیر]] 1359ش، با صدور | عبدالعلی مزاری در تحصیل علوم دینی، تقوا و پاکدستی به جایگاه بلندی رسیده بود تا جای‌که [[امام خمینی]]، در 1 [[تیر]] 1359ش، با صدور اجازهنامۀ شرعی، به وی اجازه می‌دهد که در چندین ولسوالی (شهرستان) ولایت بلخ، وجوهات شرعی را جمع‌آوری و مصرف کند.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/C207_43148/_%D8%AA%D8%B5%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%AD%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D9%87_%D9%88_%D8%B4%D8%B1%D8%B9%DB%8C%D9%87 «اجازه‌نامه تصدی امور حسبیه و شرعیه اجازه‌نامه به آقای عبدالعلی مزاری، در امور حسبیه و شرعیه»، پرتال امام خمینی.]</ref> | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||