حقوق کودکان: تفاوت میان نسخه‌ها
←حق آموزش
(صفحه‌ای تازه حاوی «<big>'''حقوق کودکان'''</big>؛ مجموعه امتیازات و بهره‌مندی‌های قانونی برای کودکان. حقوق کودکان، همانند سایر انسان‌ها برآمده از کرامت ذاتی آنها است. در جمهوری اسلامی ایران؛ آموزه‌های اسلام، قوانین داخلی و اسناد بین‌المللی، برای حمایت از کودکان و...» ایجاد کرد) |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
در «رساله حقوق» امام سجاد به حق آموزش و پرورش کودک تصریح شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۱، ص۱۹. </ref> کنوانسیون حقوق کودک به‌منظور بهره‌مندی همه کودکان از این حق بر پایۀ فرصت‌های برابر، دولت‌های عضو را به موارد ذیل ملزم کرده است: | در «رساله حقوق» امام سجاد به حق آموزش و پرورش کودک تصریح شده است.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۱، ص۱۹. </ref> کنوانسیون حقوق کودک به‌منظور بهره‌مندی همه کودکان از این حق بر پایۀ فرصت‌های برابر، دولت‌های عضو را به موارد ذیل ملزم کرده است: | ||
۱. اجباری‌کردن و امکان دسترسی رایگان همه به آموزش ابتدایی؛ | ۱. اجباری‌کردن و امکان دسترسی رایگان همه به آموزش ابتدایی؛ | ||
۲. ایجاد، ترویج و گسترش آموزش متوسطه و | ۲. ایجاد، ترویج و گسترش آموزش متوسطه و فنیحرفهای برای همگان و به‌صورت رایگان؛ | ||
۳. در دسترس قراردادن آموزش عالی برای همگان براساس توانایی‌ها و از هر طریق مناسب.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۲۸. </ref> | ۳. در دسترس قراردادن آموزش عالی برای همگان براساس توانایی‌ها و از هر طریق مناسب.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۲۸. </ref> | ||
به حکم اصل سی‌ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت باید وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دورۀ متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌صورت رایگان گسترش دهد.<ref>قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل ۳۰.</ref> والدین و سرپرست قانونی کودک موظف‌اند کودک خود را در مدرسه ثبت‌نام و موجبات تحصیل وی را فراهم کنند و نمی‌توانند مواردی مانند تنگدستی را دستاویزی برای امتناع از این كار قرار دهند. در صورت خودداری از انجام این | به حکم اصل سی‌ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت باید وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دورۀ متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌صورت رایگان گسترش دهد.<ref>قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل ۳۰.</ref> والدین و سرپرست قانونی کودک موظف‌اند کودک خود را در مدرسه ثبت‌نام و موجبات تحصیل وی را فراهم کنند و نمی‌توانند مواردی مانند تنگدستی را دستاویزی برای امتناع از این كار قرار دهند. در صورت خودداری از انجام این مسؤلیت، وزارت آموزش و پرورش بر مبنای آمار ارسالی ادارۀ کل ثبت احوال، کودک واجد شرایط تحصیل را ثبت‌نام خواهد کرد و اولیاء مجرم، حسب مورد به جزای نقدی و در مواردی به مجازات حبس محکوم می‌شوند.<ref>قانون وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی، ماده‌های ۲- ۴.</ref> قانون‌گذار ایرانی چنان به آموزش کودکان اهمیت داده که حتی باید، در کانون‌های اصلاح و تربیت کودکان و نوجوانان کلاس‌های درس تشکیل شود تا در تحصیل آنها وقفه‌ای ایجاد نشود.<ref>آیین‌نامه سازمان کانون اصلاح و تربیت، مادۀ ۷. </ref> | ||
==اهمیت و ضرورت آموزش کودکان== | ==اهمیت و ضرورت آموزش کودکان== | ||
آموزش کودکان از جهات ذیل امر ضروری و مهم است: | آموزش کودکان از جهات ذیل امر ضروری و مهم است: | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
۳. اقتدار همه‌جانبۀ ملی از طریق دانش روز و پیشرفت فناوری؛<ref> [https://www.sid.ir/paper/524359/fa نژادنوری و دیگران، «الگوی راهبردی اقتدار ملی بر پایه علم با تأکید بر مدیریت جهادی»، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۴ – ۱۱۵].</ref> | ۳. اقتدار همه‌جانبۀ ملی از طریق دانش روز و پیشرفت فناوری؛<ref> [https://www.sid.ir/paper/524359/fa نژادنوری و دیگران، «الگوی راهبردی اقتدار ملی بر پایه علم با تأکید بر مدیریت جهادی»، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۴ – ۱۱۵].</ref> | ||
۴. توسعه و پیشرفت همه‌جانبۀ کشور از نظر علمی، فناوری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی؛<ref> [https://www.sid.ir/paper/524359/fa نژادنوری و دیگران، «الگوی راهبردی اقتدار ملی بر پایه علم با تأکید بر مدیریت جهادی»، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۴ – ۱۱۵].</ref> | ۴. توسعه و پیشرفت همه‌جانبۀ کشور از نظر علمی، فناوری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی؛<ref> [https://www.sid.ir/paper/524359/fa نژادنوری و دیگران، «الگوی راهبردی اقتدار ملی بر پایه علم با تأکید بر مدیریت جهادی»، ۱۳۹۸ش، ص۱۱۴ – ۱۱۵].</ref> | ||
۵. افزایش احترام به محیط زیست طبیعی، ترویج، ارتقا و رعایت حقوق بشر، صلح، مدارا، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در سطح داخلی و بین‌المللی<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۲۹.</ref> و دوستی میان همه ملل، | ۵. افزایش احترام به محیط زیست طبیعی، ترویج، ارتقا و رعایت حقوق بشر، صلح، مدارا، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز در سطح داخلی و بین‌المللی<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۲۹.</ref> و دوستی میان همه ملل، گروههای نژادی، مذهبی و قومی. | ||
==حق شادی== | ==حق شادی== | ||
امروزه بخش زیادی از تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری | امروزه بخش زیادی از تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری دولتها معطوف به جلب رضایت شهروندان، سلامت روان و شادی شهروندان است.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-70-fa.html فنازاد، و پورسعید، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»،] 1398ش، ص195 و 201.</ref> در مقدمۀ کنوانسیون حقوق کودک این حق به صراحت بیان شده است که کودک برای رشد کامل و هماهنگ شخصیت خود، باید در محیطی خانوادگی و در فضایی سرشار از شادی، محبت و تفاهم رشد یابد. حیات توأم با نشاط یکی از استانداردهای زندگی است. حق برخورداری از سطح مناسب زندگی برای رشد جسمی، ذهنی، معنوی، اخلاقی و اجتماعی کودکان که کنوانسیون، کشورهای عضو را ملزم به رسمیت شناختن آن کرده است، شامل حق شادی نیز می‌شود. شادی و شادابی، موجب سلامت جسمانی و روانی کودکان و بر عکس فقدان شادی موجب بیماری روان و جسم آنها می‌شود.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-90-fa.html کریمی و کریمی، «تأملی بر حق نشاط کودکان»، 1400ش، ص33 و 39.] </ref> در روایات نیز به تأثیر غم در نابودی جسم انسان اشاره شده<ref>آمدی،غررالحکم و دررالکلم، 1410، ص40. </ref> و به شاد کردن قلب‌ها که شامل کودکان نیز می‌شود، تأکید شده و در کتاب «الکافی» یک باب مستقل به آن اختصاص یافته است. در منشور حقوق شهروندی ایران نیز بر حق شادی و شادابی و امید به آیندۀ بهتر برای هر شهروند و نیز عوامل شادی‌آفرین مانند برخورداری از زندگی أمن و آرام، تفریح، ورزش و گردشگری تأکید شده است که شامل کودکان نیز می‌شود.<ref>منشور حقوق شهروندی، مادۀ ۸۵.</ref> | ||
==عوامل شادی کودکان== | ==عوامل شادی کودکان== | ||
صاحب‌نظران عوامل ذیل را در دستیابی کودکان به حق شادی مؤثر | صاحب‌نظران عوامل ذیل را در دستیابی کودکان به حق شادی مؤثر میدانند: | ||
1. تأمین وسائل نشاطآور و فرح‌بخش و برخورد محبت‌آمیز و ایجاد روابط دوستانه با کودک و ایجاد فضای شاد در خانه؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/375126/fa توتونچیان، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، 1399ش، ص60.]</ref> | 1. تأمین وسائل نشاطآور و فرح‌بخش و برخورد محبت‌آمیز و ایجاد روابط دوستانه با کودک و ایجاد فضای شاد در خانه؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/375126/fa توتونچیان، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، 1399ش، ص60.]</ref> | ||
2. پیشگیری از عوامل سلب‌کنندۀ شادی از زندگی کودکان؛ مانند خشونت جسمی، روانی، تنبیه بدنی کودکان، صدمه، کار اجباری کودکان، نزاع خانوادگی، آزار جنسی، استفاده از کودکان در مخاصمات مسلحانه، ربودن کودکان، فروش، قاچاق و شکنجه.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، ماده‌های ۱۹، ۳۲، ۳۴، ۳۵، ۳۷ و ۳۸؛[https://www.sid.ir/paper/375126/fa توتونچیان، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، 1399ش، ص64.]</ref> | 2. پیشگیری از عوامل سلب‌کنندۀ شادی از زندگی کودکان؛ مانند خشونت جسمی، روانی، تنبیه بدنی کودکان، صدمه، کار اجباری کودکان، نزاع خانوادگی، آزار جنسی، استفاده از کودکان در مخاصمات مسلحانه، ربودن کودکان، فروش، قاچاق و شکنجه.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، ماده‌های ۱۹، ۳۲، ۳۴، ۳۵، ۳۷ و ۳۸؛[https://www.sid.ir/paper/375126/fa توتونچیان، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، 1399ش، ص64.]</ref> | ||
3. ایجاد محیط جذاب برای کودکان؛ مانند مناسب‌سازی مکان‌های آموزشی، ورزشی، فرهنگی، هنری و بازی کودکان با مشارکت خود آنها. حتی در بازداشتگاه‌های مخصوص کودکان و نوجوانان مثل کانون اصلاح و تربیت نیز باید این اصل رعایت شود.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-70-fa.html فنازاد و پورسعید، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، 1398ش، ص203.]</ref> | 3. ایجاد محیط جذاب برای کودکان؛ مانند مناسب‌سازی مکان‌های آموزشی، ورزشی، فرهنگی، هنری و بازی کودکان با مشارکت خود آنها. حتی در بازداشتگاه‌های مخصوص کودکان و نوجوانان مثل کانون اصلاح و تربیت نیز باید این اصل رعایت شود.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-70-fa.html فنازاد و پورسعید، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، 1398ش، ص203.]</ref> | ||
4. آموزش مهارت شاد زیستن؛ مانند آموزش فعالیت‌های شادی‌آفرین و شیوه‌های بهره‌مندی از محیط و زندگی نشاطآور و نیز بیان فواید شادی به کودکان.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-70-fa.html فنازاد و پورسعید، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، 1398ش، ص204؛][http://ensani.ir/fa/article/432806/%D8%AD%D9%82-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D9%8 توتنچیان، مهری، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»1399ش، ص۶۲ و ۶۳.]</ref> | 4. آموزش مهارت شاد زیستن؛ مانند آموزش فعالیت‌های شادی‌آفرین و شیوه‌های بهره‌مندی از محیط و زندگی نشاطآور و نیز بیان فواید شادی به کودکان.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-70-fa.html فنازاد و پورسعید، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، 1398ش، ص204؛][http://ensani.ir/fa/article/432806/%D8%AD%D9%82-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%84%D9%88%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D9%8 توتنچیان، مهری، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»1399ش، ص۶۲ و ۶۳.]</ref> | ||
5. دسترسی آسان و رایگان یا ارزان به مراکز فرهنگی، تفریحی، سرگرمی و ورزشی؛ از جمله سینما، موزه، تئاتر، جشنواره‌های خاص ردۀ سنی کودک و نوجوان، پارک، شهربازی، | 5. دسترسی آسان و رایگان یا ارزان به مراکز فرهنگی، تفریحی، سرگرمی و ورزشی؛ از جمله سینما، موزه، تئاتر، جشنواره‌های خاص ردۀ سنی کودک و نوجوان، پارک، شهربازی، نمایشگاهها، باشگاهها و کلاس‌های آموزشی.<ref>[https://childrightsjournal.ir/article-1-70-fa.html فنازاد و پورسعید، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، 1398ش، ص204.]</ref> کنوانسیون حقوق کودک و میثاق حقوق کودک در اسلام بر حق استراحت، داشتن اوقات فراغت، بازی کردن، فعالیت‌های تفریحی مناسب با سن کودک و مشارکت کامل و آزادانه در زندگی فرهنگی و هنری تاکید کرده است.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۳۱؛ میثاق حقوق کودک در اسلام، مادۀ ۱۳. </ref> | ||
6. تأمین رفاه و رساندن کودکان به سطح زندگی مناسب و شایسته که موجب حفظ کرامت و شأن انسانی آنان شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/375126/fa توتونچیان، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، 1399ش، ص61.]</ref> | 6. تأمین رفاه و رساندن کودکان به سطح زندگی مناسب و شایسته که موجب حفظ کرامت و شأن انسانی آنان شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/375126/fa توتونچیان، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، 1399ش، ص61.]</ref> | ||
8. تأمین سلامت کودکان تا بیمارهای جسمی و روانی زندگی را به کام آنان تلخ و اندوه‌بار نکند؛ کنوانسیون حقوق کودک برای کاهش مرگ‌ومیر نوزدان و کودکان، کشورهای عضو را ملزم کرده که آنان را از بالاترین معیار بهداشتی قبل و بعد از زایمان بهره‌مند سازند و علیه بیماری‌ها و سوءتغذیه مبارزه کنند و مواد غذایی مقوی و کافی و آب آشامیدنی سالم را برای آنان فراهم کنند.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۲۴. </ref> | 8. تأمین سلامت کودکان تا بیمارهای جسمی و روانی زندگی را به کام آنان تلخ و اندوه‌بار نکند؛ کنوانسیون حقوق کودک برای کاهش مرگ‌ومیر نوزدان و کودکان، کشورهای عضو را ملزم کرده که آنان را از بالاترین معیار بهداشتی قبل و بعد از زایمان بهره‌مند سازند و علیه بیماری‌ها و سوءتغذیه مبارزه کنند و مواد غذایی مقوی و کافی و آب آشامیدنی سالم را برای آنان فراهم کنند.<ref>کنوانسیون حقوق کودک، مادۀ ۲۴. </ref> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* قرآنکریم. | *قرآنکریم. | ||
* آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم،۱۴۱۰ق. | *آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم،۱۴۱۰ق. | ||
* توتونچیان، مهری، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، | *توتونچیان، مهری، «حق بر شادی کودکان، جلوهای از حقوق بشر در عصر مدرن»، در فصلنامۀ پژوهش‌های حقوقی میان‌رشته‌ای، شمارۀ ۱، بهار ۱۳۹۹ش. | ||
* حججی | *حججی نجفآبادی، مرضیه و پاپا، مسیو، «حق بر آموزش کودکان در اسناد بین‌المللی حقوق بشر» در فصلنامۀ حقوق کودک، شمارۀ ۳، پاییز ۱۳۹۸ش. | ||
* دانش‌پژوه، مصطفی، مقدمۀ علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دهم، ۱۳۹۳ش. | *دانش‌پژوه، مصطفی، مقدمۀ علم حقوق با رویکرد به حقوق ایران و اسلام، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ دهم، ۱۳۹۳ش. | ||
* دهخدا، علی‌اکبر، فرهنگ متوسط دهخدا، تهران، | *دهخدا، علی‌اکبر، فرهنگ متوسط دهخدا، تهران، مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۰ش. | ||
* عالمی، محمدحسین | *عالمی، محمدحسین وطایی، فریبا، «بررسی تطبیقی حقوق کودک از منظر حقوق ایران و قوانین بین‌الملل،در فصلنامۀ علمی مطالعات حقوق بشر اسلامی، شمارۀ ۱، بهار ۱۴۰۰ش. | ||
* کریمی، سحر و کریمی، عباس، «تأملی بر حق نشاط کودک» در فصلنامۀ حقوق کودک، شمارۀ 11، پاییز ۱۴۰۰ش. | *کریمی، سحر و کریمی، عباس، «تأملی بر حق نشاط کودک» در فصلنامۀ حقوق کودک، شمارۀ 11، پاییز ۱۴۰۰ش. | ||
* کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۱۹۹۰. | *کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۱۹۹۰. | ||
* فنازاد، رضا و پورسعید، رامین، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، فصلنامۀ حقوق کودک، شمارۀ ۳، پاییز ۱۳۹۸ش. | *فنازاد، رضا و پورسعید، رامین، «ضرورت شناسایی و حمایت از حق شادی کودکان در نظام حقوق داخلی و بین‌الملل»، فصلنامۀ حقوق کودک، شمارۀ ۳، پاییز ۱۳۹۸ش. | ||
* قانون مجازات اسلامی ایران. | *قانون مجازات اسلامی ایران. | ||
* قانون وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی. | *قانون وسائل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی. | ||
* قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. | *قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | *مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق. | ||
* محجوب، سعید، «حق تأمین کودک و روش‌شناسی آن در کنوانسیون حقوق کودک و نظام حقوقی ایران»، در مجلۀ فلسفۀ حقوق، شمارۀ ۱، فرودین ۱۴۰۲ش. | *محجوب، سعید، «حق تأمین کودک و روش‌شناسی آن در کنوانسیون حقوق کودک و نظام حقوقی ایران»، در مجلۀ فلسفۀ حقوق، شمارۀ ۱، فرودین ۱۴۰۲ش. | ||
* میثاق حقوق کودک در اسلام، مصوب سال ۲۰۰۵م. | *میثاق حقوق کودک در اسلام، مصوب سال ۲۰۰۵م. | ||
* نژادنوری، محمدمهدی و دیگران، «الگوی راهبردی اقتدار ملی بر پایه علم با تأکید بر مدیریت جهادی»، در فصلنامۀ امنیت ملی، شماره۳۱، بهار ۱۳۹۸ش. | *نژادنوری، محمدمهدی و دیگران، «الگوی راهبردی اقتدار ملی بر پایه علم با تأکید بر مدیریت جهادی»، در فصلنامۀ امنیت ملی، شماره۳۱، بهار ۱۳۹۸ش. | ||
* نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق. | *نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق. | ||
<references /> | |||