ریاضت: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>'''ریاضت؛'''</big> اصلاح و تهذیب نفس در سه ساحت اعتقادی، اخلاقی و رفتاری.

==اقسام ریاضت==

ریاضت در فرهنگ مسلمانان به دو نوع مشروع وغیر مشروع تقسیم می‌شود:

'''الف- ریاضت مشروع و معقول'''

'''ب- ریاضت نامشروع'''

ریاضت نامشروع شامل آن دسته از تلاش‌های انسان می‌شود که از راه به سختی انداختن جسم در تکاپوی دستیابی به مهارت‌ها و توانمندی‌های فرامادی است؛ این نوع ریاضت، کرامت انسانی را زیر سؤال برده، باعث سرکوب خواسته‌های معقول شده و انسان را از مسیر رشد حقیقی بازمی‌دارد؛ مانند تلاش‌های مرتاضان هندی، رهبانیت و دوری از اموری که خداوند حلال کرده است.<ref>[https://journals.iau.ir/article%20542298.html ناصری و احمدپور، «ریاضت؛ اقسام، درجات و مراتب آن»، 1395ش، ص98.]</ref>  

در فرهنگ مسلمانان و به‌ویژه در عرفان شیعی، همواره بر پرهیز از ریاضت‌های غیرمعقول، تأکید شده است. ریاضتی که در آموزه‌های اسلام، سیرۀ امامان و معارف شیعی، تجلی یافته منوط به التزام به اوامر و نواهی الهی است که با ریاضت موجود در هندوئیسم، بودیسم، رهبانیت مسیحی و گونه‌هایی از تصوف، تفاوت‌های اساسی دارد:

#در ریاضت غیرمشروع، تلاش‌ها بر آموزش و تمرین استوار است و ممکن است در راه نادرست استفاده شود؛ اما هدف ریاضت معقول، قرب الهی بوده و از کمال به‌دست آمده سوءاستفاده نمی‌شود.<ref> [https://journals.iau.ir/article%20542298.html ناصری و احمدپور، «ریاضت؛ اقسام، درجات و مراتب آن»، 1395ش، ص108.]</ref>

==جایگاه ریاضت==

کسب موفقیت در انسان می‌تواند منشأ حس بزرگی، غرور و خودبینی شود. در نظام‌های تربیتی، شکوفایی هر استعدادی نیازمند شکستن غرور ناشی از آن است. به‌همین دلیل، انسان نیاز به ریاضت نفس دارد تا از چنگال منیّت‌ها و خودبرتربینی‌ها رهایی یابد و با تمرین و پرورش روح خود از بروز بسیاری از رذایل اخلاقی مانند تنبلی، حسادت، دروغ، بهانه‌تراشی و پرخاشگری و مفاسد اجتماعی ناشی از آن مانند دزدی، کم‌کاری، طلاق، اعتیاد و جنایت پیشگیری کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/361227/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B6%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88- موسوی و فنایی اشکوری، «جایگاه ریاضت در تربیت اخلاقی از منظر قرآن و حدیث»، 1394ش، ص14-16.]</ref>  در این چارچوب، ریاضت با هدف تزکیه و تهذیب نفس، همواره مورد توجه آموزه‌های قرآن و سنت بوده و در تقابل با رویۀ برخی فرقه‌ها مانند گروه‌هایی از صوفیه است. در اسلام، ریاضت مطلوب شامل عمل به احکام شرعی و رعایت آداب و اخلاق اسلامی است. <ref>موسوی، جایگاه ریاضت از منظر قرآن و حدیث، 1394ش، ص48.</ref> انجام عبادات از قبیل نماز و خضوع و خشوع در برابر خدا، <ref>سورۀ بقره، آیۀ 45.</ref> روزه و خودداری نفس از لذات جسمانی، <ref>سورۀ بقره، آیۀ 183-185.</ref> حج و تحمل سختی‌ها و مشقت‌های مناسک آن <ref>سورۀ حج، آیۀ 27.</ref> و رعایت افعال اخلاقی مانند صدق، صبر و استقامت، ایثار و زهد با ریاضت ارتباط وثیقی دارند. در سیرۀ ائمه نیز، ریاضت‌هایی از قبیل عبادات مستحبی، خوراک و پوشاک ساده، انفاق در راه خدا، دوری از تجملات و پیاده‌رفتن به حج بیان شده است.<ref>موسوی، جایگاه ریاضت از منظر قرآن و حدیث، 1394ش، ص95-116.</ref>  مطابق تعالیم اسلام، پرهیز از محرمات شرعی و انجام وظایف دینی و اخلاقی در قبال خود، خدا و مردم، بالاترین ریاضت است.<ref>[http://kalam.saminatech.ir/Article/18610/FullText صادق‌پور و دیگران «بررسی تطبیقی ریاضت و تهذیب نفس در اسلام با ادیان هند و آئین بودا»، 1396ش، ص87.]</ref>