بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
ریاضت، در فرهنگ اسلامی امری لازم برای تهذیب و تعالی نفس و بهدور از هرگونه افراط و تفریط است. تزکیۀ نفوس در پرتو تعالیم کتاب و سنت، مقدمۀ تربیت اجتماعی است تا به تکوین مدیریت سیاسی- اجتماعی برای احقاق حق و اقامۀ عدل و قسط اجتماعی بینجامد. این نوع ریاضت در مقایسه با سایر ریاضتهای رایج در نحلههای فکری از لحاظ اهداف، حدود و کارکرد متمایز است. | ریاضت، در فرهنگ اسلامی امری لازم برای تهذیب و تعالی نفس و بهدور از هرگونه افراط و تفریط است. تزکیۀ نفوس در پرتو تعالیم کتاب و سنت، مقدمۀ تربیت اجتماعی است تا به تکوین مدیریت سیاسی- اجتماعی برای احقاق حق و اقامۀ عدل و قسط اجتماعی بینجامد. این نوع ریاضت در مقایسه با سایر ریاضتهای رایج در نحلههای فکری از لحاظ اهداف، حدود و کارکرد متمایز است. | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی== | ||
واژۀ عربی «ریاضت» بهمعنای تعلیمدادن، <ref>فراهیدی، العین، 1409ق، ج7، ص55.</ref> به کنترل درآوردن، <ref>إبنمنظور، لسان العرب، بیتا، ج7، ص164.</ref> پروراندن، <ref>طریحی، مجمع البحرین، 1375ش، ج4، ص210.</ref> تربیت و تمرین دادن،<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ص372.</ref> در فرهنگ فارسی بهمعنای کوشش همراه با رنج و سختی است.<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ ریاضت.</ref> ریاضت در اصطلاح حکمای مسلمان بهمعنای پیروینکردن از قوای نفسانی و رذایل اخلاقی برای رسیدن به کمال، <ref>نصیرالدین طوسی، اوصاف الأشراف، 1373ش، ص35.</ref> منع نفس از توجه به غیر خدا،<ref>حلی، الألفین، بیتا، ص130.</ref> مبارزه با خواهشهای نفسانی برای پیشگیری از | واژۀ عربی «ریاضت» بهمعنای تعلیمدادن، <ref>فراهیدی، العین، 1409ق، ج7، ص55.</ref> به کنترل درآوردن، <ref>إبنمنظور، لسان العرب، بیتا، ج7، ص164.</ref> پروراندن، <ref>طریحی، مجمع البحرین، 1375ش، ج4، ص210.</ref> [[تربیت]] و تمرین دادن،<ref>راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ص372.</ref> در فرهنگ فارسی بهمعنای کوشش همراه با رنج و سختی است.<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ ریاضت.</ref> ریاضت در اصطلاح حکمای [[مسلمان]] بهمعنای پیروینکردن از قوای نفسانی و رذایل اخلاقی برای رسیدن به کمال، <ref>نصیرالدین طوسی، اوصاف الأشراف، 1373ش، ص35.</ref> منع نفس از توجه به غیر خدا،<ref>حلی، الألفین، بیتا، ص130.</ref> مبارزه با خواهشهای نفسانی برای پیشگیری از طغیانگری نفس <ref>خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و تعلیقات علی مصباح الأنس، 1442ق، ص17.</ref> و تمرین و آمادهسازی روح برای دریافت حقایق معرفتی در راستای اطاعت الهی، است.<ref>مطهری، مجموعۀ آثار، 1376ش، ج23، ص75.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
ادیان و آیینهای گوناگون در طول تاریخ با توجه به تعریفی که از نفس داشتهاند، شیوههای مختلفی از ریاضت را با هدف تزکیۀ نفس از رذائل و پستیها به پیروان خود سفارش کرده و آن را لازمۀ انسانیت در نظر گرفتهاند.<ref>طباطبایی، المیزان، 1385ش، ج6، ص267-273.</ref> | ادیان و آیینهای گوناگون در طول تاریخ با توجه به تعریفی که از نفس داشتهاند، شیوههای مختلفی از ریاضت را با هدف تزکیۀ نفس از رذائل و پستیها به پیروان خود سفارش کرده و آن را لازمۀ انسانیت در نظر گرفتهاند.<ref>طباطبایی، المیزان، 1385ش، ج6، ص267-273.</ref> | ||
==اهداف== | ==اهداف== | ||
از منظر عارفان مسلمان، ریاضت وسیلهای برای دستیابی به کمال حقیقی و رضای خداوند است که سه هدف اصلی را بهدنبال دارد: | از منظر عارفان مسلمان، ریاضت وسیلهای برای دستیابی به کمال حقیقی و رضای خداوند است که سه هدف اصلی را بهدنبال دارد: | ||
*دوری از موانع رشد و کمال مانند | *دوری از موانع رشد و کمال مانند [[تکبر]]، [[حسادت]]، [[ترس]]، تنبلی و ناامیدی؛ | ||
*انتظام قوای درونی و از بین بردن آشفتگیهای روحی؛ | *انتظام قوای درونی و از بین بردن آشفتگیهای روحی؛ | ||
*دستیابی به نورانیت دل و لطیفکردن روح و باطن آدمی.<ref>مطهری، مجموعۀ آثار، 1376ش، ج23، ص76.</ref> | *دستیابی به نورانیت دل و لطیفکردن روح و باطن آدمی.<ref>مطهری، مجموعۀ آثار، 1376ش، ج23، ص76.</ref> |