کار کودکان بلوچ: تفاوت میان نسخه‌ها
←مفهوم‌شناسی
| خط ۳: | خط ۳: | ||
کار کودکان در فرهنگ قوم بلوچ دارای سابقۀ تاریخی است. در چارچوب این فرهنگ، کودکان از سنین بسیار پایین، در انجام کارهای مختلف و پیشبرد زندگی سهیم می‌شوند. امروزه کار کودکان در مناطق بلوچ‌نشین با وجود پیامدهای مثبت، دچار چالش‌ها و آسیب‌هایی نیز شده است. | کار کودکان در فرهنگ قوم بلوچ دارای سابقۀ تاریخی است. در چارچوب این فرهنگ، کودکان از سنین بسیار پایین، در انجام کارهای مختلف و پیشبرد زندگی سهیم می‌شوند. امروزه کار کودکان در مناطق بلوچ‌نشین با وجود پیامدهای مثبت، دچار چالش‌ها و آسیب‌هایی نیز شده است. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
کودک در اصطلاح حقوقی، به شخصی گفته می‌شود که از نظر سنی به رشد جسمی و روانی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد. پیمان‌نامه بین‌المللی حقوق کودک، افراد زیر 18 سال را کودک می‌داند مگر این که در قوانین داخلی یک کشور، کمتر از آن باشد.<ref>پیمان‌نامۀ جهانی حقوق کودک، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 1368ش، مادۀ 1.</ref> [https://azinlawclinic.ir/%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ قانون جمهوری اسلامی ایران<ref>«کار کودک در حقوق ایران»، وبسایت کیلنیک حقوقی دکتر سید محمد آذین.]</ref> و قوانین افغانستان که توسط طالبان ملغا شد، اشخاص زیر 18 سال را کودک می‌داند.<ref>[http://journals.miu.edu.af/article_100035.html حسن‌زاده و کاوش، «نقش اقتصاد خانواده در بزه‌دیدگی اطفال در افغانستان»، 1399ش، ص53.]</ref> قانون گذشتۀ افغانستان حداقل سن کار را 15 سال تعیین کرده بود؛<ref>قانون حمایت حقوق طفل جمهوری اسلامی افغانستان، 1397ش، فقرۀ 2 ماده 63.</ref> در قانون جمهوری اسلامی ایران نیز حداقل سن کار 15 سال است؛ اما کودکی را که زیر نظر اقارب درجه‌یک نَسَبی خود کار کند، شامل نمی‌شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/82105239/%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%BA%D9%84-%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8 «کودکان شغلهای سیاه در سیستان و بلوچستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> قانون پاکستان تعریف مشخصی از کودک ندارد.<ref>[https://www.m-narjes.org/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A3%D9%84%DB%80-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%8 نداقطاعی و موسوی، «بررسی مسئلۀ رشد در فقه امامیه و حقوق پاکستان»، وبسایت مؤسسۀ تحقیقی مکتب نرجس.]</ref> از نگاه فقهی کودک به شخصی گفته می‌شود که به سن بلوغ نرسیده باشد.<ref> [http://journals.miu.edu.af/article_100037.html هدفمند نبی‌پور، «حقوق اطفال در اسلام و اسناد بین‌الملل»، 1399ش، ص138-139.]</ref> کار کودک، ذیل مفهوم کلی، فعالیت مستمری است که برای تولید کالا و ارائه خدمات انجام می‌شود و به آن مزدی تعلق می‌گیرد.<ref>[http://rahtoosheh.dte.ir/article_69734.html مطهری، «اهمیت و آداب کار در اسلام»، 1400ش، ص173.]</ref> کودکان کار شامل کودکانی می‌شود که از روی ناچاری و به‌اجبار کار می‌کنند و از این ناحیه آسیب‌پذیر هستند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/eypup اشعری قمی، «واکاوی کار کودکان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | کودک در اصطلاح حقوقی، به شخصی گفته می‌شود که از نظر سنی به رشد جسمی و روانی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد. پیمان‌نامه بین‌المللی حقوق کودک، افراد زیر 18 سال را کودک می‌داند مگر این که در قوانین داخلی یک کشور، کمتر از آن باشد.<ref>پیمان‌نامۀ جهانی حقوق کودک، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد، 1368ش، مادۀ 1.</ref> [https://azinlawclinic.ir/%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ قانون جمهوری اسلامی ایران<ref>«کار کودک در حقوق ایران»، وبسایت کیلنیک حقوقی دکتر سید محمد آذین.]</ref> و قوانین افغانستان که توسط طالبان ملغا شد، اشخاص زیر 18 سال را کودک می‌داند.<ref>[http://journals.miu.edu.af/article_100035.html حسن‌زاده و کاوش، «نقش اقتصاد خانواده در بزه‌دیدگی اطفال در افغانستان»، 1399ش، ص53.]</ref> قانون گذشتۀ افغانستان حداقل سن کار را 15 سال تعیین کرده بود؛<ref>قانون حمایت حقوق طفل جمهوری اسلامی افغانستان، 1397ش، فقرۀ 2 ماده 63.</ref> در قانون جمهوری اسلامی ایران نیز حداقل سن کار 15 سال است؛ اما کودکی را که زیر نظر اقارب درجه‌یک نَسَبی خود کار کند، شامل نمی‌شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/82105239/%D9%83%D9%88%D8%AF%D9%83%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%BA%D9%84-%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8 «کودکان شغلهای سیاه در سیستان و بلوچستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> قانون پاکستان تعریف مشخصی از کودک ندارد.<ref>[https://www.m-narjes.org/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%B3%D8%A3%D9%84%DB%80-%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%8 نداقطاعی و موسوی، «بررسی مسئلۀ رشد در فقه امامیه و حقوق پاکستان»، وبسایت مؤسسۀ تحقیقی مکتب نرجس.]</ref> از نگاه فقهی کودک به شخصی گفته می‌شود که به سن بلوغ نرسیده باشد.<ref> [http://journals.miu.edu.af/article_100037.html هدفمند نبی‌پور، «حقوق اطفال در اسلام و اسناد بین‌الملل»، 1399ش، ص138-139.]</ref> کار کودک، ذیل مفهوم کلی، فعالیت مستمری است که برای تولید کالا و ارائه خدمات انجام می‌شود و به آن مزدی تعلق می‌گیرد.<ref>[http://rahtoosheh.dte.ir/article_69734.html مطهری، «اهمیت و آداب کار در اسلام»، 1400ش، ص173.]</ref> کودکان کار شامل کودکانی می‌شود که از روی ناچاری و به‌اجبار کار می‌کنند و از این ناحیه آسیب‌پذیر هستند.<ref>[https://vista.ir/w/a/21/eypup اشعری قمی، «واکاوی کار کودکان»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> | ||
==جایگاه کار کودکان در فرهنگ بلوچ== | ==جایگاه کار کودکان در فرهنگ بلوچ== | ||
سخت‌کوشی و تلاش که جزء افتخارات مردم بلوچ است از یک سو<ref>[https://shoaresal.ir/fa/news/331772/%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%AD%D9%86%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86 «فقر، توسعه نیافتگی و محنت مردم بلوچ»، وبسایت خبری تحلیلی شعار سال.]</ref> و خصوصیت زندگی، فقر و بی‌کاری از سوی دیگر سبب می‌شود که دختر و پسر بلوچ از سنین بسیار پایین وارد بازار کار شوند. در فرهنگ عمومی بلوچ به کودک به‌عنوان نیروی کار نگاه می‌شود. از این رو کودکان پابه‌پای بزرگان در اقتصاد خانواده سهم می‌گیرند.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-63/3292780-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9% «از رستم پهلوان تا کودکان دست‌فروش»، وبسایت روزنامۀ صبح ایران.]</ref> مردم بلوچ به‌ویژه مادران در کنار دیگر مهارت‌های زندگی، حرفه‌های رایج میان این مردم را به کودکان به‌ویژه دختران خود آموزش می‌دهند.<ref> [https://www.irna.ir/news/85184215/%D8%B3%D9%81%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%DA%86%D8%B1%D8%AE-%D9%85%DB%8C-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%AF «سفالگری در بلوچستان؛ هنری که چرخش بدون چرخ میچرخد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> پسران بیشتر از پدران خود کار را می‌آموزند.<ref>[https://vista.ir/m/c/0qs24 «تقسیم کار در خانواده عشایر»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> حتی بلوچ‌هایی که در حوزۀ قاچاق به‌ویژه قاچاق سوخت اشتغال دارند، کودکان خردسال خود را وارد کار قاچاق می‌کنند تا کار کشته شوند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/736514/%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87%E2%80%8C-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF-%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9% «این کودکان مدرسه نمی‌روند قاچاق می‌کنند»، سایت تحلیلی خبری عصر ایران.]</ref> | سخت‌کوشی و تلاش که جزء افتخارات مردم بلوچ است از یک سو<ref>[https://shoaresal.ir/fa/news/331772/%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%AD%D9%86%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86 «فقر، توسعه نیافتگی و محنت مردم بلوچ»، وبسایت خبری تحلیلی شعار سال.]</ref> و خصوصیت زندگی، فقر و بی‌کاری از سوی دیگر سبب می‌شود که دختر و پسر بلوچ از سنین بسیار پایین وارد بازار کار شوند. در فرهنگ عمومی بلوچ به کودک به‌عنوان نیروی کار نگاه می‌شود. از این رو کودکان پابه‌پای بزرگان در اقتصاد خانواده سهم می‌گیرند.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-63/3292780-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9% «از رستم پهلوان تا کودکان دست‌فروش»، وبسایت روزنامۀ صبح ایران.]</ref> مردم بلوچ به‌ویژه مادران در کنار دیگر مهارت‌های زندگی، حرفه‌های رایج میان این مردم را به کودکان به‌ویژه دختران خود آموزش می‌دهند.<ref> [https://www.irna.ir/news/85184215/%D8%B3%D9%81%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%DA%86%D8%B1%D8%AE-%D9%85%DB%8C-%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%AF «سفالگری در بلوچستان؛ هنری که چرخش بدون چرخ میچرخد»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> پسران بیشتر از پدران خود کار را می‌آموزند.<ref>[https://vista.ir/m/c/0qs24 «تقسیم کار در خانواده عشایر»، وبسایت مجلۀ ویستا.]</ref> حتی بلوچ‌هایی که در حوزۀ قاچاق به‌ویژه قاچاق سوخت اشتغال دارند، کودکان خردسال خود را وارد کار قاچاق می‌کنند تا کار کشته شوند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/736514/%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87%E2%80%8C-%D9%86%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF-%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9% «این کودکان مدرسه نمی‌روند قاچاق می‌کنند»، سایت تحلیلی خبری عصر ایران.]</ref> | ||