پرش به محتوا

بهداشت روان از منظر آیات قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۳: خط ۳:
بهداشت روان، دانش و هنری است که به افراد کمک می‌کند تا با ایجاد روش‌هایی صحیح از لحاظ روانی و عاطفی بتوانند با محیط خود سازگاری نموده و راه‌حل‌های مطلوب‌تری را برای حل مشکلات‌شان انتخاب نمایند. بهداشت روانی در تعریف سازمان جهانی بهداشت عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب و به‌طور خلاصه؛ تأمین شدن سلامت روانی فردی و اجتماعی، پیشگیری از ابتلاء به اختلال روانی، درمان مناسب و بازتوانی آن.<ref>[https://web.ssu.ac.ir/Dorsapax/userfiles/Sub175/22ravan.pdf پاک‌روان و صادقی، کتاب جامع بهداشت عمومی، سایت جامع علوم پزشکی ایران، 29 اردیبهشت 1397، فصل 12 (بهداشت روان)، صفحه 1908.]</ref>
بهداشت روان، دانش و هنری است که به افراد کمک می‌کند تا با ایجاد روش‌هایی صحیح از لحاظ روانی و عاطفی بتوانند با محیط خود سازگاری نموده و راه‌حل‌های مطلوب‌تری را برای حل مشکلات‌شان انتخاب نمایند. بهداشت روانی در تعریف سازمان جهانی بهداشت عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب و به‌طور خلاصه؛ تأمین شدن سلامت روانی فردی و اجتماعی، پیشگیری از ابتلاء به اختلال روانی، درمان مناسب و بازتوانی آن.<ref>[https://web.ssu.ac.ir/Dorsapax/userfiles/Sub175/22ravan.pdf پاک‌روان و صادقی، کتاب جامع بهداشت عمومی، سایت جامع علوم پزشکی ایران، 29 اردیبهشت 1397، فصل 12 (بهداشت روان)، صفحه 1908.]</ref>


سلامت روانی انسان یک امر مهم و اساسی در قرآن است. بهداشت روانی در قرآن یک هدف است که از دقت در موارد زیر می‌توان آن را درک کرد:
سلامت روانی انسان یک امر مهم و اساسی در [[قرآن]] است. بهداشت روانی در قرآن یک هدف است که از دقت در موارد زیر می‌توان آن را درک کرد:
<br>
<br>
1. شرط سعادت و رستگاری اخروی، بهداشت روان است.<ref>سوره شعراء، آیه 89-88.</ref><ref>سوره فجر، آیه 27-30.</ref><ref>سوره شمس، آیه 9-10.</ref>
1. شرط سعادت و رستگاری اخروی، بهداشت روان است.<ref>سوره شعراء، آیه 89-88.</ref><ref>سوره فجر، آیه 27-30.</ref><ref>سوره شمس، آیه 9-10.</ref>
خط ۱۷: خط ۱۷:
1ـ شیوه‌های استنباط؛ در اين قسم بر اساس آموزه‌های قرآنی به گمان و ظن اعتنا نمی‌شود؛<ref>سوره یونس، آیه 36؛ سوره اسراء، آیه 36.</ref>  همچنين از شکاکیت و بدگمانی به دور است؛<ref>سوره حجرات، آیه12.</ref>  منطقی، تحلیلی و عقلانی است؛<ref>سوره سبأ، آیه 46؛ سوره بقره، آیه73؛ سوره انفال، آیه 22.</ref>  به دنبال کشف حقیقت از راه گفتگو و تحقیق است<ref>سوره زمر، آیه 18.</ref>  و با اصالت همراه است نه با اکثریت.<ref>سوره انعام، آیه116؛ سوره هود، آیه17.</ref>   
1ـ شیوه‌های استنباط؛ در اين قسم بر اساس آموزه‌های قرآنی به گمان و ظن اعتنا نمی‌شود؛<ref>سوره یونس، آیه 36؛ سوره اسراء، آیه 36.</ref>  همچنين از شکاکیت و بدگمانی به دور است؛<ref>سوره حجرات، آیه12.</ref>  منطقی، تحلیلی و عقلانی است؛<ref>سوره سبأ، آیه 46؛ سوره بقره، آیه73؛ سوره انفال، آیه 22.</ref>  به دنبال کشف حقیقت از راه گفتگو و تحقیق است<ref>سوره زمر، آیه 18.</ref>  و با اصالت همراه است نه با اکثریت.<ref>سوره انعام، آیه116؛ سوره هود، آیه17.</ref>   


2ـ شناخت نسبت به مبدأ جهان؛ یک شخصیت سالم از نظر قرآن، خاستگاه واحدی برای جهان متصور است و آن خدایی است<ref>سوره زمر، آیه 62.</ref>  که دائما در حال اداره هستی است؛<ref>سوره زمر، آیه 62؛ سوره انعام، آیه 164.</ref>  از اين‌رو فقط به خدا باید اتکاء داشت<ref>سوره نساء، آیه 81.</ref>  و به او اعتماد و تکیه کرد.<ref>سوره شعراء، آیه 217.</ref>  او حامی درستی است و کسانی را که در راه درست باشند یاری می‌کند.<ref>سوره هود، آیه 65.</ref>  خداوند تسلط کاملی به جهان دارد و از حد و اندازه همه چیز آگاه است.<ref>سوره حجز، آیه21؛ سوره قمر، آیه 49.</ref>  او قادر به انجام هر کاری است که اراده می‌کند،<ref>سوره ابراهیم، آیه 27.</ref>  و به کسی حساب پس نمی‌دهد اما هر موجود دیگری باید در پیشگاه او پاسخ‌گو باشد.<ref>سوره انبیاء، آیه 23.</ref>  البته این همه قدرت موجب ظلم و ستم<ref>سوره نساء، آیه 40.</ref>  و انحراف او از حق نمی‌شود،<ref>سوره کهف، آیه 49.</ref>  بلکه او مهربانی را بر خود واجب کرده است.<ref>سوره انعام، آیه 12.</ref>  در وجود خدا اشتباه،<ref>سوره طه، آیه 52.</ref>  زوال،<ref>سوره فرقان، آیه 58.</ref> خواب<ref>سوره بقره، آیه 255.</ref>  و غفلت<ref>سوره مریم، آیه 64.</ref>  راه ندارد.  
2ـ شناخت نسبت به مبدأ جهان؛ یک شخصیت سالم از نظر [[قرآن]]، خاستگاه واحدی برای جهان متصور است و آن خدایی است<ref>سوره زمر، آیه 62.</ref>  که دائما در حال اداره هستی است؛<ref>سوره زمر، آیه 62؛ سوره انعام، آیه 164.</ref>  از اين‌رو فقط به خدا باید اتکاء داشت<ref>سوره نساء، آیه 81.</ref>  و به او اعتماد و تکیه کرد.<ref>سوره شعراء، آیه 217.</ref>  او حامی درستی است و کسانی را که در راه درست باشند یاری می‌کند.<ref>سوره هود، آیه 65.</ref>  خداوند تسلط کاملی به جهان دارد و از حد و اندازه همه چیز آگاه است.<ref>سوره حجز، آیه21؛ سوره قمر، آیه 49.</ref>  او قادر به انجام هر کاری است که اراده می‌کند،<ref>سوره ابراهیم، آیه 27.</ref>  و به کسی حساب پس نمی‌دهد اما هر موجود دیگری باید در پیشگاه او پاسخ‌گو باشد.<ref>سوره انبیاء، آیه 23.</ref>  البته این همه قدرت موجب ظلم و ستم<ref>سوره نساء، آیه 40.</ref>  و انحراف او از حق نمی‌شود،<ref>سوره کهف، آیه 49.</ref>  بلکه او مهربانی را بر خود واجب کرده است.<ref>سوره انعام، آیه 12.</ref>  در وجود خدا اشتباه،<ref>سوره طه، آیه 52.</ref>  زوال،<ref>سوره فرقان، آیه 58.</ref> خواب<ref>سوره بقره، آیه 255.</ref>  و [[غفلت]]<ref>سوره مریم، آیه 64.</ref>  راه ندارد.  


3ـ شناخت نسبت به محیط؛ یک شخصیت سالم از نظر قرآن، دنیا را محل تلاش و کوشش و استفاده از منافع آن می‌داند<ref>سوره قصص، آیه 73.</ref>  و دل در گرو دنیا ندارد چون آن را مقدمه‌ای برای حیات ابدی در آخرت می‌داند.<ref>سوره توبه، آیه 38؛ سوره کهف، آیه 46.</ref>  صاحب شخصیت سالم، بلایای دنیا را عاملی برای تکامل و امتحان الهی دانسته<ref>سوره بقره، آیه 155.</ref>  و نیک می‌داند که آن‌چه به‌ظاهر نیک است چه‌بسا شر باشد، و وقایع به‌ظاهر شر چه‌بسا خیر است<ref>سوره بقره، آیه 216.</ref>  و می‌داند هر مصیبت و مشکلی که برای انسان پیش می‌آید، از خود انسان ناشی شده و این مقتضای قضای الهی است.<ref>سوره حدید، آیه 22.</ref>  چنین شخصیتی قومیت و نژاد را موجب برتری بر دیگران نمی‌داند.<ref>سوره حجرات، آیه 13.</ref>
3ـ شناخت نسبت به محیط؛ یک شخصیت سالم از نظر [[قرآن]]، دنیا را محل تلاش و کوشش و استفاده از منافع آن می‌داند<ref>سوره قصص، آیه 73.</ref>  و دل در گرو دنیا ندارد چون آن را مقدمه‌ای برای حیات ابدی در آخرت می‌داند.<ref>سوره توبه، آیه 38؛ سوره کهف، آیه 46.</ref>  صاحب شخصیت سالم، بلایای دنیا را عاملی برای تکامل و امتحان الهی دانسته<ref>سوره بقره، آیه 155.</ref>  و نیک می‌داند که آن‌چه به‌ظاهر نیک است چه‌بسا شر باشد، و وقایع به‌ظاهر شر چه‌بسا خیر است<ref>سوره بقره، آیه 216.</ref>  و می‌داند هر مصیبت و مشکلی که برای انسان پیش می‌آید، از خود انسان ناشی شده و این مقتضای قضای الهی است.<ref>سوره حدید، آیه 22.</ref>  چنین شخصیتی قومیت و نژاد را موجب برتری بر دیگران نمی‌داند.<ref>سوره حجرات، آیه 13.</ref>


4ـ شناخت نسبت به خود؛ شخصیت سالم از نظر قرآن به محدودیت قدرت خود، آگاهی دارد و انتظارات خود را بر اساس آن، تنظيم می‌کند.<ref>سوره بقره، آیه 233.</ref>  او نسبت به شناخت خود بی‌تفاوت نیست،<ref>سوره مائده، آیه 105.</ref>  زندگی و حیات خود را پوچ و بیهوده ندانسته و برای رسیدن به هدف، سختی و رنج را لازمه زندگی دنیا می‌داند.<ref>سوره انشقاق، آیه 6.</ref>  چنین انسانی زندگی دنیا را دائمی نمی‌انگارد و زندگی پس از مرگ را به‌خوبی باور دارد.<ref>سوره عنکبوت، آیه 57؛ سوره بقره، آیه 28.</ref>  
4ـ شناخت نسبت به خود؛ شخصیت سالم از نظر [[قرآن]] به محدودیت قدرت خود، آگاهی دارد و انتظارات خود را بر اساس آن، تنظيم می‌کند.<ref>سوره بقره، آیه 233.</ref>  او نسبت به شناخت خود بی‌تفاوت نیست،<ref>سوره مائده، آیه 105.</ref>  زندگی و حیات خود را پوچ و بیهوده ندانسته و برای رسیدن به هدف، سختی و رنج را لازمه زندگی دنیا می‌داند.<ref>سوره انشقاق، آیه 6.</ref>  چنین انسانی زندگی دنیا را دائمی نمی‌انگارد و زندگی پس از مرگ را به‌خوبی باور دارد.<ref>سوره عنکبوت، آیه 57؛ سوره بقره، آیه 28.</ref>  


===ب) ویژگی‌های عاطفی؛===
===ب) ویژگی‌های عاطفی؛===
از نظر قرآن شخصیت سالم، برای شاد بودن، منتظر رفع مشکلات نمی‌ماند؛<ref>سوره غافر، آیه 83.</ref> از خوبی‌ها ذوق‌زده و مغرور نمی‌گردد و به‌خاطر نداشته‌هایش ناامید نمی‌شود.<ref>سوره حدید، آیه 23.</ref>  چنین انسانی احساس امنیت و آرامش درونی خود را حفظ می‌کند؛<ref>سوره انعام، آیه 82.</ref>  در برابر ناملایمات خشم خود را فرومی‌نشاند و گذشت را پیشه می‌کند.<ref>سوره آل عمران، آیه 134.</ref>   
از نظر [[قرآن]] شخصیت سالم، برای شاد بودن، منتظر رفع مشکلات نمی‌ماند؛<ref>سوره غافر، آیه 83.</ref> از خوبی‌ها ذوق‌زده و مغرور نمی‌گردد و به‌خاطر نداشته‌هایش ناامید نمی‌شود.<ref>سوره حدید، آیه 23.</ref>  چنین انسانی احساس امنیت و آرامش درونی خود را حفظ می‌کند؛<ref>سوره انعام، آیه 82.</ref>  در برابر ناملایمات خشم خود را فرومی‌نشاند و گذشت را پیشه می‌کند.<ref>سوره آل عمران، آیه 134.</ref>   


او به دیگران حسادت نمی‌ورزد<ref>سوره نساء، آیه 54.</ref>  و بر آنان برتری نمی‌جوید؛<ref>سوره یونس، آیه 183.</ref>  حس ارزشمند بودن را در خود زنده نگاه می‌دارد و از احساس حقارت به‌دور است؛<ref>سوره تین، آیه 4؛ سوره مومنون، آیه 14.</ref> نسبت به دیگران خیرخواه و مهربان است<ref>سوره فتح، آیه 29.</ref>  و پذیرش مرگ و پایان زندگی، او را دچار اضطراب نمی‌کند.<ref>سوره بقره، آیه 156؛ سوره آل عمران، آیه 158.</ref>  
او به دیگران حسادت نمی‌ورزد<ref>سوره نساء، آیه 54.</ref>  و بر آنان برتری نمی‌جوید؛<ref>سوره یونس، آیه 183.</ref>  حس ارزشمند بودن را در خود زنده نگاه می‌دارد و از احساس حقارت به‌دور است؛<ref>سوره تین، آیه 4؛ سوره مومنون، آیه 14.</ref> نسبت به دیگران خیرخواه و مهربان است<ref>سوره فتح، آیه 29.</ref>  و پذیرش مرگ و پایان زندگی، او را دچار اضطراب نمی‌کند.<ref>سوره بقره، آیه 156؛ سوره آل عمران، آیه 158.</ref>  


===ج) ویژگی‌های رفتاری؛===
===ج) ویژگی‌های رفتاری؛===
در قرآن ویژگی‌های رفتاری زیادی برای یک شخصیت سالم بیان شده است؛ انسان بهره‌مند از شخصيت سالم درباره چیزی که نمی‌داند،<ref>سوره نجم، آیه 28.</ref> اظهارنظر نمی‌کند؛  بدون پیش‌داوری، تحقیق را سرلوحه عملکرد خويش قرار می‌دهد؛<ref>سوره زمر، آیه 18.</ref> از قوانین و حدود تبعیت می‌کند؛<ref>سوره نحل، آیه 128.</ref>  تا جایی که بتواند در پی اصلاح امور است<ref>سوره هود، آیه 88.</ref>  و در تعامل با سایر انسان‌ها جانب انصاف را رعايت کرده و از کم‌فروشی و کم‌کاری پرهیز می‌کند.<ref>سوره بقره، آیه 44؛ سوره هود، آیه 45.</ref>   
در [[قرآن]] ویژگی‌های رفتاری زیادی برای یک شخصیت سالم بیان شده است؛ انسان بهره‌مند از شخصيت سالم درباره چیزی که نمی‌داند،<ref>سوره نجم، آیه 28.</ref> اظهارنظر نمی‌کند؛  بدون پیش‌داوری، تحقیق را سرلوحه عملکرد خويش قرار می‌دهد؛<ref>سوره زمر، آیه 18.</ref> از قوانین و حدود تبعیت می‌کند؛<ref>سوره نحل، آیه 128.</ref>  تا جایی که بتواند در پی اصلاح امور است<ref>سوره هود، آیه 88.</ref>  و در تعامل با سایر انسان‌ها جانب انصاف را رعايت کرده و از کم‌فروشی و کم‌کاری پرهیز می‌کند.<ref>سوره بقره، آیه 44؛ سوره هود، آیه 45.</ref>   


چنین انسانی آسایش خود را به‌خاطر آسایش دیگران، کنار می‌گذارد؛<ref>سوره حشر، آیه 9.</ref>  در برابر ظالم، از مظلوم دفاع می‌کند؛<ref>سوره نحل، آیه 41.</ref>  بدی دیگران را به اندازه پاسخ می‌دهد؛<ref>سوره نحل، آیه 126. </ref>  به زندگی اجتماعی مایل است و از انزوا به‌دور است؛<ref>سوره آل عمران، آیه 103.</ref>  با دیگران مشورت می‌کند و از نظرات آنان بهره‌ می‌گيرد؛<ref>سوره شوری، آیه 38.</ref>  در امانت، خیانت نمی‌کند<ref>سوره مومنون، آیه 8.</ref>  و به عهد خود وفادار است؛<ref>سوره بقره، آیه 177.</ref>  اهل اسراف نیست؛<ref>سوره اعراف، آیه 31.</ref>  روابط جنسی را در محدوده متعین و متعارف نگه‌داشته و زیاده‌روی نمی‌کند؛<ref>سوره مومنون، آیه 5-8.</ref>  سحرخیز است<ref>سوره آل عمران، آیه 17.</ref>  و وقت خود را هدر نداده<ref>سوره مومنون، آیه 3.</ref> و هر کاری را در وقت خودش انجام می‌دهد.<ref>سوره شرح، آیه 7.</ref>
چنین انسانی آسایش خود را به‌خاطر آسایش دیگران، کنار می‌گذارد؛<ref>سوره حشر، آیه 9.</ref>  در برابر ظالم، از مظلوم دفاع می‌کند؛<ref>سوره نحل، آیه 41.</ref>  بدی دیگران را به اندازه پاسخ می‌دهد؛<ref>سوره نحل، آیه 126. </ref>  به زندگی اجتماعی مایل است و از انزوا به‌دور است؛<ref>سوره آل عمران، آیه 103.</ref>  با دیگران مشورت می‌کند و از نظرات آنان بهره‌ می‌گيرد؛<ref>سوره شوری، آیه 38.</ref>  در امانت، خیانت نمی‌کند<ref>سوره مومنون، آیه 8.</ref>  و به عهد خود وفادار است؛<ref>سوره بقره، آیه 177.</ref>  اهل اسراف نیست؛<ref>سوره اعراف، آیه 31.</ref>  روابط جنسی را در محدوده متعین و متعارف نگه‌داشته و زیاده‌روی نمی‌کند؛<ref>سوره مومنون، آیه 5-8.</ref>  سحرخیز است<ref>سوره آل عمران، آیه 17.</ref>  و وقت خود را هدر نداده<ref>سوره مومنون، آیه 3.</ref> و هر کاری را در وقت خودش انجام می‌دهد.<ref>سوره شرح، آیه 7.</ref>
۲٬۰۹۲

ویرایش