تقویت اراده: تفاوت میان نسخهها
←عوامل تقویت اراده
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==عوامل تقویت اراده== | ==عوامل تقویت اراده== | ||
از منظر اخلاقپژوهان، کمال انسان در گرو ارادۀ انسان در جهت کمال است. ارادۀ انسان هنگامی به کمال میرسد که بر میلها و عواطف غلبه کند. غفلت و برنامهنداشتن در سبک زندگی موجب میشود که هر چیزی حواس و توجه انسان را به خود مشغول کرده و مانع ایجاد اشتیاق به اهداف اصلی و در نتیجه مانع از تحقق ارادۀ قوی برای رسیدن به آن شود. برای مثال، کسی که ارادۀ ترک اعتیاد دارد باید عوامل تضعیف اراده را بشناسد و خود را از قبل آماده کرده و با مراقبه و عدم غفلت، اراده را تقویت کند. | از منظر اخلاقپژوهان، کمال انسان در گرو ارادۀ انسان در جهت کمال است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401184/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA آریان و جهانپناه، «عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقویت آن در راستای انجام عمل صالح از نظر قرآن»، ۱۳۹۸ش، ص۷۸.]</ref> ارادۀ انسان هنگامی به کمال میرسد که بر میلها و عواطف غلبه کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401036/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%B9%D9%85%D9%84 عالمزاده نوری، «عوامل تقویت اراده و افزایش قدرت عمل»، ۱۳۹۶ش، ص۲۶.]</ref> غفلت و برنامهنداشتن در سبک زندگی موجب میشود که هر چیزی حواس و توجه انسان را به خود مشغول کرده و مانع ایجاد اشتیاق به اهداف اصلی و در نتیجه مانع از تحقق ارادۀ قوی برای رسیدن به آن شود.<ref>[https://mesbahyazdi.ir/node/6666 مصباح یزدی، سیمای سرافرازان، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص295.] </ref> برای مثال، کسی که ارادۀ ترک اعتیاد دارد باید عوامل تضعیف اراده را بشناسد و خود را از قبل آماده کرده<ref>رایان، قدرت اراده، ۱۳۹۸ش، ص۷۶.</ref> و با مراقبه و عدم غفلت، اراده را تقویت کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401036/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D8%B9%D9%85%D9%84 عالمزاده نوری، «عوامل تقویت اراده و افزایش قدرت عمل»، ۱۳۹۶ش، ص۲۷.]</ref> | ||
مهمترین مواردی که از نگاه دانشمندان موجب تقویت اراده میشود عبارت است از: | مهمترین مواردی که از نگاه دانشمندان موجب تقویت اراده میشود عبارت است از: | ||
===1-آگاهی=== | ===1-آگاهی=== | ||
آگاهی علاوهبر اینکه به ارادۀ انسان جهت میدهد همچنین اراده را بسیار قویتر میکند. حکایت ساحران فرعون مثال روشنی است که وقتی ساحران از حقیقت آگاهی یافتند تا پای جان برای آن ایستادگی کردند. | آگاهی علاوهبر اینکه به ارادۀ انسان جهت میدهد همچنین اراده را بسیار قویتر میکند. حکایت ساحران فرعون مثال روشنی است که وقتی ساحران از حقیقت آگاهی یافتند تا پای جان برای آن ایستادگی کردند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401184/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA آریان و جهانپناه، «عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقویت آن در راستای انجام عمل صالح از نظر قرآن»، ۱۳۹۸ش، ص۷9.]</ref> | ||
===2-محبت=== | ===2-محبت=== | ||
محبت به هرچیز ارادۀ انسان را به سمت آن میکشاند همچنانکه محبت به خداوند اراده را به سمت کارهای نیک میکشاند. | محبت به هرچیز ارادۀ انسان را به سمت آن میکشاند همچنانکه محبت به خداوند اراده را به سمت کارهای نیک میکشاند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401184/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA آریان و جهانپناه، «عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقویت آن در راستای انجام عمل صالح از نظر قرآن»، ۱۳۹۸ش، ص81.]</ref> | ||
===3-توجهداشتن به پیامدها و عواقب=== | ===3-توجهداشتن به پیامدها و عواقب=== | ||
توجه به عواقب و پیامدها موجب برانگیختن اراده است. این عامل بهقدری اهمیت دارد که خداوند نزول قرآن را برای انذار و برحذر داشتن از عواقب نازل کرده است. | توجه به عواقب و پیامدها موجب برانگیختن اراده است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401184/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA آریان و جهانپناه، «عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقویت آن در راستای انجام عمل صالح از نظر قرآن»، ۱۳۹۸ش، ص83.]</ref> این عامل بهقدری اهمیت دارد که خداوند نزول قرآن را برای انذار و برحذر داشتن از عواقب نازل کرده است.<ref>سوره فرقان، آیه 1.</ref> | ||
===4-صبر=== | ===4-صبر=== | ||
صبر از عناصر ارادۀ قوی است. هرقدر صبر انسان بیشتر باشد اراده نیز قویتر خواهد بود. | صبر از عناصر ارادۀ قوی است. هرقدر صبر انسان بیشتر باشد اراده نیز قویتر خواهد بود.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401184/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA آریان و جهانپناه، «عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقویت آن در راستای انجام عمل صالح از نظر قرآن»، ۱۳۹۸ش، ص8۴.]</ref> | ||
===5-مداومت بر عمل=== | ===5-مداومت بر عمل=== | ||
مداومت بر عمل موجب قوی شدن اراده انسان برای انجام آن است. | مداومت بر عمل موجب قوی شدن اراده انسان برای انجام آن است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/527007/%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%A3%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7 مددخانی و دیگران، «اصول و روشهای تقویت اراده با تأکید بر دیدگاه آیت الله مصباح یزدی»، ۱۴۰۱ش، ص۶۷.] </ref> | ||
===6-الگوگیری=== | ===6-الگوگیری=== | ||
یکی از ویژگیهای انسان این است که روحیات افراد دیگر را جذب میکند. مراوده و معاشرت با افراد دارای ارادۀ قوی و یا نظرکردن در سیره و زندگی بزرگانی که ارادههای بزرگ داشتند موجب میشود انسان ارادۀ قوی پیدا میکند. | یکی از ویژگیهای انسان این است که روحیات افراد دیگر را جذب میکند. مراوده و معاشرت با افراد دارای ارادۀ قوی<ref>[https://ensani.ir/fa/article/401184/%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A9-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA آریان و جهانپناه، «عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقویت آن در راستای انجام عمل صالح از نظر قرآن»، ۱۳۹۸ش، ص85.]</ref> و یا نظرکردن در سیره و زندگی بزرگانی که ارادههای بزرگ داشتند موجب میشود انسان ارادۀ قوی پیدا میکند.<ref>قرشی، باقر شریف، النظام التربوی فی الإسلام، صفحه: ۲۲۷، دار الکتاب الإسلامي، [بی جا] - [بی جا]</ref> | ||
===7-اجتناب از گناه=== | ===7-اجتناب از گناه=== | ||
اجتناب از گناه یکی از مهمترين راهكارها برای تقويت اراده است. هنگامی که زمينۀ ارتكاب گناه وجود دارد، ولی گناه نکند، موجب میشود اراده قوى شود. | اجتناب از گناه یکی از مهمترين راهكارها برای تقويت اراده است. هنگامی که زمينۀ ارتكاب گناه وجود دارد، ولی گناه نکند، موجب میشود اراده قوى شود.<ref>مظاهری، حسین، سیر و سلوک، 1389ش، ص87.</ref> | ||
===8-توكل=== | ===8-توكل=== | ||
«توكل» از عوامل امیدبخش و انگیزه دهنده بوده و با جلوگیری از انزوا و کنارهگیری، ارادۀ افراد را قوی میکند. | «توكل» از عوامل امیدبخش و انگیزه دهنده بوده و با جلوگیری از انزوا و کنارهگیری، ارادۀ افراد را قوی میکند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/36306?volumeNumber=1§ionNumber=1&pageNumber=209&viewType=html&query=%D8%AA%D9%82%D9%88%D9%8A%D8%AA%20%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87 رضایی اصفهانی، قرآن و علوم تجربی، ۱۳۹۱ش، ص۲۰۹.] </ref> | ||
===9-روزه گرفتن=== | ===9-روزه گرفتن=== | ||
روزه گرفتن باعث میشود افراد با مقاومت در برابر تمایلات و هوسهای نفسانی، ارادۀ قوی پیدا کنند. | روزه گرفتن باعث میشود افراد با مقاومت در برابر تمایلات و هوسهای نفسانی، ارادۀ قوی پیدا کنند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3861?volumeNumber=1§ionNumber=1&pageNumber=9&viewType=html&query=%D8%AA%D9%82%D9%88%D9%8A%D8%AA%20%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D9%87 حسینی ادیانی، حج مقبول، ۱۳۸۵ش، ص۹.] </ref> | ||
===10-همت بلند و هدف عالی داشتن=== | ===10-همت بلند و هدف عالی داشتن=== | ||
آرزوهاى بزرگ و اهداف عالى و چشم دوختن به آن اهداف، سبب تقویت و حرکت ارادۀ انسان براى رسيدن به اهداف است. | آرزوهاى بزرگ و اهداف عالى و چشم دوختن به آن اهداف، سبب تقویت و حرکت ارادۀ انسان براى رسيدن به اهداف است.<ref>موسوی لاری، رسالت اخلاق در تکامل انسان، 1376ش، ص358. </ref> | ||
===11-تلقين به نفس=== | ===11-تلقين به نفس=== | ||
تلقین به نفس به این صورت که ارادۀ قوی را به خود تلقین کند از عوامل تاثیرگذار برای ارادۀ قوی است. بعضی بزرگان برای ساختن و اصلاح چه فرد باشد و یا جامعه، تلقین و تکرار آن را لازم دانستهاند. | تلقین به نفس به این صورت که ارادۀ قوی را به خود تلقین کند از عوامل تاثیرگذار برای ارادۀ قوی است.<ref>موسوی لاری، رسالت اخلاق در تکامل انسان، 1376ش، ص358. </ref> بعضی بزرگان برای ساختن و اصلاح چه فرد باشد و یا جامعه، تلقین و تکرار آن را لازم دانستهاند.<ref> [https://noorlib.ir/book/view/16897?volumeNumber=1§ionNumber=2&pageNumber=249&viewType=html&query=%D8%AA%D9%84%D9%82%D9%8A%D9%86%20%D9%86%D9%81%D8%B3 خمینی، تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی، ۱۳۸۷ش، ص۲۴۹.] </ref> | ||
ًً==برنامهریزی برای تقویت اراده== | ًً==برنامهریزی برای تقویت اراده== | ||
خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
===4- قراردادن پاداش=== | ===4- قراردادن پاداش=== | ||
در مراحل اول برای زیاد کردن اشتیاق، وجود بعضی محرکها راهگشاست. برای مثال قراردادن پاداش و تشویق موجب تقویت اراده برای انجام کار است. اما بهمرور لازم است این محرکها را کمکرده تا اراده از درون بجوشد. | در مراحل اول برای زیاد کردن اشتیاق، وجود بعضی محرکها راهگشاست. برای مثال قراردادن پاداش و تشویق موجب تقویت اراده برای انجام کار است. اما بهمرور لازم است این محرکها را کمکرده تا اراده از درون بجوشد. | ||
==موانع اراده== | ==موانع اراده== | ||