اهلبیت از دیدگاه اهلسنت افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
محمد امینی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
محمد امینی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''اهلبیت از دیدگاه اهلسنت افغانستان'''</big>؛ جایگاه و نقش اهلبیت پیامبر اسلام در سبک زندگی اهلسنت افغانستان. <br> | <big>'''اهلبیت از دیدگاه اهلسنت افغانستان'''</big>؛ جایگاه و نقش اهلبیت پیامبر اسلام در سبک زندگی اهلسنت افغانستان. <br> | ||
اهلسنت در افغانستان با پیشینه‌ای غنی از فرهنگ اسلامی، از دیرباز جایگاه خاصی برای اهلبیت پیامبر اکرم قائل بوده‌اند. تکریم خاندان پیامبر، بر سبک زندگی، فرهنگ و تعاملات اجتماعی اهلسنت در افغانستان تاثیر گذاشته است. اهلسنت افغانستان که بیشتر پیرو مذهب حنفی هستند احترام و محبت به اهلبیت را جزء الزامات دینی و بخش جدایی‌ناپذیر از ایمان می‌دانند. | |||
==اهلبیت در منابع تفسیری و روایی اهلسنت== | ==اهلبیت در منابع تفسیری و روایی اهلسنت== | ||
مهرورزی اهلسنت افغانستان به اهلبیت پیامبر اکرم، متاثر از رویکرد مفسران و محدّثان اهلسنت به خاندان پیامبر است. از منظر مفسران اهلسنت، آیه تطهیر<ref>سوره احزاب، آیه 33.</ref> دربارۀ اهلبیت نازل شده، آنان را از هرگونه ناپاکی مبرا دانسته و پاکی مطلق آنها را تایید می‌کند.<ref>طبری، تفسیر الطبری، 1961م، ج22، ص55.</ref> همچنین در آیه مودت<ref>سوره شوری، آیه 23.</ref> از پیامبر خواسته شده است که محبت و احترام به اهلبیت خود را میان مسلمانان ترویج کند تا این مهرورزی را یک مسئولیت دینی و معنوی بدانند. مفسران | مهرورزی اهلسنت افغانستان به اهلبیت پیامبر اکرم، متاثر از رویکرد مفسران و محدّثان اهلسنت به خاندان پیامبر است. از منظر مفسران اهلسنت، آیه تطهیر<ref>سوره احزاب، آیه 33.</ref> دربارۀ اهلبیت نازل شده، آنان را از هرگونه ناپاکی مبرا دانسته و پاکی مطلق آنها را تایید می‌کند.<ref>طبری، تفسیر الطبری، 1961م، ج22، ص55.</ref> همچنین در آیه مودت<ref>سوره شوری، آیه 23.</ref> از پیامبر خواسته شده است که محبت و احترام به اهلبیت خود را میان مسلمانان ترویج کند تا این مهرورزی را یک مسئولیت دینی و معنوی بدانند. مفسران اهلسنت این آیه را بیانگر لزوم محبت و احترام به اهلبیت می‌دانند.<ref>ابنکثیر، تفسیر القرآن العظیم، 1996م، ج4، ص413.</ref> | ||
در احادیث نبوی، که در منابع روایی اهلسنت نقل شده است، بر پیروی از قرآن و اهلبیت به‌عنوان دو میراث گران‌بها<ref>مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج1، ص30.</ref> و همچنین بر اهمیت و جایگاه والای اهلبیت و رعایت حقوق، احترام و محبت آنان تاکید شده است.<ref> ترمذی، سنن ترمذی، 1983م، ج5، ص621؛ مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج4، ص1873.</ref> پیامبر در حدیث کساء، اهلبیت خود را شامل امام علی، فاطمه، حسن و حسین معرفی کرده است.<ref>نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، 1990م، ج3، ص172.</ref> | در احادیث نبوی، که در منابع روایی اهلسنت نقل شده است، بر پیروی از قرآن و اهلبیت به‌عنوان دو میراث گران‌بها<ref>مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج1، ص30.</ref> و همچنین بر اهمیت و جایگاه والای اهلبیت و رعایت حقوق، احترام و محبت آنان تاکید شده است.<ref> ترمذی، سنن ترمذی، 1983م، ج5، ص621؛ مسلم، صحیح مسلم، 2005م، ج4، ص1873.</ref> پیامبر در حدیث کساء، اهلبیت خود را شامل امام علی، فاطمه، حسن و حسین معرفی کرده است.<ref>نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، 1990م، ج3، ص172.</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
محبت اهلسنت افغانستان به اهلبیت پیامبر اسلام، ریشه در رویکرد تربیتی آنها دارد. بسیاری از خانواده‌های اهلسنت افغانستان فرزندان خود را بر اساس آموزه‌های اخلاقی اهلبیت مانند صداقت، بخشش و احترام به والدین تربیت می‌کنند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 2001ش، ص128.</ref> | محبت اهلسنت افغانستان به اهلبیت پیامبر اسلام، ریشه در رویکرد تربیتی آنها دارد. بسیاری از خانواده‌های اهلسنت افغانستان فرزندان خود را بر اساس آموزه‌های اخلاقی اهلبیت مانند صداقت، بخشش و احترام به والدین تربیت می‌کنند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 2001ش، ص128.</ref> | ||
تصوف در افغانستان، نقش اساسی در ترویج محبت به اهلبیت داشته است. محبت و ارادت طریقت‌های نقشبندیه و چشتیه به | تصوف در افغانستان، نقش اساسی در ترویج محبت به اهلبیت داشته است. محبت و ارادت طریقت‌های نقشبندیه و چشتیه به اهلبیت در دعاها، مناجات‌ها، و اشعار عرفانی آنان نمایان است.<ref>حکیمی، تصوف و اهلبیت، 1400ش، ص56.</ref> | ||
در مناطقی مانند هرات و بلخ که مراکز تاریخی تصوف به شمار می‌روند، ارادت به اهلبیت بیشتر در قالب آموزه‌ها و اشعار عرفانی تجلی می‌یابد. شخصیت‌های صوفی مانند خواجه عبدالله انصاری و جامی در این مناطق به نهادینه‌سازی ارادت به اهلبیت در فرهنگ مردم، اهتمام داشته‌اند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 1390ش، ص128.</ref> در مناطق پشتون‌نشین مانند قندهار و خوست، این ارادت بیشتر در چارچوب سنت‌های قبیله‌ای و آموزه‌های مذهب حنفی بازتاب دارد.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1346ش، ص245.</ref> | در مناطقی مانند هرات و بلخ که مراکز تاریخی تصوف به شمار می‌روند، ارادت به اهلبیت بیشتر در قالب آموزه‌ها و اشعار عرفانی تجلی می‌یابد. شخصیت‌های صوفی مانند خواجه عبدالله انصاری و جامی در این مناطق به نهادینه‌سازی ارادت به اهلبیت در فرهنگ مردم، اهتمام داشته‌اند.<ref>فایق، تصوف و فرهنگ اسلامی در افغانستان، 1390ش، ص128.</ref> در مناطق پشتون‌نشین مانند قندهار و خوست، این ارادت بیشتر در چارچوب سنت‌های قبیله‌ای و آموزه‌های مذهب حنفی بازتاب دارد.<ref>غبار، افغانستان در مسیر تاریخ، 1346ش، ص245.</ref> | ||
===آیین‌ها و مراسم=== | ===آیین‌ها و مراسم=== | ||
در مناطق مختلف افغانستان، از جمله کابل، هرات، بلخ، قندهار و ننگرهار مراسم‌هایی به یادبود اهلبیت برگزار می‌شود؛ در هرات، مراسم عزاداری برای امام حسین در روز عاشورا با حضور گستردۀ | در مناطق مختلف افغانستان، از جمله کابل، هرات، بلخ، قندهار و ننگرهار مراسم‌هایی به یادبود اهلبیت برگزار می‌شود؛ در هرات، مراسم عزاداری برای امام حسین در روز عاشورا با حضور گستردۀ اهلسنت و شیعیان برگزار می‌شود. این مراسم شامل سینه‌زنی، تعزیه‌خوانی و ذکر مصائب امام حسین است.<ref>کاظمی، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، 1395ش، ص67.</ref> | ||
در مزار شریف که بیشتر اقوام ازبک و تاجیک حضور دارند، جشن نوروز با آیین برافراشتن پرچم سبز برگزار می‌شود که نماد امام علی است. این آیین با نام «جهنده بالا» در زیارتگاه منسوب به حضرت علی برپا می‌شود نفوذ محبت به اهلبیت در فرهنگ محلی اهلسنت را نشان می‌دهد. | در مزار شریف که بیشتر اقوام ازبک و تاجیک حضور دارند، جشن نوروز با آیین برافراشتن پرچم سبز برگزار می‌شود که نماد امام علی است. این آیین با نام «جهنده بالا» در زیارتگاه منسوب به حضرت علی برپا می‌شود نفوذ محبت به اهلبیت در فرهنگ محلی اهلسنت را نشان می‌دهد. | ||
در قندهار، مراسم میلاد پیامبر با ذکر فضایل اهلبیت همراه می‌شود. در مناطق شرقی از جمله ننگرهار نیز مراسم ذکر اهلبیت در مساجد و خانقاه‌ها برگزار می‌شود. خواندن اشعاری در مدح اهلبیت، بخش مهمی از فرهنگ | در قندهار، مراسم میلاد پیامبر با ذکر فضایل اهلبیت همراه می‌شود. در مناطق شرقی از جمله ننگرهار نیز مراسم ذکر اهلبیت در مساجد و خانقاه‌ها برگزار می‌شود. خواندن اشعاری در مدح اهلبیت، بخش مهمی از فرهنگ اهلسنت افغانستان است.<ref>کهزاد، تاریخ بلخ، 1364ش، ص302.</ref> | ||
===زیارتگاه‌ها=== | ===زیارتگاه‌ها=== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
شیعیان و اهلسنت در افغانستان، با برگزاری سمینارهای علمی و بازخوانی آموزه‌های اهلبیت با توجه به نیازهای معاصر، می‌کوشند تا زمینه‌های همگرایی را در جامعه افغانستان افزایش داده<ref>کاظمی، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، 1389ش، ص78.</ref> و جامعه را به‌سوی تقویت برادری دینی و همزیستی مسالمت‌آمیز سوق دهند.<ref>احمدی، نقش اهلبیت در وحدت اسلامی، 1395ش، ص104.</ref> | شیعیان و اهلسنت در افغانستان، با برگزاری سمینارهای علمی و بازخوانی آموزه‌های اهلبیت با توجه به نیازهای معاصر، می‌کوشند تا زمینه‌های همگرایی را در جامعه افغانستان افزایش داده<ref>کاظمی، فرهنگ عاشورایی در افغانستان، 1389ش، ص78.</ref> و جامعه را به‌سوی تقویت برادری دینی و همزیستی مسالمت‌آمیز سوق دهند.<ref>احمدی، نقش اهلبیت در وحدت اسلامی، 1395ش، ص104.</ref> | ||
در سال ۱۳۹۷ش سمینار «امام جعفر صادق و تاثیر او بر مکاتب فقهی اهلسنت» در کابل برگزار شد و نقش امام صادق به‌عنوان استاد ابوحنیفه مورد تاکید قرار گرفت. این رویداد با حضور علمای | در سال ۱۳۹۷ش سمینار «امام جعفر صادق و تاثیر او بر مکاتب فقهی اهلسنت» در کابل برگزار شد و نقش امام صادق به‌عنوان استاد ابوحنیفه مورد تاکید قرار گرفت. این رویداد با حضور علمای اهلسنت ازجمله ملا محمد قسیم عثمانی برگزار شد.<ref> [https://af.shafaqna.com/FA/25989 «گزارشی از برگزاری سمینار علمی معنوی امام صادق و مذاهب اسلامی در کابل»؛ وب‌سایت شفقنا افغانستان.]</ref> | ||
تفاوت برداشت شیعیان و اهلسنت از رویدادهای تاریخی مانند واقعۀ غدیر خم و کربلا نیز معمولاً در فضای عمومی افغانستان به گونه‌ای مطرح نمی‌شود که انسجام دینی مردم را تهدید کند. <ref>موسوی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 1397ش، دوره 14، شماره 50، صص 104-92.</ref> | تفاوت برداشت شیعیان و اهلسنت از رویدادهای تاریخی مانند واقعۀ غدیر خم و کربلا نیز معمولاً در فضای عمومی افغانستان به گونه‌ای مطرح نمی‌شود که انسجام دینی مردم را تهدید کند. <ref>موسوی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 1397ش، دوره 14، شماره 50، صص 104-92.</ref> | ||