ملا ممدجان: تفاوت میان نسخهها
←راز شهرت و ماندگاری ترانه
خط ۳: | خط ۳: | ||
مُلّا مَمَدجان (ملامحمدجان)، ترانۀ فولکلوریک و مشهور افغانستانی است که داستان عاشقانهای را روایت میکند. این ترانه در دورۀ [[تیموریان]] در شهر [[هرات]] ساخته و اجرا شده است و تاکنون خوانندگان زیادی، آن را در افغانستان و ایران بازخوانی و اجرا کردهاند. | مُلّا مَمَدجان (ملامحمدجان)، ترانۀ فولکلوریک و مشهور افغانستانی است که داستان عاشقانهای را روایت میکند. این ترانه در دورۀ [[تیموریان]] در شهر [[هرات]] ساخته و اجرا شده است و تاکنون خوانندگان زیادی، آن را در افغانستان و ایران بازخوانی و اجرا کردهاند. | ||
==معرفی== | ==معرفی== | ||
موضوع ترانه، داستانی عاشقانه است؛ پسری جوان، بهنام محمدجان که شاگرد مدرسۀ دینی گوهرشاد در هرات بوده و دختری بهنام عایشه، ناخواسته یکدیگر را میبینند و عاشق همدیگر میشوند. محمدجان، به خواستگاری عایشه میرود اما خانوادۀ [[دختر]]، به او جواب رد میدهد. مدتها میگذرد و این دو جوان عاشق، در تب دوری همدیگر میسوزند و مینالند. عایشه در روزهایی که کاروان زیارتی از هرات به | موضوع ترانه، داستانی عاشقانه است؛ پسری جوان، بهنام محمدجان که شاگرد مدرسۀ دینی گوهرشاد در هرات بوده و دختری بهنام عایشه، ناخواسته یکدیگر را میبینند و عاشق همدیگر میشوند. محمدجان، به خواستگاری عایشه میرود اما [[خانواده|خانوادۀ]] [[دختر]]، به او جواب رد میدهد. مدتها میگذرد و این دو جوان عاشق، در تب دوری همدیگر میسوزند و مینالند. عایشه در روزهایی که کاروان [[زیارت در فرهنگ شیعه|زیارتی]] از هرات به «[[مزارشریف|مزارشریف»]] در حال حرکت بوده، این بیت را میخواند: «بیا که بریم به مزار ملا ممدجان/ سیل گل لالهزار وا وا دلبر جان». «امیرعلی شیرنوایی»، وزیر «سلطانحسین بایقرا» این ترانه را میشنود و از ماجرا باخبر میشود. با تلاش این وزیر، خانوادۀ دختر راضی میشوند تا ملا محمدجان و عایشه با هم ازدواج کنند. بهدستور وزیر، بیتهای دیگری بر سرودۀ عایشه، اضافه و این ترانه کامل میشود.<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/10488/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%D9%86-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF--%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%B9%D8%B5%D9%85%D8%AA%DB%8C عصمتی، «ترانه ملا ممدجان چگونه ساخته شد؟»، وبسایت شهرستان ادب.]</ref> | ||
==متن ترانه== | ==متن ترانه== | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
==پراستقبالترین ترانۀ شرقی== | ==پراستقبالترین ترانۀ شرقی== | ||
«استاد ساربان»، از خوانندگان پاپ افغانستان، ترانۀ ملا ممدجان را در سال 1394ش در آمریکا اجر کرد که بهعنوان پراستقبالترین ترانه شرقی در غرب، بهثبت رسیده است.<ref>[https://www.ettelaat.com/archives/263095#gsc.tab=0 فرازمند، «نیمنگاهی به ترانه ملا ممدجان»، وبسایت روزنامۀ اطلاعات.]</ref> | «استاد ساربان»، از خوانندگان [[کی پاپ|پاپ]] افغانستان، ترانۀ ملا ممدجان را در سال 1394ش در آمریکا اجر کرد که بهعنوان پراستقبالترین ترانه شرقی در غرب، بهثبت رسیده است.<ref>[https://www.ettelaat.com/archives/263095#gsc.tab=0 فرازمند، «نیمنگاهی به ترانه ملا ممدجان»، وبسایت روزنامۀ اطلاعات.]</ref> | ||
==محبوبیت در ایران== | ==محبوبیت در ایران== | ||
ترانۀ ملا ممدجان، در ایران نیز محبوبیت دارد و خوانندگان زیادی از جمله، محمد اصفهانی و محمد اسماعیلی آن را بازخوانی کردهاند.<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/10488/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%D9%86-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF--%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%B9%D8%B5%D9%85%D8%AA%DB%8C عصمتی، «ترانه ملا ممدجان چگونه ساخته شد؟»، وبسایت شهرستان ادب.]</ref> | ترانۀ ملا ممدجان، در ایران نیز محبوبیت دارد و خوانندگان زیادی از جمله، محمد اصفهانی و محمد اسماعیلی آن را بازخوانی کردهاند.<ref>[https://shahrestanadab.com/Content/ID/10488/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%D9%86-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF--%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%B9%D8%B5%D9%85%D8%AA%DB%8C عصمتی، «ترانه ملا ممدجان چگونه ساخته شد؟»، وبسایت شهرستان ادب.]</ref> | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==اجرا در برنامۀ عصرجدید== | ==اجرا در برنامۀ عصرجدید== | ||
این ترانه، توسط هنرمندان جوان افغانستانی در پنجم فروردین 1401ش، در برنامۀ پربینندۀ «عصرجدید» در شبکۀ 3 سیمای جمهوری اسلامی ایران، اجرا شد و مورد استقبال قرار گرفت.<ref> [https://www.tehrannews.ir/news/725798/%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%85%D8%AF%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 «اجرای آهنگ خاطرهانگیز ملا ممدجان در عصرجدید»، تهران نیوز.]</ref> | این ترانه، توسط هنرمندان جوان افغانستانی در پنجم [[فروردین]] 1401ش، در برنامۀ پربینندۀ «عصرجدید» در شبکۀ 3 سیمای جمهوری اسلامی ایران، اجرا شد و مورد استقبال قرار گرفت.<ref> [https://www.tehrannews.ir/news/725798/%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C%D8%B2-%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%85%D8%AF%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 «اجرای آهنگ خاطرهانگیز ملا ممدجان در عصرجدید»، تهران نیوز.]</ref> | ||
==راز شهرت و ماندگاری ترانه== | ==راز شهرت و ماندگاری ترانه== | ||
ترانۀ ملا ممدجان، بهدلیل اینکه ماجرای عاشقانه را در پیوند با اعتقادات دینی و آداب و رسوم جشن نوروز بیان میکند، ماندگار شده است؛ مرکز ولایت بلخ در شمال افغانستان، بهدلیل آرامگاه منسوب به حضرت | ترانۀ ملا ممدجان، بهدلیل اینکه ماجرای عاشقانه را در پیوند با اعتقادات [[دین|دینی]] و [[آداب]] و رسوم [[جشن نوروز]] بیان میکند، ماندگار شده است؛ مرکز ولایت [[بلخ]] در شمال افغانستان، بهدلیل آرامگاه منسوب به حضرت علی معروف به [[روضه سخی]]، به «مزار شریف»، شهرت پیدا کرده است. در ایام [[جشن نوروز|نوروز]] که کوهها و دشتهای شمال افغانستان پر از گل لاله و شقایق میشود، مردم از سراسر افغانستان به [[زیارت در ادیان|زیارت]] مزار [[امام علی]] میروند و نوروز را در آنجا جشن میگیرند و [[میله گل سرخ]] را برپا میکنند.<ref>[https://rasekhoon.net/media/show/1553408/%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%85%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%B5%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%B1 آهنگ مشهور افغانستانی ملا ممدجان با صدای سه خواننده مشهور»، وبسایت راسخون.]</ref> | ||
==پانوسش== | ==پانوسش== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} |