لبنان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:لبنان۴.jpg|thumb|نقشه موقعیت لبنان]]<big>'''لبنان'''؛</big> کشوری در غرب آسیا و دارای جایگاه جغرافیایی راهبردی در نقطه اتصال سه قارۀ آسیا، آفریقا و اروپا. | [[پرونده:لبنان۴.jpg|thumb|نقشه موقعیت لبنان|جایگزین=نقشه موقعیت لبنان]]<big>'''لبنان'''؛</big> کشوری در غرب آسیا و دارای جایگاه جغرافیایی راهبردی در نقطه اتصال سه قارۀ آسیا، آفریقا و اروپا. | ||
لبنان، از کشورهای غرب آسیا است که بهدلیل سابقۀ تمدنی چندهزارساله، موقعیت ویژه در محل اتصال سه قارۀ آسیا، آفریقا و اروپا، برخورداری از اقوام و مذاهب گوناگون و همجواری با سرزمینهای اشغالی فلسطین از جایگاه مهمی در جهان اسلام برخوردار است. امروزه لبنان، بخش مهمی از [[محور مقاومت]] را نمایندگی میکند. | لبنان، از کشورهای غرب آسیا است که بهدلیل سابقۀ تمدنی چندهزارساله، موقعیت ویژه در محل اتصال سه قارۀ آسیا، آفریقا و اروپا، برخورداری از اقوام و مذاهب گوناگون و همجواری با سرزمینهای اشغالی فلسطین از جایگاه مهمی در جهان اسلام برخوردار است. امروزه لبنان، بخش مهمی از [[محور مقاومت]] را نمایندگی میکند. | ||
==نامگذاری== | ==نامگذاری== | ||
واژۀ «لبنان» از ریشۀ سامی «لبن» بهمعنای «شیر» یا «سفید» است.<ref>نانته، تاریخ لبنان، 1379ش، ص۱۹.</ref> در حالحاضر نام رسمی این کشور «جمهوری لبنان»<ref>عمر، تاریخ لبنان الحدیث، 2004م، ص5.</ref> بوده و بهدلیل جاذبههای طبیعی به «عروس خاورميانه» و بهدلیل زیباییها و شباهت [[بیروت]] با پایتخت فرانسه به «پاريس خاورميانه» شهرت دارد.<ref> [https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/43594/%D9%83%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%86%D8%AF «كاجها هنوز در لبنان سبزند»، وبسایت روزنامۀ اعتماد ملی.]</ref> | واژۀ «لبنان» از ریشۀ سامی «لبن» بهمعنای «شیر» یا «سفید» است.<ref>نانته، تاریخ لبنان، 1379ش، ص۱۹.</ref> در حالحاضر نام رسمی این کشور «جمهوری لبنان»<ref>عمر، تاریخ لبنان الحدیث، 2004م، ص5.</ref> بوده و بهدلیل جاذبههای طبیعی به «عروس خاورميانه» و بهدلیل زیباییها و شباهت [[بیروت]] با پایتخت فرانسه به «پاريس خاورميانه» شهرت دارد.<ref> [https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/43594/%D9%83%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%86%D8%AF «كاجها هنوز در لبنان سبزند»، وبسایت روزنامۀ اعتماد ملی.]</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
[[پرونده:لبنان۱.jpg|thumb|راه رومی، منطقه صور]] | [[پرونده:لبنان۱.jpg|thumb|راه رومی، منطقه صور|جایگزین=راه رومی، منطقه صور در لبنان]] | ||
تاریخ اجتماعیِ لبنان، ریشه در قوم «فنیقی» (کنعانی) دارد که در پیشرفت فرهنگ و تمدن جامعۀ بشری نقش داشته است؛ از جمله، ابداع خط از دستاوردهای مهم آنها محسوب میشود. ۵۸۳ سال قبل از میلاد مسیح، ایرانیان بر فنیقیها مسلط شدند و این سرزمین بیش از دو قرن تحت فرمان پادشاهان هخامنشی قرار داشت.<ref>میرزاآقایی، بازیگران مسیحیت سیاسی در لبنان، 1386ش، ص28-۲۹.</ref> پس از آن تا ورود اسلام به آنجا، [[ساسانیان]] و پادشاهان بیزانس (روم شرقی) بر لبنان حکومت کردند. | تاریخ اجتماعیِ لبنان، ریشه در قوم «فنیقی» (کنعانی) دارد که در پیشرفت فرهنگ و تمدن جامعۀ بشری نقش داشته است؛ از جمله، ابداع خط از دستاوردهای مهم آنها محسوب میشود. ۵۸۳ سال قبل از میلاد مسیح، ایرانیان بر فنیقیها مسلط شدند و این سرزمین بیش از دو قرن تحت فرمان پادشاهان هخامنشی قرار داشت.<ref>میرزاآقایی، بازیگران مسیحیت سیاسی در لبنان، 1386ش، ص28-۲۹.</ref> پس از آن تا ورود اسلام به آنجا، [[ساسانیان]] و پادشاهان بیزانس (روم شرقی) بر لبنان حکومت کردند. | ||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
در ۱۹۲۳م جامعۀ ملل، این منطقه را بهصورت رسمی تحت قیمومیت فرانسه قرار داد. در ۱۹۴۳م اولین انتخابات ریاستجمهوری لبنان با موافقت فرانسه برگزار و در تاریخ ۲۲ نوامبر ۱۹۴۳م استقلال لبنان از سوی ژنرال دوگل اعلام شد و در ۱۹۴۶م فرانسه و بریتانیا با توافق یکدیگر، لبنان را تخلیه کردند.<ref>[https://lebanon.mfa.gov.ir/portal/GeneralCategoryServices/5198 «دربارۀ لبنان»، وبسایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان.]</ref> ایران در ۱۳۲۳ش کشور لبنان را به رسمیت شناخت و در ۱۳۳۴ش در آن کشور سفارتخانه تأسیس کرد.<ref>نادری، لبنان، 1376ش، ص۱۳۷ـ۱۳۸.</ref> | در ۱۹۲۳م جامعۀ ملل، این منطقه را بهصورت رسمی تحت قیمومیت فرانسه قرار داد. در ۱۹۴۳م اولین انتخابات ریاستجمهوری لبنان با موافقت فرانسه برگزار و در تاریخ ۲۲ نوامبر ۱۹۴۳م استقلال لبنان از سوی ژنرال دوگل اعلام شد و در ۱۹۴۶م فرانسه و بریتانیا با توافق یکدیگر، لبنان را تخلیه کردند.<ref>[https://lebanon.mfa.gov.ir/portal/GeneralCategoryServices/5198 «دربارۀ لبنان»، وبسایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان.]</ref> ایران در ۱۳۲۳ش کشور لبنان را به رسمیت شناخت و در ۱۳۳۴ش در آن کشور سفارتخانه تأسیس کرد.<ref>نادری، لبنان، 1376ش، ص۱۳۷ـ۱۳۸.</ref> | ||
==جمعیتشناسی== | ==جمعیتشناسی== | ||
در سال ۲۰۰۰م حدود چهار میلیون نفر در کشور لبنان ساکن بودند<ref>نادری، لبنان، 1376ش، ص۱۰.</ref> و در سال ۲۰۱۴م، جمعیت ساکن در کشور لبنان حدود شش میلیون نفر تخمین زده شد.<ref>[https://lebanon.mfa.gov.ir/portal/GeneralCategoryServices/5198 «دربارۀ لبنان»، وبسایت سفارت جمهوری اسلامی ایران.]</ref>آمارها نشان میدهد بيش از هشت ميليون لبنانی، خارج از این کشور زندگی میكنند.<ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/43594/%D9%83%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%86%D8%AF «كاجها هنوز در لبنان سبزند»، وبسایت روزنامۀ اعتماد ملی.]</ref> | در سال ۲۰۰۰م حدود چهار میلیون نفر در کشور لبنان ساکن بودند<ref>نادری، لبنان، 1376ش، ص۱۰.</ref> و در سال ۲۰۱۴م، جمعیت ساکن در کشور لبنان حدود شش میلیون نفر تخمین زده شد.<ref>[https://lebanon.mfa.gov.ir/portal/GeneralCategoryServices/5198 «دربارۀ لبنان»، وبسایت سفارت جمهوری اسلامی ایران.]</ref>آمارها نشان میدهد بيش از هشت ميليون لبنانی، خارج از این کشور زندگی میكنند.<ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/43594/%D9%83%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%86%D8%AF «كاجها هنوز در لبنان سبزند»، وبسایت روزنامۀ اعتماد ملی.]</ref> | ||
==زبان و ادیان== | ==زبان و ادیان== | ||
خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
==آبوهوا== | ==آبوهوا== | ||
سرزمین لبنان [[آب|آب]]<nowiki/>وهوای مدیترانهای دارد، هوای سواحل در [[زمستان|زمستانها]] سرد و بارانی و در تابستانها گرم و شرجی است. در نواحی بلندتر بهویژه کوهستانها، زمستانها با بارش برف همراه بوده و دمای هوا به زیر صفر میرسد. بخشهای دیگر این کشور، تابستانهای گرم و خشک دارد.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4115877/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B1 «نگاهی به تاریخچۀ لبنان»، وبسایت باشگاه خبرنگاران جوانان.]</ref> | سرزمین لبنان [[آب|آب]]<nowiki/>وهوای مدیترانهای دارد، هوای سواحل در [[زمستان|زمستانها]] سرد و بارانی و در تابستانها گرم و شرجی است. در نواحی بلندتر بهویژه کوهستانها، زمستانها با بارش برف همراه بوده و دمای هوا به زیر صفر میرسد. بخشهای دیگر این کشور، تابستانهای گرم و خشک دارد.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4115877/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%DA%86%D9%87-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%D9%8A%D8%B1 «نگاهی به تاریخچۀ لبنان»، وبسایت باشگاه خبرنگاران جوانان.]</ref> | ||
خط ۷۷: | خط ۷۵: | ||
مهمترین بخشهای اقتصاد لبنان تا سال ۲۰۱۹ عبارت بودند از: خدمات ۸۳درصد، صنعت حدود ۱۳درصد و کشاورزی حدود ۴درصد که با بحران اقتصادی و بهویژه ورشکستگی بانکی این کشور سهم کشاورزی در سال ۲۰۱۲ به ۹درصد و صنعت به ۱۵درصد رسید.<ref>[https://lebanon.mfa.gov.ir/portal/GeneralCategoryServices/5198 «دربارۀ لبنان»، وبسایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان.]</ref> | مهمترین بخشهای اقتصاد لبنان تا سال ۲۰۱۹ عبارت بودند از: خدمات ۸۳درصد، صنعت حدود ۱۳درصد و کشاورزی حدود ۴درصد که با بحران اقتصادی و بهویژه ورشکستگی بانکی این کشور سهم کشاورزی در سال ۲۰۱۲ به ۹درصد و صنعت به ۱۵درصد رسید.<ref>[https://lebanon.mfa.gov.ir/portal/GeneralCategoryServices/5198 «دربارۀ لبنان»، وبسایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان.]</ref> | ||
==جاذبههای گردشگری== | ==جاذبههای گردشگری== | ||
[[پرونده:لبنان۳.jpg|thumb|تندیس "بانوی ما لبنان" در حریصا|جایگزین=تندیس "بانوی ما لبنان" در حریصا]] | |||
لبنان جاذبههای گردشگری فراوان دارد که در طول تاریخ بر سبک زندگی مردم این کشور اثرگذار بوده است. برای مثال مناطق ساحلی لبنان در مجاورت دریای مدیترانه، غار جعیتا بیروت (ثبتشده بهعنوان هفتمین مورد از عجایب طبیعی دنیا)، منطقۀ حریصا (محل قرارگیری بزرگترین مجسمه مریم بعد از برزیل)، روشۀ بیروت، موزۀ مشاهیر لبنان، مسجد بزرگ عمری لبنان، مرکز شهر بیروت، خیابان حمرا، موزۀ ملی بیروت، چکا (منطقه ساحلی و شنای لبنان) و زارور (مرکز اسکی و تفریحات زمستانه) از مهمترین جاذبههای گردشگری این کشور محسوب میشود.<ref>[https://www.irna.ir/news/3472664/10-%D8%AC%D8%A7%D8%B0%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86 «10 جاذبه گردشگری لبنان»، خبرگزرای ایرنا.] </ref> | لبنان جاذبههای گردشگری فراوان دارد که در طول تاریخ بر سبک زندگی مردم این کشور اثرگذار بوده است. برای مثال مناطق ساحلی لبنان در مجاورت دریای مدیترانه، غار جعیتا بیروت (ثبتشده بهعنوان هفتمین مورد از عجایب طبیعی دنیا)، منطقۀ حریصا (محل قرارگیری بزرگترین مجسمه مریم بعد از برزیل)، روشۀ بیروت، موزۀ مشاهیر لبنان، مسجد بزرگ عمری لبنان، مرکز شهر بیروت، خیابان حمرا، موزۀ ملی بیروت، چکا (منطقه ساحلی و شنای لبنان) و زارور (مرکز اسکی و تفریحات زمستانه) از مهمترین جاذبههای گردشگری این کشور محسوب میشود.<ref>[https://www.irna.ir/news/3472664/10-%D8%AC%D8%A7%D8%B0%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86 «10 جاذبه گردشگری لبنان»، خبرگزرای ایرنا.] </ref> | ||
خط ۸۲: | خط ۸۱: | ||
==نماد ملی لبنان== | ==نماد ملی لبنان== | ||
درخت ارز، هنگام استقلال لبنان بهعنوان نماد لبنان براي پرچم اين كشور انتخاب شد. این درخت با سبزی دايم، بوی خوب و عمر طولانی، در فرهنگ و افسانههای محلی لبنان جایگاه مهمی دارد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/61560/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B2-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%DA%86%D9%85-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «درخت ارز نماد پرچم لبنان»، وبسایت مشرق نیوز.] </ref> | درخت ارز، هنگام استقلال لبنان بهعنوان نماد لبنان براي پرچم اين كشور انتخاب شد. این درخت با سبزی دايم، بوی خوب و عمر طولانی، در فرهنگ و افسانههای محلی لبنان جایگاه مهمی دارد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/61560/%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B2-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%DA%86%D9%85-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «درخت ارز نماد پرچم لبنان»، وبسایت مشرق نیوز.] </ref> | ||
==مناسبتها و | ==مناسبتها و تعطیلات ملی لبنان== | ||
۲۲ نوامبر، روز استقلال لبنان از فرانسه، بهعنوان روز ملی در تقویم این کشور ثبت شده و تعطیل رسمی است. هر سال به این مناسبت، آیینهای ویژهای در سراسر این کشور برگزار می شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/5694519/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9% «لبنان برای برگزاری جشنهای روز ملی آماده شده است»، خبرگزاری ایرنا.] </ref> مناسبتهای اسلامی در لبنان شامل [[عید فطر]] (۲ روز)، [[عید قربان]] (۲ روز)، میلاد [[حضرت محمد|پیامبر اسلام]]، روز عاشورا و اول سال هجری است. | ۲۲ نوامبر، روز استقلال لبنان از فرانسه، بهعنوان روز ملی در تقویم این کشور ثبت شده و تعطیل رسمی است. هر سال به این مناسبت، آیینهای ویژهای در سراسر این کشور برگزار می شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/5694519/%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AC%D8%B4%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9% «لبنان برای برگزاری جشنهای روز ملی آماده شده است»، خبرگزاری ایرنا.] </ref> مناسبتهای اسلامی در لبنان شامل [[عید فطر]] (۲ روز)، [[عید قربان]] (۲ روز)، میلاد [[حضرت محمد|پیامبر اسلام]]، روز عاشورا و اول سال هجری است. | ||
خط ۸۹: | خط ۸۸: | ||
رابطۀ لبنان و ایران ریشه در تاریخ دارد، اما بعد از ظهور اسلام این رابطه بر اساس فرهنگ شیعی و با توجه به [[مهاجرت]] علمای شیعۀ منطقۀ [[جبل عامل|جبل عامل]] از جمله محقق کرکی، شیخ بهایی و شیخ حر عاملی، در زمان حکومت [[صفویه]] و نقش آنها در تأسیس حوزههای علمیه و تقویت فرهنگ شیعه در ایران، به سبک زندگی مشترک میان هر دو کشور شکل بخشیده است.<ref>جعفری، مروری بر تاریخ فقه و فقها، 1392ش، ص۲۵۴-۲۷۴. </ref> امروزه نیز این روابط بهدلیل موقعیت راهبردی لبنان در سیاست خارجی ایران، جمعیت بالای شیعیان در این کشور و نقش حزبالله در محور مقاومت اهمیت فراوان دارد.<ref>پورقیومی، تأثیر جنگ ۳۳روزه لبنان بر سیاست خاورمیانهای نو محافظهکاران آمریکا، 1387ش، ص۴۰-۵۵.</ref> | رابطۀ لبنان و ایران ریشه در تاریخ دارد، اما بعد از ظهور اسلام این رابطه بر اساس فرهنگ شیعی و با توجه به [[مهاجرت]] علمای شیعۀ منطقۀ [[جبل عامل|جبل عامل]] از جمله محقق کرکی، شیخ بهایی و شیخ حر عاملی، در زمان حکومت [[صفویه]] و نقش آنها در تأسیس حوزههای علمیه و تقویت فرهنگ شیعه در ایران، به سبک زندگی مشترک میان هر دو کشور شکل بخشیده است.<ref>جعفری، مروری بر تاریخ فقه و فقها، 1392ش، ص۲۵۴-۲۷۴. </ref> امروزه نیز این روابط بهدلیل موقعیت راهبردی لبنان در سیاست خارجی ایران، جمعیت بالای شیعیان در این کشور و نقش حزبالله در محور مقاومت اهمیت فراوان دارد.<ref>پورقیومی، تأثیر جنگ ۳۳روزه لبنان بر سیاست خاورمیانهای نو محافظهکاران آمریکا، 1387ش، ص۴۰-۵۵.</ref> | ||
==تجاوز صهونیستها به لبنان== | ==تجاوز صهونیستها به لبنان== | ||
[[پرونده:لبنان۲.jpg|thumb|تجمع خواستاران آتش بس در غزه با در دست گرفتن پرچم فلسطین و لبنان؛ میدان ترافالگار لندن؛ ۱۴ آبان ۱۴۰۲|جایگزین=تجمع خواستاران آتش بس در غزه؛ میدان ترافالگار لندن]] | |||
موقعیت جغرافیایی لبنان و همجواری با مرزهای کشور فلسطین، این کشور را همواره در معرض تهاجم رژیم صهیونیستی قرار داده است؛ برای مثال اسرائیل از آغاز [[اشغال سرزمین فلسطین|اشغال رسمی فلسطین]] در ۱۹۴۸م و سپس در ۱۹۶۷م (جنگ اعراب و اسرائیل) تا ۱۹۹۶م چندین نوبت لبنان را آماج حملات خود قرار داده است. <ref>پورقیومی، تأثیر جنگ ۳۳روزه لبنان بر سیاست خاورمیانهای نو محافظهکاران آمریکا، 1387ش، ص۵۹.</ref> صهیونیستها تنها در جنگهای غرب [[بیروت]]، هزاران زن و کودک را کشتند.<ref>کوردزمن، درسهایی از جنگ ۳۳روزه اسرائیل و لبنان، 1388ش، ص۱۷۶.</ref> | موقعیت جغرافیایی لبنان و همجواری با مرزهای کشور فلسطین، این کشور را همواره در معرض تهاجم رژیم صهیونیستی قرار داده است؛ برای مثال اسرائیل از آغاز [[اشغال سرزمین فلسطین|اشغال رسمی فلسطین]] در ۱۹۴۸م و سپس در ۱۹۶۷م (جنگ اعراب و اسرائیل) تا ۱۹۹۶م چندین نوبت لبنان را آماج حملات خود قرار داده است. <ref>پورقیومی، تأثیر جنگ ۳۳روزه لبنان بر سیاست خاورمیانهای نو محافظهکاران آمریکا، 1387ش، ص۵۹.</ref> صهیونیستها تنها در جنگهای غرب [[بیروت]]، هزاران زن و کودک را کشتند.<ref>کوردزمن، درسهایی از جنگ ۳۳روزه اسرائیل و لبنان، 1388ش، ص۱۷۶.</ref> | ||