استرس: تفاوت میان نسخه‌ها

استرس (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۵۲

۲۹۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۱

←‏استرس از دیدگاه آموزه‌های اسلامی

سلمان قاسمی

۳۹۷

ویرایش

@@ خط ۵۸: / خط ۵۸: @@
 ==استرس از دیدگاه آموزه‌های اسلامی==
-امروزه با گذشت قرن‌ها، حکیمان و طبیبان مسلمان مسیر درمان را تکامل بخشیده و به این نتیجه قطعی رسیده‌اند که بیماری‌های جسم و روان، ارتباط تنگاتنگ داشته و تأثیر متقابل برهم می‌گذارند. حکیمان مسلمان اگرچه در آغاز بیشتر متأثر از مکتب بقراط و جالینوس بودند ولی از قرن دوم و سوم هجری قمری پس از ترجمه آثار موجود، به طب یونانی نظم و ترتیب داده و حتی بر آنان پیشی گرفتند تا جایی که آثار اسلامی تا قرن‌ها متن درسی دانشگاه‌های اروپا به‌شمار می‌آمد.
+امروزه با گذشت قرن‌ها، حکیمان و طبیبان مسلمان مسیر درمان را تکامل بخشیده و به این نتیجه قطعی رسیده‌اند که بیماری‌های جسم و روان، ارتباط تنگاتنگ داشته و تأثیر متقابل برهم می‌گذارند. حکیمان مسلمان اگرچه در آغاز بیشتر متأثر از مکتب بقراط و جالینوس بودند ولی از قرن دوم و سوم هجری قمری پس از ترجمه آثار موجود، به طب یونانی نظم و ترتیب داده و حتی بر آنان پیشی گرفتند تا جایی که آثار اسلامی تا قرن‌ها متن درسی دانشگاه‌های اروپا به‌شمار می‌آمد.<ref>حسینی کوهساری، نگاهی قرآنی به فشار روانی، 1384ش، ص16.</ref>
-زندگی گستره‌ای از رویدادهای تلخ و شیرین است. به تعبیر قرآن، سختی همزاد بشر و گویا ممزوج با خلقت اوست   در عین‌حال با هر سختی آسانی و گشایش است.  حافظ، شاعر نکته‌پرداز پارسی نیز این معنا را چنین سروده است: «گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به هم‌اند».
+زندگی گستره‌ای از رویدادهای تلخ و شیرین است. به تعبیر قرآن، سختی همزاد بشر و گویا ممزوج با خلقت اوست<ref>سوره بلد، آیه 4.</ref> در عین‌حال با هر سختی آسانی و گشایش است.<ref>سوره انشراح، آیه 6.</ref> حافظ، شاعر نکته‌پرداز پارسی نیز این معنا را چنین سروده است: «گنج و مار و گل و خار و غم و شادی به هم‌اند».
-قرآن، مسیر حرکت انسان به‌سوی خدا را آمیخته با رنج و سختی دانسته  و آن را برآمده از حکمت پروردگار معرفی کرده ‌است. این همراهی سختی و آسانی دلیل روشنی است بر این‌که نمی‌توان همه فشارها و سختی‌های زندگی را منفی ارزیابی کرد و سخن گفتن از برخی فشارها و سختی‌های لذت‌بخش هم می‌تواند جایگاه خود را داشته باشد. البته نباید از نظر دور داشت که گاهی انسان با حرکت در مسیری اشتباه، خود رنجی مضاعف به جان می‌خرد؛ آن‌گونه که امام علی می‌گوید: آن‌کس که قلب او با دنیاپرستی پیوند خورده، همواره جانش گرفتار سه مشکل خواهد بود، اندوهی رهانشدنی، حرصی جدانشدنی و آرزویی دست نایافتنی.
+قرآن، مسیر حرکت انسان به‌سوی خدا را آمیخته با رنج و سختی دانسته<ref>سوره انشقاق، آیه 6.</ref> و آن را برآمده از حکمت پروردگار معرفی کرده ‌است. این همراهی سختی و آسانی دلیل روشنی است بر این‌که نمی‌توان همه فشارها و سختی‌های زندگی را منفی ارزیابی کرد و سخن گفتن از برخی فشارها و سختی‌های لذت‌بخش هم می‌تواند جایگاه خود را داشته باشد. البته نباید از نظر دور داشت که گاهی انسان با حرکت در مسیری اشتباه، خود رنجی مضاعف به جان می‌خرد؛ آن‌گونه که امام علی می‌گوید: آن‌کس که قلب او با دنیاپرستی پیوند خورده، همواره جانش گرفتار سه مشکل خواهد بود، اندوهی رهانشدنی، حرصی جدانشدنی و آرزویی دست نایافتنی.<ref>سیدرضی، نهج‌البلاغه، 1398ش، حکمت228.</ref>
 ===آرامش در سایه زندگی مؤمنانه===
 انسان موجود ضعیفی است این واقعیتی است که هرکس در تنهایی خود به آن واقف است. این احساس ضعفِ طبیعی وقتی در کنار مشکلات روزمره زندگی قرار می‌گیرد خودبه‌خود هیجان‌های منفی را افزایش می‌دهد. بهترین راهکار، پناه بردن به قدرتی تمام ناشدنی است. ایمان به خدا و روز بازگشت در کنار انجام عمل نیک راهکاری است که قرآن برای در امان ماندن از ترس و اندوه ناشی از زندگی دنیایی پیشنهاد می‌دهد.
@@ خط ۶۹: / خط ۶۹: @@
 ===وظیفه‌گرایی در برابر نتیجه‌گرایی===
 هر موفقیت شامل بی‌نهایت عوامل ریز و درشتی است که بخشی در اختیار انسان و بخشی خارج از چارچوب اراده آدمی است. از این‌رو عدم موفقیت و شکست یکی از گزینه‌های احتمالی فراروی تلاش انسان‌ها است. به همین خاطر اگر انسان خود را مقیّد به انجام وظیفه و مامور به تکلیف بداند پذیرش شکست برای او به‌آسانی میسر است چراکه راه موفقیت را منحصر در حصول نتیجه دلخواه نمی‌داند اما نتیجه‌گرایی در صورت ناکامی در دستیابی به اهداف، هیچ راه برون‌رفتی از تنگنای شکست را پیش روی انسان قرار نمی‌دهد و بیشترین فشار را بر جسم و روان انسان وارد می‌آورد. قرآن با واقع‌نگری با دفاع از ارزشمندی تلاش انسان،  از وی در برابر فشار روانی ناشی از شکست و ناکامی حمایت کرده است.
 نتایج پژوهش‌های جدید در حوزه دین حاکی از این است که شرکت در فعالیت‌های مذهبی، به‌ویژه عبادت باقاعده و منظم منجر به افزایش سلامت روان، کاهش استرس و کاهش خُلق منفی می‌شود. همچنین نرخ خودکشی به‌مراتب در قشر مذهبی نسبت به جامعه آماری غیرمذهبی پایین‌تر است. استفاده از مفاهیم مذهبی نیز کارایی و نفوذ مداخلات روان‌درمان‌گری را افزایش داده و نتایج خوبی به بار می‌آورد. جالب اینکه پژوهش‌های جدید عصب ـ روان‌شناختی نشان از تأثیر مذهب بر ساختارهای مغزی و القای حالت آرامش، کاهش فعالیت مغزی و کاهش استرس دارد.
 ==منابع==
 * بشارت، محمدعلی، «سخت‌کوشی و سبک‌های مقابله با استرس»، مجله مطالعات روان‌شناختی، س3، ش2، 1386ش.