بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''تربیت اجتماعی'''</big>؛ جامعه‌پذیر کردن افراد با هدف داشتن جامعه‌ی متعادل و افراد اجتماعی | <big>'''تربیت اجتماعی'''</big>؛ جامعه‌پذیر کردن افراد با هدف داشتن جامعه‌ی متعادل و افراد اجتماعی. | ||
==مفهوم شناسی== | |||
===تربیت=== | |||
== | |||
به فعلیت درآوردن استعدادهای نهفته و درونی یک شیء و ایجاد تعادل و هماهنگی میان آنها.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۲۲، ۱۳۸۳ش، ص۵۵1.</ref> | به فعلیت درآوردن استعدادهای نهفته و درونی یک شیء و ایجاد تعادل و هماهنگی میان آنها.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۲۲، ۱۳۸۳ش، ص۵۵1.</ref> | ||
===اجتماع=== | |||
== | واژۀ «اجتماع» (Community) از ریشه‌ی لاتین (Communis) به معنای «مشارکت عامه» است. اصطلاح «اجتماع» در فارسی از زبان عربی گرفته شده و به‌معنای جماعت، انبوهی، اشتراک، وفاق عمومی و شباهت زیستی گروهی از جانوران یا گیاهان یک منطقه جغرافیایی با شرایط مساوی به‌کار رفته است.<ref>آراسته‌خو، نقد و نگرش بر فرهنگ اصطلاحات علمی- اجتماعی، 1370ش، ص74. </ref> | ||
در نگاه جامعه‌شناختی، «اجتماع» به گروهی از افراد گفته می‌شود که دارای ویژگی‌های زیر هستند:<br> | |||
# با هم پیوندهای قوی و تعامل بادوام دارند؛<br> | |||
# در مکان جغرافیایی مشترکی زیست می‌کنند؛<br> | |||
در نگاه جامعه‌شناختی، «اجتماع» به گروهی از افراد گفته می‌شود که دارای ویژگی‌های | # در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت منظم دارند؛<br> | ||
# با هم پیوندهای قوی و تعامل بادوام | |||
# در مکان جغرافیایی مشترکی زیست | |||
# در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت منظم | |||
# هویت خود را از گروه اجتماعی خود می‌گیرند<ref>شارع‌پور، جامعه‌شناسی شهری، 1389ش، ص11.</ref><br> | # هویت خود را از گروه اجتماعی خود می‌گیرند<ref>شارع‌پور، جامعه‌شناسی شهری، 1389ش، ص11.</ref><br> | ||
==تفاوت «جامعه» با «اجتماع»== | ==تفاوت «جامعه» با «اجتماع»== | ||
برخی افراد که آشنایی کاملی با مباحث اجتماعی ندارند، دو اصطلاح «جامعه» و «اجتماع» را مترادف هم می‌گیرند؛ اما این دو اصطلاح از مباحث دقیق و ظریف جامعه‌شناسی عمومی است که با هم متفاوت‌اند و تفاوت آنها را به قرار زیر دانسته‌اند: | |||
# جامعه به شبکه‌ای از روابط اجتماعی اطلاق می‌شود که در بین افراد یگ گروه شکل می‌گیرد؛ اما اجتماع شامل گروهی از افراد است.<br> | |||
# به‌دلیل فراگیر و جهانی بودن مفهوم جامعه، محدودۀ جغرافیایی خاصی را نمی‌توان برای آن مشخص کرد؛ اما برای تعریف «اجتماع»، در نظر گرفتن حد و مرز جغرافیایی ضروری است.<br> | |||
# عنصر «عاطفه» و «احساس» در شکل‌گیری «جامعه» نقشی ندارد؛ اما «اجتماع» بدون این عناصر شکل نمی‌گیرد.<br> | |||
# جامعه از اجتماع بزرگ‌تر است و می‌تواند اجتماعات بسیاری را در خود جا دهد.<br> | |||
# جامعه حالت انتزاعی و اجتماع جنبۀ عینی دارد. به‌عبارت دیگر جامعه شبکه‌ای از روابط اجتماعی غیرقابل مشاهده و لمس است؛ اما گروه‌ها و روابط اجتماعی افراد در اجتماع عینی‌تر و ملموس‌تر است.<br> | |||
# وجود علایق و اهداف مشترک در افراد تشکیل‌دهندۀ یک اجتماع ضروری است. به‌عبارت دیگر افراد یک اجتماع به این دلیل در کنار هم گرد می‌آیند تا اهداف مشترکی را دنبال کنند؛ اما جامعه در برگیرندۀ افراد و اجتماعاتی است که هرکدام اهداف خاص خود را دنبال می‌کنند.<br> | |||
# اساس اجتماع بر شباهت‌ها است؛ اما جامعه در میان انواع شباهت‌ها و تفاوت‌ها هم می‌تواند شکل بگیرد.<ref>[https://engare.net/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9/ «تفاوت جامعه و اجتماع»، وب‌سایت انگاره؛ رسانه‌ی علوم اجتماعی، تاریخ دیدار: 15 دی 1400ش.]</ref> | |||
==تعریف تربیت اجتماعی== | ==تعریف تربیت اجتماعی== | ||
«تربیت اجتماعی» عبارت است از تأمین تمهیدات لازم برای متجلی کردن ارزش‌ها و ضوابط مطلوب اجتماعی در فرد تا بتواند در برخوردهای اجتماعی؛ اعم از هدایت دیگران، مخالفت با نظرات غیر‌منطقی، توافق و سازگاری با افراد جامعه و نیز امور دیگر مؤثر و موفق رفتار کند.<ref>ایمانی، «تربیت اجتماعی»، 1366ش، ص۳1.</ref><br> | «تربیت اجتماعی» عبارت است از تأمین تمهیدات لازم برای متجلی کردن ارزش‌ها و ضوابط مطلوب اجتماعی در فرد تا بتواند در برخوردهای اجتماعی؛ اعم از هدایت دیگران، مخالفت با نظرات غیر‌منطقی، توافق و سازگاری با افراد جامعه و نیز امور دیگر مؤثر و موفق رفتار کند.<ref>ایمانی، «تربیت اجتماعی»، 1366ش، ص۳1.</ref><br> | ||
یکی از مفاهیم نزدیک به «تربیت اجتماعی»، مفهوم «جامعه‌پذیری» است؛ تا آن‌جا که برخی جامعه‌شناسان آن‌دو را یکی میدانند. اصطلاح جامعه‌پذیری(Socialization)از سال ۱۹۴۸ میلادی مورد | یکی از مفاهیم نزدیک به «تربیت اجتماعی»، مفهوم «جامعه‌پذیری» است؛ تا آن‌جا که برخی جامعه‌شناسان آن‌دو را یکی میدانند. اصطلاح جامعه‌پذیری (Socialization) از سال ۱۹۴۸ میلادی مورد استفادۀ جامعه‌شناسان قرار گرفت. از مفهوم جامعه‌پذیری به‌عنوان مهم‌ترین عامل در اجتماعی شدن انسان‌ها یاد شده است.<ref>قوام، توسعهی سیاسی و تحول اداری، ۱۳۷۱ش، ص۷۱.</ref><br> | ||
جامعه‌شناسان، «جامعه‌پذیری» را فرآیندی میدانند که به انسان می‌آموزد به‌عنوان یک عضو فعال، چگونه در امور جامعه مشارکت داشته باشد، با اعضای | جامعه‌شناسان، «جامعه‌پذیری» را فرآیندی میدانند که به انسان می‌آموزد به‌عنوان یک عضو فعال، چگونه در امور جامعه مشارکت داشته باشد، با اعضای جامعۀ خود همکاری کند و به هنجارهای پذیرفته شده از سوی جامعه پای‌بند باشد.<ref>خدادادی، مبانی جامعه‌شناسی، ۱۳۸۴ش، ص۱۱۳.</ref> به‌عبارت دیگر، یک انسان در فرآیند جامعه‌پذیر شدن، می‌آموزد که از آغاز زاده شدن تا پایان عمرش چگونه خود را با جامعه و فرهنگ (ارزش‌ها و هنجارهای) آن همراه کند.<ref>رفیع پور، آناتومی جامعه، ۱۳۸۵ش، ص۳۰۵.</ref> | ||
==آثار تربیت اجتماعی در فرد== | ==آثار تربیت اجتماعی در فرد== | ||
* تربیت اجتماعی در فرد آثاری در پی دارد که برخی از | * تربیت اجتماعی در فرد آثاری در پی دارد که برخی از آنها در زیر می‌آید:<br> | ||
* ''' | * '''تأثیر بر تربیت نسل‌های آینده''': تمام کنش‌ها و واکنش‌های یک نسل، متأثر از ساختار و آموزه‌های تربیتی نسل یا نسل‌های قبل است؛ مثلاً اگر صفات خوب و بدی در یک جامعه رواج داشته باشد، همین صفت‌ها در نسل‌های بعدی آن جامعه نیز شایع خواهد بود.<br> | ||
* '''ایجاد تعادل در فرد در نگریستن به منافع فردی و منافع اجتماعی''': یکی از پیامدهای تربیت اجتماعی، بیرون شدن فرد از مدار خودخواهی و خود‌محوری است. فرد در جریان تربیت اجتماعی | * '''ایجاد تعادل در فرد در نگریستن به منافع فردی و منافع اجتماعی''': یکی از پیامدهای تربیت اجتماعی، بیرون شدن فرد از مدار خودخواهی و خود‌محوری است. فرد در جریان تربیت اجتماعی می‌آموزد، منافع جمع و جامعه را فدای منافع فردی خود نکند.<br> | ||
* '''دوری از آسیب‌های اجتماعی''': فرد با یافتن تربیت اجتماعی درست، از آسیب‌های اجتماعی موجود در جامعه | * '''دوری از آسیب‌های اجتماعی''': فرد با یافتن تربیت اجتماعی درست، از آسیب‌های اجتماعی موجود در جامعه ایمن می‌شود.<ref>امین زاده، فرهنگ تعلیم و تربیت اسلامی، ۱۳۷۶ش، ص۱۵۲.</ref><br> | ||
* '''فراگرفتن همزیستی اجتماعی''': یکی دیگر از فواید تربیت اجتماعی، آموختن مهارت همزیستی با دیگران و احساس آرامش و امنیت خاطر در کنار آنها است.<ref>ایمانی، «تربیت اجتماعی»، 1366ش، ص۳۰.</ref><br> | * '''فراگرفتن همزیستی اجتماعی''': یکی دیگر از فواید تربیت اجتماعی، آموختن مهارت همزیستی با دیگران و احساس آرامش و امنیت خاطر در کنار آنها است.<ref>ایمانی، «تربیت اجتماعی»، 1366ش، ص۳۰.</ref><br> | ||
* '''آماده‌سازی فرد برای قبول مسئولیت‌های اجتماعی''': این ویژگی و امتیاز در فرد فقط با تربیت اجتماعی به‌دست می‌آید و گونه‌های دیگر تربیت قادر نیستند انسان را به چنین جایگاهی برسانند.<ref>ایمانی، «تربیت اجتماعی»، 1366ش، ص۳۲.</ref><br> | * '''آماده‌سازی فرد برای قبول مسئولیت‌های اجتماعی''': این ویژگی و امتیاز در فرد فقط با تربیت اجتماعی به‌دست می‌آید و گونه‌های دیگر تربیت قادر نیستند انسان را به چنین جایگاهی برسانند.<ref>ایمانی، «تربیت اجتماعی»، 1366ش، ص۳۲.</ref><br> | ||