روستای اشتبین: تفاوت میان نسخه‌ها

روستای تاریخی اشتبین (اوشتبین) که مربوط به زمان صفوی است، در شهرستان جلفا و در کنار رودخانۀ مرزی ارس قرار دارد و به ماسوله‌ آذربایجان شهرت دارد. روستای اشتبین با معماری پلکانی و با طبیعتی اعجاب‌انگیز، از جمله جاذبه‌های گردشگری در آذربایجان و مرز ایران و ارمنستان است. این روستا در ۱۳۷۹ش به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

جمعیت روستای اشتبین در سرشماری سال 1385ش، 150 خانوار و  حدود 773 نفر بوده است.<ref> [https://seeiran.ir/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%8A-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE%D9%8A-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%D9%8A%D9%86/ . «روستای تاریخی اشتبین»، وب‌سایت سیری در ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  مردم این روستا به زبان «ترکی تاتی» سخن می‌گویند<ref> [https://mrbilit.com/mag/ushtabin/ .« روستای اشتبین»، وب‌سایت مستر بلیط، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  و دارای مذهب شیعه اثنی‌عشری هستند.<ref> [https://ariabooking.ir/news/133/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%20%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86%20%D8%B4%D9%87%D8%B1%20%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%B1 .«روستای اشتبین شهر کلیبر»، رزروارسیون آریا، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  

روستای اشتبین در ارتفاع 3620 متری از سطح دریا قرار گرفته است. این روستا در زمستان پوشیده از برف و بسیار سرد می‌شود و دارای آب‌و‌هوایی با اقلیم سرد و زمستان‌های طولانی است.<ref> [https://fa.tripyar.com/iran/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C/%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86.html . «روستای اشتبین»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  از مهم‌ترین کوه‌های مجاور روستای اشتبین «دوسته‌شا» و «کیامکیو قازان‌داغی» است.<ref> [https://blog.rahbal.com/ushtabin-village/ . « روستای اشتبین تبریز | سفری به ماسوله آذربایجان»، وب‌سایت مجله ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>   

روستای اشتبین به‌دلیل خاک حاصلخیز، دارای باغ‌های بسیار مرغوب و پر از درختان «انار»، «گردو»، «آلبالو»، «ازگیل»، «توت»، «زردآلو»، «انگور» و «گلابی» است.<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/6936-ushtabin-village/ . «روستای اشتبین»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  انارهای این روستا بنا بر دلایل ژنتیکی کیفیت بالایی داشته و در پرورش آن‌ها از هیچ‌گونه کودی استفاده نمی‌شود.<ref> [https://hamgardi.com/fa/Post/8437-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86 . «سفر به روستای اشتبین، روستای پلکانی آذربایجان شرقی»، وب‌سایت همگردی، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  

ارتفاعات و رشته‌کوه‌های اطراف این روستا، زیستگاه حیوانات متعددی مانند خرس، قوچ، میش، کل، بز، سیاه گوش و خرس قهوه‌ای است.<ref> [https://www.irna.ir/news/84579318/%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%AD%D8%B4-%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7-%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF . « حیات وحش جلفا سرشماری می‌شود»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بازدید: 12 شهریور 1401ش.]</ref>  

این روستا به‌دلیل مجاورت با رودخانه‌های ارس و هراس، در تأمین آب کشاورزی مشکلی ندارد.<ref> [https://hamgardi.com/fa/Post/8437-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86 . «سفر به روستای اشتبین، روستای پلکانی آذربایجان شرقی»، وب‌سایت همگردی، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>

یکی از زیبایی‌های روستای اشتبین بافت تاریخی و دورنمای پلکانی آن در دامنۀ کوه‌های آذربایجان شرقی است. خانه‌های این روستا به‌دلیل شیب تند کوه، به‌صورت پلکانی ساخته شده و حیاط هر خانه، پشت‌بام ساختمان پایینی است.<ref> [https://blog.rahbal.com/ushtabin-village/ . « روستای اشتبین تبریز | سفری به ماسوله آذربایجان»، وب‌سایت مجله ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  این امر و عوامل دیگری مانند شرایط اقلیمی خاص روستا و بستر سنگی آن موجب شده‌ که این منطقه بافت مسکونی متمرکزی داشته و امکان توسعه فقط از محدودۀ شمالی آن میسر است. کوچه‌های تنگ این روستا با پله‌های زیادی به ‌یکدیگر مرتبط شده‌اند.<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/6936-ushtabin-village/ . «روستای اشتبین»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  خانه‌های قدیمی اشتبین به سبک معماری دورۀ‌ صفویه و قاجاریه بنا شده‌اند.<ref> [https://mrbilit.com/mag/ushtabin/ .« روستای اشتبین»، وب‌سایت مستر بلیط، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  الگوی داخلی و خارجی خانه‌ها بنا بر معیشت و اقتصاد روستا ساخته شده است و هرکدام از خانه‌ها دارای آشپزخانه، اتاق‌نشیمن، اتاق‌خواب، آغل، انبار علوفه و کارگاه ابریشم‌بافی هستند. جهت ساخت خانه‌ها نیز برای محفوظ ‌ماندن از سرما به‌سمت شرقی - غربی است.<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/6936-ushtabin-village/ . «روستای اشتبین»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  استفاده از بالکن از دیگر ویژگی‌های معماری این روستا است که اهالی روستای اشتبین به آن «آرتیرما» می‌گویند؛<ref> [https://hamgardi.com/fa/Post/8437-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86 . «سفر به روستای اشتبین، روستای پلکانی آذربایجان شرقی»، وب‌سایت همگردی، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  فضایی که از ساختمان بیرون آمده و روی معابر قرار دارد. در تابستان آرتیرما از تابش زیاد آفتاب به درون اتاق جلوگیری می‌کند و به‌عنوان فضای خنک و بادگیر به‌ حساب می‌آید.<ref> [https://blog.rahbal.com/ushtabin-village/ . « روستای اشتبین تبریز | سفری به ماسوله آذربایجان»، وب‌سایت مجله ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  دیگر ویژگی خاص معماری در روستای اشتبین فضایی به‌نام «بنه‌گاه» یا «بناگاه» است که طبق گفته‌های اهالی روستا به‌دلایل امنیتی شکل گرفته است.<ref> [https://fa.tripyar.com/iran/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C/%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86.html . «روستای اشتبین»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  این قسمت از معماری روستا هیچ‌گونه روزنه‌ای به خارج نداشته و فقط نورگیر آن، قسمت انتهایی سقف قرار دارد.<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/6936-ushtabin-village/ . «روستای اشتبین»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  ارتفاع تقریبی آن به‌اندازه دو طبقه ساختمان است و سقف هرمی و چوبی آن را چهار ستون چوبی نگه می‌دارند. در زیر این سقف، تنوری برای پخت نان وجود دارد.<ref> [https://mrbilit.com/mag/ushtabin/ .« روستای اشتبین»، وب‌سایت مستر بلیط، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>

شغل ساکنان روستای اشتبین اکثراً دامداری و باغداری است. فرآورده‌های حاصل از محصولات کشاورزی توسط اهالی این روستا تولید و به‌ فروش می‌رسد.<ref> [https://blog.rahbal.com/ushtabin-village/ . « روستای اشتبین تبریز | سفری به ماسوله آذربایجان»، وب‌سایت مجله ره‌بال آسمان، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  در این روستا عسل بسیار مرغوبی وجود دارد؛ به‌همین‌خاطر پرورش زنبور عسل هم جزء حرفۀ مردمان محلی اشتبین است.<ref> [https://fa.tripyar.com/iran/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C/%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86.html . «روستای اشتبین»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  همچنین اهالی روستا از گذشته کارگاه‌های تولید ابریشم داشتند و عدۀ زیادی از مردم به تولید و پرورش كرم ابریشم مشغول هستند.<ref> [https://www.irna.ir/news/82288223/%D8%AA%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%87-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86 . «تدبیر دولت امید برای احیای ماسوله آذربایجان»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  

# آداب‌و‌رسوم: مردمان روستای اشتبین همانند دیگر روستاهای آذربایجان در اعیاد ملی به‌خصوص عید نوروز مراسم خاصی را برگزار می‌کنند و در عید فطر و قربان نیز مراسم ویژه‌ای را انجام می‌دهند.<ref> [https://www.iscanews.ir/news/669508/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%B2%D8%AF%DB%8C%DA%A9%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%B2-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 . « روستایی به رنگ انار/ اشتبین ، جایی در نزدیکی مرز ایران با ارمنستان»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  

# سوغات و صنایع‌دستی: از جمله سوغات‌های روستای اشتبین محصولات جالیز اشتبین و میوه‌های باغی شامل انار، انجیر، گردو، سماق، زغال اخته، ازگیل و عسل سیاه کوهستان است.<ref> [https://www.irna.ir/news/82288223/%D8%AA%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%84%D9%87-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86 . «تدبیر دولت امید برای احیای ماسوله آذربایجان»، وب‌سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  زنان محلی از محصول باغ‌های انار خود «لواشک انار» و «رب انار» درست می‌کنند.<ref> [https://hamgardi.com/fa/Post/8437-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86 . «سفر به روستای اشتبین، روستای پلکانی آذربایجان شرقی»، وب‌سایت همگردی، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>  همچنین نوعی شیرینی به نام «میان‌پر» با انجیرهای خشک شدۀ محصولات باغی خود درست می‌کنند. به‌خصوص در شب یلدا و چهارشنبه سوری رواج دارد.<ref> [https://mrbilit.com/mag/ushtabin/ .« روستای اشتبین»، وب‌سایت مستر بلیط، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>

این روستا، طبیعتی جذاب، باغ‌های میوه متنوع و خانه‌هایی با سردرها و کتیبه‌های مرمرین برجای مانده از دورۀ صفویه دارد.<ref> [https://fa.tripyar.com/iran/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C/%D8%AC%D9%84%D9%81%D8%A7/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D9%82%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/%D8%B1%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%A8%DB%8C%D9%86.html . «روستای اشتبین»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 10 شهریور 1401ش.]</ref>   

روستای اشتبین، لوله‌کشی آب، برق و تلفن را دارد؛ ولی لوله‌کشی گاز ندارد و در فصل زمستان از نفت برای وسایل گرمایشی استفاده می‌کنند.