پارک جنگلی چیتگر

پارک جنگلی چیتگر؛ یکی از بزرگ‌ترین بوستان‌های جنگلی در استان تهران.

پارک جنگلی چیتگر، از جمله پارک‌های مصنوعی در تهران است که علاوه بر مناظر دیدنی، آب‌و‌هوای خوش، محوطۀ اختصاصی برای بانوان، دارای امکانات تفریحی و ورزشی بسیاری نیز هست. برخی، این مجموعه را به‌عنوان «ریه‌های تنفسی پایتخت» می‌شناسند.

تاریخچه

پارک جنگلی چیتگر، در سال 1342ش، به‌عنوان یکی از پهناورترین بوستان‌های جنگلی در ایران تأسیس شد. از زمان احداث این بوستان، همواره امکانات مختلف و متنوعی همچون دریاچۀ چیتگر به این مجموعه افزوده شده است. این مجموعه، در ابتدا توسط سازمان جنگل‌ها و مراتع احداث و در حال حاضر تحت مدیریت شهرداری منطقۀ 22 تهران مدیریت و نگهداری می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

پارک جنگلی چیتگر، با مساحت 950 هکتار، در منطقۀ 22 تهران ساخته شده است. این بوستان، از سمت شمال به دریاچۀ چیتگر، از سمت جنوب به آزادراه تهران- کرج، از سمت غرب به شهرک سرو آزاد، باغ گیاه‌شناسی و پیکان‌شهر و از سمت شرق نیز به منطقۀ خرگوش‌دره می‌رسد.

فضاها

طراحی پارک چیتگر، در دو فاز صورت گرفته است. فاز شماره یک (شرقی)، دارای دو پیست دوچرخه‌سواری است. پیست استقامت دوچرخه‌سواری، دارای طولی در حدود 6 کیلومتر و مسیری یک‌طرفه بوده و پیست دوم که به پیست سرعت معروف است، دارای سه کیلومتر طول است. فاز شمارۀ دو (غربی) نیز شامل امکاناتی رفاهی همچون سرویس بهداشتی، آلاچیق، پارکینگ، رستوران، بوفه و کتابخانه (بلوار دستواره) است. همچنین، در ضلع غربی این پارک نیز باغی به‌نام «راز هستی» با مساحتی در حدود 18.5 هکتار ساخته شده است. این پارک، شامل بخش‌های مختلفی مانند گیاهان دارویی، برکه، مجموعۀ باغ نوازش، مجموعۀ نگهداری از پرندگان زینتی و نیز باغ پرتقال و درختان زیتون است. در فاز غربی بوستان نیز فضایی به‌نام «میشه‌زار» وجود دارد. در میشه‌زار، حیوانات مختلفی را در فضایی همچون زیستگاه اصلی آنها، نگهداری می‌کنند تا از خطر انقراض آنها جلوگیری شود.

پوشش گیاهی

کارشناسان، مساحت تحت پوشش درختان در این بوستان جنگلی را در حدود 734 هکتار برآورد کرده‌اند. نزدیک به 53 درصد از این گیاهان را گونه‌های سوزنی برگ همچون کاج، سرو نقره‌ای و سرو خمره‌ای تشکیل و باقی گیاهانِ این منطقه را 9 گونۀ درختی پهن‌برگ همچون اقاقیا، زبان‌گنجشک، نارون چتری، ارغوان، داغداغان، افرای زینتی و بلوط تشکیل داده‌اند. همچنین، در مجموعۀ باغ راز هستی گیاهان دارویی و زینتی همچون مریم گلی، مریم نخودی، بومادران، اناب (عناب)، آویشن، برگ بو، به‌لیمو و زرشک وجود دارند.

حیات‌وحش

هرچند، این پارک جنگلی، حیات‌وحش ندارد؛ اما در بخش میشه‌زار، می‌توان به تماشای حیواناتی همچون میش، قوچ و خرگوش نشست. همچنین، در باغ راز هستی نیز می‌توان برخی از انواع پستانداران (اسب، شتر، بز، لاما) و پرندگان (طاووس، جغد، گنجشک و قرقاول) را دید. در برکۀ این مجموعه نیز برخی از انواع ماهیان زینتی نگهداری می‌شوند.

خطرات طبیعی و انسانی

آتش‌سوزی، همواره یکی از عوامل خطرناک در بوستان‌های ایران است. بزرگ‌ترین آتش‌سوزی صورت‌گرفته در این پارک جنگلی، در شامگاه 12 خرداد 1399ش، رخ داد که خسارت‌های سنگینی را به این مجموعه وارد کرد.

کارکرد

کارشناسان، مهمترین دلیل احداث این پارک را تصفیۀ هوای تهران و جلوگیری از بادهای شدید غرب به شرق در پایتخت اعلام کرده‌اند. این پارک، در ابتدای مسیر وزیدن باد غربی به شهر تهران قرار گرفته است.

ویژگی‌ها

امتداد اصلی پارک جنگلی چیتگر، در جهت شرقی- غربی بوده و پستی و بلندی‌های عمده در آن را تپه‌ماهورها تشکیل می‌دهند. عبور مسیل چیتگر از وسط این بوستان، منجر به تقسیم‌شدن این مجموعه به دو بخش غربی و شرقی شده است. محدودۀ شرقی دارای مساحتی در حدود 253 هکتار بوده و محدودۀ غربی نیز مساحتی در حدود 658 هکتار دارد. حداقل ارتفاع این مجموعه از سطح دریا، 1225 متر و حداکثر آن نیز 1313 متر است.

گردشگری

پارک جنگلی چیتگر، از مهم‌ترین قطب‌های گردشگری در سمت غرب تهران به شمار می‌رود. این مجموعه، علاوه بر فضای مناسبی که برای گردشگرانِ علاقه‌مند به پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و سایر انواع رشته‌های ورزشی فراهم کرده، دارای دریاچه‌ای به‌همین نام در نزدیکی خود است. در این دریاچه می‌توان از امکاناتی همچون ورزش‌های آبی، اسکلۀ قایق‌رانی، جزایر آموزشی، ماهی‌گیری، شهربازی و پارک آبی بهره برد. علاوه بر آن، بوستانی ویژۀ بانوان تحت عنوان «بوستان ریحانه» در ضلع شرقی این پارک جنگلی، با مساحت 18 هکتار، در 1395ش، ساخته شده است. از دیگر دیدنی‌های متنوع در نزدیکی این پارک جنگلی می‌توان به «بام لند»، «شهربازی ارم» و «باغ گیاه‌شناسی» اشاره کرد.

مسیر دسترسی

برای رفتن به این پارک زیبا، می‌توان از سرویس قطار شهری در تهران (خط 5) استفاده کرد. ایستگاه مترو چیتگر، مقابل درب شمارۀ یک این بوستان و ایستگاه مترو ایران خودرو، در مقابل درب‌های 5 و 7 این پارک جنگلی قرار گرفته‌اند. در صورت استفاده از خودروی شخصی نیز می‌توان از مسیر بزرگراه همت غرب، به‌سمت خروجی بزرگراه شهید خرازی رفته و باقی مسیر را با استفاده تابلوهای راهنما به‌سمت این پارک جنگلی طی کرد.

امکانات رفاهی

بیشترین امکانات رفاهی این مجموعۀ گردشگری در بخش شرقی آن قرار گرفته‌اند؛ مانند پارکینگ، باشگاه سوارکاری، باشگاه تیراندازی، ایستگاه سوخت، هلال احمر، رستوران‌ها، کتابخانه، ایستگاه آتش‌نشانی، آب‌خوری، پارک بازی کودکان، بوفه، پمپ بنزین و پمپ گاز.

منابع

• «آتش‌سوزی بوستان چیتگر تهران عمدی بود»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ بارگذاری: 13 خرداد 1399ش.
• «بوستان بانوان ریحانه»، وب‌سایت بوستان جنگلی چیتگر، تاریخ بازدید: 6 مهر 1401ش.
• «پارک جنگلی چیتگر تهران»، وب‌سایت بوستان جنگلی چیتگر، تاریخ بازدید: 6 مهر 1401ش.
• «چیتگر»، وب‌سایت کتاب اول، تاریخ بازدید: 6 مهر 1401ش.
• «در مورد پارک چیتگر در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، خبرگزاری تابناک، تاریخ بازدید: 6 مهر 1401ش.
• کریمی، فرید، «پارک چیتگر تهران؛ طبیعت‌گردی در پایتخت»، وب‌سایت علی بابا، تاریخ بازدید: 6 مهر 1401ش.
• «همه چیز دربارۀ پارک جنگلی چیتگر تهران»، وب‌سایت کارناوال، تاریخ بازدید: 6 مهر 1401ش.