پل خشتی لاهیجان

پل خشتی لاهیجان؛ پلی تاریخی با قدمتی هزار ساله در دل محله پُردسر شهر لاهیجان. پل خشتی لاهیجان یکی از جاذبه‌های تاریخی - گردشگری شهر لاهیجان و استان گیلان است. این پل با قدمت هزار ساله در محلۀ پُودسَر و در غرب شهر لاهیجان بنا شده است. این پل که به «خشت‌‌پُورد» نیز معروف است، بر روی رودخانه «سیم‌رود» قرار دارد. قدمت پل خشتی لاهیجان به دوران حکومت کیائیان باز می‌گردد. همچنین این پل دارای پنج چشمه معلق است. این بنای تاریخی در ۱۳۵۵ش به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

نام‌گذاری

پل خشتی لاهیجان در زبان محلی به پل پردسر معروف است. «پردسر» یک واژۀ گیلکی است که در این گویش «پُرد» به‌معنای «پُل» است.

جغرافیا

پل خشتی لاهیجان در 43 کیلومتری رشت و در شهر لاهیجان قرار دارد. این پل در شمال غربی شهر لاهیجان و در فاصله ۵۰۰ متری «بقعه حاجی‌دان»، متری «بقعه ملاعقیل» یا «عاقلیه» و در محله پردسر شهر لاهیجان واقع شده‌ است. پل خشتی لاهیجان در ۵۰ درجه و صفر دقیقه طول شرقی و در ۳۷ درجه و ۱۱ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. پل خشتی لاهیجان، در فصل تابستان دارای آب‌و‌هوای گرم و شرجی است. در فصل زمستان آب‌و‌هوای این منطقه سرد با وزش بادهایی شدید همراه با بارش برف است. بهترین زمان برای بازدید از پل خشتی لاهیجان، ماه‌های اردیبهشت و آبان است که هم جمعیت کمتری به این منطقه سرازیر می‌شود. به‌طور کلی این منطقه دارای شرایط آب‌و‌هوایی معتدل و مرطوب است.

تاریخچه

پل خشتی لاهیجان از آثار به‌جای مانده از قرن نه قمری و مربوط به دوره کیاییان است. نوع معماری خاص این پل و مصالح به‌کار رفته در آن گواه بر قدمت تاریخی این پل خشتی است. پل خشتی لاهیجان در زمان‌های قدیم بخشی از جاده ابریشم بوده است.

معماری

پل خشتی لاهیجان که بر روی رودخانه سیم‌رود (سیم‌جو) قرار گرفته، متر طول، ۴/۵ متر عرض و ۱۱ متر ارتفاع داشته و دارای پنج دهانه است. دو عدد از دهانه‌های پل خشتی لاهیجان نسبت به سایر دهانه‌های پل بزرگ‌تر و با طاق جناقی است. در قسمت پایه میانی پل، سیل برگردان وجود دارد. پایه‌های اصلی پل به شکل ستون‌های بزرگ و محکمی از جنس سنگ‌و‌کلوخ است که به سنگ‌های کف رودخانه متصل شده است. مصالح به‌کار رفته در ساخت پل خشتی لاهیجان از آجر قرمز رنگ، آهک و ساروج ‌است. همچنین مسیر ساخته شده بر روی پل، مسطح و سنگ‌فرش است. بر روی پایه‌های میانی پل خشتی، اتاق‌هایی ساخته شده که از طریق درگاه‌های طاق‌داری به طرفین پل راه پیدا می‌کنند. وجود این سازه‌های اتاق‌مانند در پل خشتی لاهیجان برای کاهش وزن وارده برپایه‌ها و صرفه‌جویی در مصالح ایجاد نشده؛ بلکه این اتاق‌ها به‌عنوان محلی برای اتراق و استراحت ‌ساخته شده است. این پل دارای یک سطح عابر‌رو مسطح و دو سطح شیب‌دار جانبی است که با قلوه‌سنگ، سنگ‌فرش شده است.

مرمت و بازسازی

تاکنون پل خشتی لاهیجان دو بار مرمت و بازسازی شده است. دوره اول مرمت این پل، مربوط به زمان حکومت قاجار بوده و دوره دوم بازسازی، مربوط به سال‌های اخیر است.

کارکرد

پل خشتی لاهیجان به‌عنوان بخشی از راه ابریشم، تلفیقی از طبیعت بکر، رودخانه و جنگل را نشان می‌دهد. وجود این سازۀ تاریخی نمایان‌گر فرهنگ، آداب‌و‌رسوم و هنر گذشتگان ایران بوده است. کارشناسان آثار باستانی معتقدند که پل خشتی لاهیجان؛ به‌عنوان یک جاذبۀ تاریخی، فرهنگی و اقتصادی نقش مؤثری در تبیین و انتقال فرهنگ و تمدن ایرانی و گردشگری تاریخی تفریحی در این منطقه دارد. همچنین این پل به‌عنوان یک جاذبة تاریخی گردشگری نقش ‌‌به‌سزایی در توسعه اقتصادی شهر لاهیجان دارد.

جاذبه‌های گردشگری

پل خشتی پردسر بر روی رودخانه سیم‌رود واقع شده است. وجود این رودخانه شرایط مناسبی را برای علاقه‌مندان به ماهیگیری در این منطقه فراهم می‌کند. همچنین وجود آب‌و‌هوای معتدل و مرطوب، طبیعت بکر و دیدنی این منطقه، شرایط مناسبی را برای طبیعت‌گردی فراهم می‌آورد. علاوه بر مزارع چای، شالیزار‌ها و پوشش گیاهی منحصر‌به‌فردی که در اطراف پل خشتی لاهیجان وجود دارد، مناطق گردشگری دیگری در اطراف و نزدیکی این بنای تاریخی است که شامل: «مسجد اکبریه»، «تالاب سوستان»، «آرامگاه کاشف السلطنه» (موزه تاریخ چای)، «آرامگاه محمد‌میرزا قاجار قوانلو»، «تله‌کابین»، «مسجد جامع»، «آرامگاه شیخ زاهد گیلانی»، «حمام گلشن»، «آبشار شیطان‌کوه»، «منطقه شیخانبر» و مراکز خرید و بازار‌های شهر است.

امکانات رفاهی

ویلا‌ها، هتل‌ها، اقامتگاه‌های بوم‌گردی، سوئیت‌های اجاره‌ای، آلاچیق‌ها، سکوهای استراحتگاهی و رستوران‌های گوناگون که در مناطق دیدنی و سطح شهر لاهیجان متمرکز شده‌اند از امکانات رفاهی اطراف پل خشتی لاهیجان به‌‌شمار می‌رود.

مسیر دسترسی

برای سفر به شهر لاهیجان و بازدید از پل خشتی لاهیجان، لازم است ابتدا در استان گیلان به شهر لاهیجان رفته و در لاهیجان با عبور از میدان شهدا و خیابان امام خمینی به پل خشتی لاهیجان رسید.

منابع

• پرمایه، رحیم و همکاران، «عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری شهر لاهیجان»، جغرافیای فضای گردشگری، شماره 34، 1399ش.
• «پل خشتی لاهیجان از جاذبه‌های تاریخی»، وب‌سایت جاذبه‌ها، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
• «پل خشتی لاهیجان»، وب‌سایت لوکس ویلا، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.
• «پل خشتی لاهیجان»، وب‌سایت سیری در ایران، تاریخ بازدید: 22 شهریور 1401ش.
• «معرفی و اطلاعات کامل شهر لاهیجان»، وب‌سایت چهار گوش ایران زیبا، تاریخ بازدید: 11 شهریور 1401ش.