کاربر:فاطمه کمالی/صفحه تمرین

تنوع‌طلبی جنسی؛ نوعی اختلال جنسی خارج از چارچوب زندگی زناشویی.

تنوع‌طلبی جنسی اختلالی است که شخص در آن به‌دنبال شرکای جنسی متعدد است. یکی از محرک‌های اصلی آن عدم رضایت از زندگی زناشویی و خلأ‌های عاطفی در فرد است. این اختلال نه‌تنها منجر به آسیب‌های متعدد به خود شخص شده بلکه تهدیدی برای خانواده و جامعه به شمار می‌آید. تربیت نقش بسیار مهمی در این مسئله دارد و اگر کودکی در خانواده‌ای سالم و آگاه رشد پیدا کند، احتمال هرگونه انحراف جنسی در بزرگسالی کاهش می‌یابد.

مفهوم‌شناسی

تنوع‌طلبی جنسی، نوعی رفتار هدفمند جنسی است که صرف‌نظر از میزان تعهد در رابطه یا صمیمیت بین افراد، تنها برای ارضای هیجان‌ها شکل می‌گیرد و دو زمینۀ شناختی و رفتاری دارد. در زمینۀ شناختی این رفتار با میزان مشغولیت ذهنی فرد به روابط جنسی مشخص شده و در خصوص رفتاری نیز با تلاش فرد در جهت برقراری رابطۀ جنسی با افراد جدید و یا شکل‌های جدیدی از آن تعیین می‌شود.

دلایل

به عقیدۀ برخی محققان، صمیمیت عاطفی و تجربه‌های هیجانی از روابط جنسی با فردی غیر از همسر، منشأ تنوع‌طلبی جنسی است. برخی دیگر از دلایل تمایل به این رفتار را می‌توان در دو بعد عوامل درونی و بیرونی بیان کرد:

عوامل دورنی

- اختلالات شخصیتی مانند اختلال شخصیت ضد اجتماعی؛
- هیجان‌خواهی؛ این ویژگی شخصیتی به‌معنای تمایل فرد برای انواع تحریکات مانند لمس، خودنمایی با فعالیت‌های گوناگون و یا حتی نگاه کردن ساده است. این رفتار ریشه در لذت‌طلبی جنسی، لذت از تازگی روابط جنسی و زیاده‌خواهی جنسی دارد. افرادی که توانایی تنظیم هیجانی زیادی دارند، قادرند در برابر فشارهای ناخواسته مقاومت کرده، ولی در مقابل افرادی که از تنظیم هیجانی پایینی برخوردارند در برابر هیجان‌های منفی دچار مشکل می‌شوند.
- داشتن مشکلات روان‌شناختی و زیست‌شناختی از قبیل بیزاری جنسی، مقاربت دردناک، زودانزالی و ناتوانی جنسی؛
- عجول بودن و بی‌پروایی شخص؛
- کامل نشدن بلوغ عاطفی؛
- نارضایتی جنسی؛
- کمرنگ شدن باورها و اعتقادات دینی و اخلاقی؛
- رؤیاپردازی‌های قبل از ازدواج و دست نیافتن به آنها بعد از ازدواج؛
- دل‌زدگی از زندگی؛
- ناکامی‌های دوران نوجوانی.

عوامل بیرونی

- کم شدن عاطفه و صمیمیت میان زوجین؛
- عادی شدن و ملال‌آور بودن زندگی با همسر؛
- تماشای فیلم‌های مبتذل و نامناسب و دیدن تصاویر شهوت‌انگیز؛
- نداشتن شناخت درست و کافی زوجین از هم قبل از ازدواج؛
- دوستان نامناسب؛
- جو نامناسب و بی‌توجهی خانواده‌ها؛
- روابط جنسی پیش از ازدواج؛
- ازدواج اجباری.

تفاوت تنوع‌طلبی جنسی در مردان و زنان

بر اساس تحقیقات انجام شده میل جنسی مردان دائمی است؛ درحالی‌که میل جنسی زنان متناوب است به همین خاطر تنوع‌طلبی جنسی در مردان شایع‌تر است. فیلم‌های پورنوگرافی نیز با آگاهی از این مطلب، در جهت تبلیغ هرچه بیشتر این امر می‌کوشند. برخلاف مردان که در تنوع‌خواهی روابط به‌دنبال رابطۀ جنسی هستند، زنان غالباً به‌خاطر خلأهای عاطفی و کمبودهای درونی به این روابط روی می‌آورند و به‌دلیل احساسات و هیجانات بیشتر در زنان و فراموش نشدن خاطرات این روابط، آسیب‌پذیری زنان به‌مراتب بیش از مردان است.

رابطۀ سن و مدت ازدواج بر تنوع‌طلبی جنسی

بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته هرچه میزان سن افراد و مدت زمان ازدواج افزایش پیدا می‌کند، میزان تنوع‌طلبی جنسی نیز کاهش می‌یابد.

تنوع‌طلبی جنسی و ازدواج سفید

یکی از دلایل روی آوردن به ازدواج سفید را می‌توان تنوع‌طلبی جنسی دانست؛ چرا که در ازدواج سفید تجربه‌های مختلف جنسی، بی‌قید و بند بودن و ناپایداری آن همان زندگی مورد پسند تنوع‌طلبان جنسی است و فرد می‌تواند با آزادی کامل به کامجویی جنسی برسد.

تأثیر رسانه‌ها بر تنوع‌طلبی جنسی

رسانه‌ یکی از بسترهایی است که امکان ایجاد روابط خارج از چارچوب خانواده را فراهم می‌کند، فناوری‌های نوین ارتباطی با ایجاد فضای شخصی و خصوصی در فضای مجازی، شبکۀ گستردۀ ارتباطی میان افراد ایجاد می‌کنند که با گذشت زمان هویت‌های جدیدی جدا از دنیای واقعی برای او شکل می‌دهند، محققان بر این باورند که شبکه‌های اجتماعی به‌دلیل اعتیادآور بودن می‌تواند سبب کاهش توجه زوجین به یکدیگر و ایجاد دلسردی میان آنها شوند.

پیامدها

تنوع‌طلبی جنسی یکی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکنندۀ ثبات خانواده است که می‌تواند عواقبی چون ایجاد احساس تردید، عذاب وجدان، افسردگی، بارداری ناخواسته، ابتلا به ویروس HIV، تضعیف در عملکرد نقش‌های والدینی و شغلی، بحران‌های زناشویی، ضرب و شتم، اقدام به خودکشی، بی‌وفایی، سرخوردگی زناشویی، از هم پاشیدگی خانواده، و اخلال در تربیت فرزندان را در پی داشته باشد. این پیامدها نه‌تنها در خود فرد (تنوع‌طلب) اثر گذاشته بلکه در فرد مقابل (همسر فرد) نیز پیامدهایی چون کاهش اعتماد به نفس، افسردگی، خشم، احساس بی‌ارزشی و از دست دادن هویت را به‌دنبال دارد. همچنین این امر می‌تواند امنیت جامعه را نیز دچار اخلال کند چرا که این معضل به‌عنوان یکی از آسیب‌های پنهان اجتماعی به شمار می‌آید چنان‌که یکی از دلایل اصلی قتل‌های خانوادگی و ناموسی و طلاق‌ها رواج این امر در جامعه است.

نقش تربیت در تنوع‌طلبی جنسی

بروز تنوع‌طلبی جنسی غالباً از کودکی و نوجوانی شروع می‌شود و والدین می‌توانند در این مسئله بسیار اثرگذار باشند. پژوهش‌ها حاکی از این است که سبک‌های فرزندپروری والدین در میزان تنوع‌طلبی جنسی افراد اثرگذار است. به‌طور مثال والدین سهل‌گیر، معمولاً فرزندان خامی تربیت می‌کنند که در بزرگسالی در کنترل مسائل جنسی دچار مشکل بوده و وارد روابط جنسی متعددی می‌شوند. در مقابل فرزندانی هم که از سوی والدین طرد شده‌اند، غالباً خود را افرادی شایسته ندانسته و با داشتن روابط جنسی متعدد سعی دارند با این احساس خود مقابله کنند. کودکانی که والدین آنها نیازهای‌شان را با مهربانی، علاقه، توجه، تشویق و پذیرش پاسخ دادند، از آسیب‌های ذهن و روان در امان می‌مانند و با فراگیری مهارت‌های زندگی کمتر دچار چالش‌های زندگی مشترک می‌شوند.

راهکارهای پیشگیرانه

- شناخت و آگاهی کافی زوجین از هم قبل از ازدواج؛
- آموزش روابط جنسی سالم و ارضاکننده در کنار بهداشت جنسی؛
- درک تفاوت‌های فردی مردان و زنان در ابعاد جسمانی، عاطفی، جنسی و روان‌شناختی؛
- گذراندن وقت کافی با همسر؛
- بها دادن به تفریحات دونفره؛
- توجه به دینداری و ارزش‌های اسلامی.

راهکارهای درمانی

کارشناسان معتقدند گفتگوی به‌دور از توهین و بیان میزان دوست داشتن و محبت به افرادی که دچار تنوع‌طلبی جنسی شده‌اند، می‌تواند در وهلۀ اول کارساز باشد، به‌دلیل اینکه بسیاری از این افراد از خلأهای عاطفی و روحی رنج می‌برند، با گذراندن وقت بیشتر با آنها، تنها نگذاشتن و تلاش در جهت ایجاد خودباوری می‌توان به آنها کمک کرد؛ اما اگر افراد به این کار عادت کرده، بهتر است به روان‌شناس مراجعه کنند.

دین و تنوع‌طلبی جنسی

بررسی‌های علمی نشان از این دارد که هر اندازه میزان معنویت و دینداری در افراد بیشتر باشد احتمال هرگونه انحراف جنسی در آنها کاهش می‌یابد. افرادی که باورهای مذهبی قوی دارند، دارای قدرت تمیز بیشتری در امور جنسی هستند و سعی می‌کنند میل جنسی خود را تنها در چارچوب ازدواج شرعی و قانونی ارضا کنند. در دین اسلام حفظ حجاب، کنترل نگاه و غیرتمندی سه رکن اساسی برای افزایش رضایتمندی جنسی و مصون ماندن از انحرافات روحی و جسمی به شمار می‌آیند؛ بدین‌گونه که غیرت‌ورزی سبب افزایش حفظ حجاب و رعایت حجاب نیز کنترل نگاه را در پی دارد. در دین اسلام راهکارهای ویژه‌‌ای برای هر یک از زن و مرد برای افزایش رضایتمندی جنسی بیان شده است: پرهیز از عجله و خشونت در روابط جنسی با همسر و تأکید بر ایجاد آمادگی روحی و جسمی زن، توجه به زیبایی و آراستگی و کنار گذاشتن حیا هنگام معاشرت با همسر.

 

منابع

• آصفی‌فر، فرزاد و همکاران، «تأثیر تنوع‌طلبی جنسی و هیجان‌خواهی در سرخوردگی زناشویی مردان متأهل»، نشریۀ پژوهش توانبخشی در پرستاری، دورۀ 9، شمارۀ 4، 1402ش.
• «ازدواج سفید»، ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 13 آذر 1402ش.
• بانوپرخو، شهره و فروتن، مصطفی، «بررسی نقش بهزیستی روانشناختی و تنظیم هیجانی بر تنوع‌طلبی جنسی مردان متأهل»، فصلنامۀ مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، دورۀ 3، شمارۀ 1، 1396ش.
• بلاغی، نجمه و احمدی، مهدی، «تنوع‌طلبی جنسی، رضایت جنسی و گرایش به بی‌وفایی»‌، فصلنامۀ خانواده و بهداشت، دورۀ نهم، شمارۀ 4، 1398ش.
• «تنوع‌طلبی جنسی در خانم‌ها و آقایان و دلایل شکل‌گیری آن»، وب‌سایت روزنه، تاریخ درج مطلب: 13 آذر 1402ش.
• «تنوع‌طلبی جنسی مردان در روانشناسی چه تفاوتی با زنان دارد»، وب‌سایت ذهن نو، تاریخ بازدید: 13 آذر 1402ش.
• «تنوع‌طلبی در روابط زوجین؛ ریشه‌ها و راهکارها»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 1 بهمن 1397ش.
• حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، به‌تحقیق موسسۀ آل البیت، قم، موسسۀ آل البیت، 1409ق.
• خانی مقدم، مهیار، «برجسته‌ترین راهکارهای قرآنی-روایی افزایش رضامندی جنسی همسران»، فصلنامۀ سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، دورۀ 7، شمارۀ 1، 1402ش.
• رضاپور میرصالح، یاسر و همکاران، «اثربخشي آموزه‌هاي مبتني بر ارزش‌شناسي اسلامي در افزايش رضايت زناشويي زنان متأهل»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال 5، شمارۀ 2، 1392ش.
• رضاییان بیلندی، حسین و همکاران، «تبيين تنوع‌طلبي جنسي بر اساس طرحواره‌هاي ناسازگار اوليۀ سبك‌هاي فرزندپروري و خلق و خو»، اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، دورۀ 10، شمارۀ 40، 1395ش.
• طباطبایی شوریجه، مهرداد و دیگران، «پیش‌بینی تنوع‌طلبی جنسی بر اساس هیجان‌خواهی با میانجی‌گری طرحواره‌های شناختی فعال‌شونده در مردان مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره: بررسی مدل معادلات ساختاری»، ماهنامۀ علوم روانشناختی، دورۀ بیستم، شمارۀ 105، 1400ش.
• فاطمی‌تبار، «تنوع‌طلبی جنسی زمینه‌ساز پدیده ازدواج سفید»، وب‌سایت اندیشۀ برتر، تاریخ درج مطلب: 15 اسفند 1400ش.
• قادرزاده، امید و همکاران، «جوانان و روابط پیش از ازدواج؛ مطالعۀ کیفی زمینه‌ها، تعاملات و پیامدهای آن»، راهبرد فرهنگ، سال دهم، شمارۀ 38، 1396ش.
• قلی‌زاده، طیبه، «ازدواج سفید»، وب‌سایت مرکز مشاورۀ شکرانه، تاریخ درج مطلب: 2 اردیبهشت 1400ش.
• کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دارالحدیث، 1429ق.
• محبوبی‌نیه، زهرا، چنگار روابط زناشویی، تنوع‌طلبی جنسی، تهران، مانیان، 1399ش.
• «نقش مذهب در جلوگیری از انحرافات جنسی چیست؟»، وب‌سایت مرکز پاسخگویی به سؤالات دینی، تاریخ درج مطلب: 18 بهمن 1390ش.
• نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، به‌تصحیح مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، لبنان، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، 1429ق.