کاچی
کاچی؛ خوراکی از آرد سرخ‌کرده، روغن، زعفران و شکر
کاچی غذایی شبیه به حلوا است که از شکر، آرد، زعفران، روغن و آب درست می‌کنند.[۱] این غذا را معمولا برای زاچگان (زنان زائو) تا سه روز بعد از زایمان می‌پزند. گاهی برای بالا بردن ارزش غذایی این خوراک، از روغن حیوانی، عسل و دانه‌های گیاهی همچون ریشه جوز، هِل، سیاه‌دانه و زنجبیل استفاده می‌کنند.[۲] کاچی غذایی رقیق است که با آرد گندم مقوی‌تر، و با آرد برنج خوش طعم‌تر می‌شود.[۳]
از این خوراک در مکتوبات کهن همچون دیوان اطعمه و سفره اطعمه نیز یاد شده است.[۴] این غذا را در نقاط مختلف ایران به شکل‌ها و طعم‌های مختلفی تهیه می‌کنند. برای مثال، مردم در برخی مناطق، به آن پیاز داغ اضافه کرده و سپس آرد و شکر را درون آن سرخ می‌کنند. «دو کاچ‌کاچی» غذایی است که مردم کالون در فصل زمستان می‌پزند. برای پخت این غذا، برنج شِفته را خشک کرده و آرد می‌کنند، سپس به همراه گوشت، پیازداغ، سیرداغ و نعناداغ طبخ می‌کنند.[۵] این خوراک را هم به عنوان یک دسر مقوی (به سبب داشتن کره و آرد) و هم وعده غذایی اصلی استفاده می‌کنند. گاهی در سفره‌های نذری نیز از این دسر استفاده می‌شود مانند «سفره حضرت ابوالفضل» و «سفره حضرت رقیه».
کاچی در ادبیات فارسی نیز وارد شده است و نمونه آن ضرب‌المثل معروف «کاچی به از هیچ‌چی» است که اشاره به تأثیر کارهای کوچک دارد؛ زیرا کاچی از غذاهای ساده ایرانی اما در عین حال بسیار مغذی است و گرسنگی را کاملا برطرف می‌کند.[۶]
پانویس
- ↑ معین، فرهنگ لغت معین، ذیل واژه کاچی؛ دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کاچی.
- ↑ ميرزا علي‌اكبر خان آشپزباشي، سفرة اطعمه، 1353ش، ص82.
- ↑ شهري، طهران قديم، 1371ش، ص162 و 163.
- ↑ ميرزا علي اكبر خان آشپزباشي، سفرة اطعمه، 1353ش، ص82 و 83.
- ↑ دریابندری، کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز، ج2، تابستان ۱۳۸۴ش، ص1559.
- ↑ «آشنایی با ضرب‌المثل کاچی به از هیچی»، سایت دانش‌چی.
منابع
- دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 5 مهر 1400ش.
- معین، محمد، فرهنگ لغت معین، سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 5 مهر 1400ش.
- ميرزا علي‌اكبر خان آشپزباشي، سفرة اطعمه، تهران، انتشارات بنياد فرهنگ ايران، 1353ش.
- شهري، جعفر، طهران قديم، تهران، معين، 1371ش.
- دریابندری، نجف و رستکار، فهمیه، کتاب مستطاب آشپزی از سیر تا پیاز، تهران، کارنامه، ج2، تابستان ۱۳۸۴ش.
- «آشنایی با ضرب‌المثل کاچی به از هیچی»، سایت دانش‌چی، تاریخ بازدید: 5 مهر 1400ش.