قلعه فلکالافلاک: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''قلعه فلکالافلاک؛'''</big> قلعه‌ای تاریخی بر فراز تپه‌ای در مرکز شهر خرم‌آباد. | <big>'''قلعه فلکالافلاک؛'''</big> قلعه‌ای تاریخی بر فراز تپه‌ای در مرکز شهر خرم‌آباد. | ||
فَلَک‌الافلاک یا دژِ شاپورخواست، یکی از زیباترین قلعه‌های تاریخی ایران در مرکز شهر خرم‌آباد<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/22383-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9/#%D9%81%D9%84%DA%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9%20%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F . «قلعه الافلاک»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> و متعلق به دوره ساسانیان است.<ref> [https://safarmarket.com/blog/attractions/iran/khorramabad/falakolaflak-citadel . «قلعه فلک‌افلاک خرم‌آباد»، وب‌سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> این قلعه که با نام دوازده‌بُرجی هم شناخته می‌شود بر فراز تپه‌ای بلند و نزدیک به رودخانه خرم‌آباد واقع شده است. <ref> [https://www.ghatreh.com/news/nn64450419/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9 . «تیشه به ریشه قلعه فلک الافلاک»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> معماری شگفت‌‌انگیز این بنا موجب شده است که به‌‌عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری در دنیا شناخته شود.<ref> [https://www.irna.ir/news/84683835/%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 . «فلکالافلاک نمادی بر بلندای تاریخ کهن لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> قلعه فلکالافلاک در سال ۱۳۴۸ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.<ref> [https://www.irna.ir/news/84822580/%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . «ثبت جهانی قلعه فلکالافلاک لرستان تاکید ویژه رییس جمهور است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> | |||
فَلَک‌الافلاک یا دژِ شاپورخواست، یکی از زیباترین قلعه‌های تاریخی ایران در مرکز شهر خرم‌آباد<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/22383-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9/#%D9%81%D9%84%DA%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9%20%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F . «قلعه الافلاک»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> و متعلق به دوره ساسانیان است.<ref> [https://safarmarket.com/blog/attractions/iran/khorramabad/falakolaflak-citadel . «قلعه فلک‌افلاک خرم‌آباد»، وب‌سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> این قلعه که با نام دوازده‌بُرجی هم شناخته می‌شود بر فراز تپه‌ای بلند و نزدیک به رودخانه خرم‌آباد واقع شده است. <ref> [https://www.ghatreh.com/news/nn64450419/%D8%AA%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9 . «تیشه به ریشه قلعه فلک الافلاک»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> معماری شگفت‌‌انگیز این بنا موجب شده است که به‌‌عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری در دنیا شناخته شود.<ref> [https://www.irna.ir/news/84683835/%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D9%87%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 . «فلکالافلاک نمادی بر بلندای تاریخ کهن لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> قلعه فلکالافلاک در سال ۱۳۴۸ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.<ref> [https://www.irna.ir/news/84822580/%D8%AB%D8%A8%D8%AA-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D8%AF-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA . «ثبت جهانی قلعه فلکالافلاک لرستان تاکید ویژه رییس جمهور است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> | |||
==نام‌گذاری== | ==نام‌گذاری== | ||
قلعه فلکالافلاک که بنیان آن مربوط به دوره ساسانیانی است<ref> [https://civilica.com/doc/661777/ . مؤمنی و همکاران، «بازشناسی ویژگی‌های معماری قلعه فلکالافلاک»، سومین کنگره بین‌‌المللی افق‌های جدید معماری و شهرسازی، تهران، 1395ش، ص395.]</ref> در متون تاريخي با نام‌های «دژ شاپورخواست»، «دژسياه»، «قلعه خرم‌آباد»، «قلعه‌سفيد»، «سلاسل»، «كاخ اتابكان» و «قصر» ضبط شده و اهالی منطقه آن را به نام دوازده‌برجي مي‌شناسند.<ref> [https://pinorest.com/mag/falak-ol-aflak/ . «قلعه فلکالافلاک؛ قلعه قصه‌های پریان»، وب‌سایت مجله پینورست، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> نام «دژ شاپورخواست» تا قرن ششم و هفتم هجري در میان مردم رواج داشته<ref> [https://sepanja.com/blog/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9/#mmary_qlh_flk_alaflak . «معرفی قلعه فلکالافلاک»، وب‌سایت مجله گردشگری سپنجا، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> و با شكل‌گيری شهر خرم‌آباد، این قلعه به خرم‌آباد تغییر نام داده و تا اوايل دورۀ قاجار به همين نام، ياد می‌شد.<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/22383-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9/#%D9%81%D9%84%DA%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9%20%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F . «قلعه فلکالافلاک»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> در دورۀ قاجار بر روی یکی از برج‌های شرقی قلعه، اتاقی ساخته شد که آن را فلکالافلاک نامیدند.<ref> [https://lorestan.mcth.ir/database/agentType/View/PropertyID/5 . «قلعه فلک الافلاک»، وب‌سایت وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> منجمین معتقد بودند که آسمان نُه طبقه است و نهمین طبقه که آسمان آسمان‌ها است فلکالافلاک نام دارد. برخی مورخان معتقدند که مردم در گذشته، هنگام برخورد با دژهای بلند آن‌ها را به فلکالافلاک تشبیه می‌کردند و علت نام‌گذاری قلعه به فلکالافلاک برخاسته از همین تشبیهات بوده است.<ref> [http://lorestandat.parsiblog.com/Posts/2/%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86+%C2%AB+%D9%81%D9%84%DA%A9+%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9+%C2%BB+%DA%86%D9%87+%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A+%D9%88+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7+%DA%86%D9%87+%DA%A9%D8%B3%D9%8A+%D8%A8%D9%87+%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87+%D8%B4%D8%AF%D8%9F/ . «عنوان فلکالافلاک چه زمانی و توسط چه کسی به قلعه داده شد.»، وب‌سایت لرستان در آینه تاریخ، تاریخ بازدید: 6 مرداد 1401ش.]</ref> | قلعه فلکالافلاک که بنیان آن مربوط به دوره ساسانیانی است<ref> [https://civilica.com/doc/661777/ . مؤمنی و همکاران، «بازشناسی ویژگی‌های معماری قلعه فلکالافلاک»، سومین کنگره بین‌‌المللی افق‌های جدید معماری و شهرسازی، تهران، 1395ش، ص395.]</ref> در متون تاريخي با نام‌های «دژ شاپورخواست»، «دژسياه»، «قلعه خرم‌آباد»، «قلعه‌سفيد»، «سلاسل»، «كاخ اتابكان» و «قصر» ضبط شده و اهالی منطقه آن را به نام دوازده‌برجي مي‌شناسند.<ref> [https://pinorest.com/mag/falak-ol-aflak/ . «قلعه فلکالافلاک؛ قلعه قصه‌های پریان»، وب‌سایت مجله پینورست، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> نام «دژ شاپورخواست» تا قرن ششم و هفتم هجري در میان مردم رواج داشته<ref> [https://sepanja.com/blog/%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9/#mmary_qlh_flk_alaflak . «معرفی قلعه فلکالافلاک»، وب‌سایت مجله گردشگری سپنجا، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> و با شكل‌گيری شهر خرم‌آباد، این قلعه به خرم‌آباد تغییر نام داده و تا اوايل دورۀ قاجار به همين نام، ياد می‌شد.<ref> [https://www.kojaro.com/attraction/22383-%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87-%D9%81%D9%84%DA%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9/#%D9%81%D9%84%DA%A9%20%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9%20%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F . «قلعه فلکالافلاک»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> در دورۀ قاجار بر روی یکی از برج‌های شرقی قلعه، اتاقی ساخته شد که آن را فلکالافلاک نامیدند.<ref> [https://lorestan.mcth.ir/database/agentType/View/PropertyID/5 . «قلعه فلک الافلاک»، وب‌سایت وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی، تاریخ بازدید: 31 تیر 1401ش.]</ref> منجمین معتقد بودند که آسمان نُه طبقه است و نهمین طبقه که آسمان آسمان‌ها است فلکالافلاک نام دارد. برخی مورخان معتقدند که مردم در گذشته، هنگام برخورد با دژهای بلند آن‌ها را به فلکالافلاک تشبیه می‌کردند و علت نام‌گذاری قلعه به فلکالافلاک برخاسته از همین تشبیهات بوده است.<ref> [http://lorestandat.parsiblog.com/Posts/2/%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86+%C2%AB+%D9%81%D9%84%DA%A9+%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%84%D8%A7%DA%A9+%C2%BB+%DA%86%D9%87+%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A+%D9%88+%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7+%DA%86%D9%87+%DA%A9%D8%B3%D9%8A+%D8%A8%D9%87+%D9%82%D9%84%D8%B9%D9%87+%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87+%D8%B4%D8%AF%D8%9F/ . «عنوان فلکالافلاک چه زمانی و توسط چه کسی به قلعه داده شد.»، وب‌سایت لرستان در آینه تاریخ، تاریخ بازدید: 6 مرداد 1401ش.]</ref> | ||