←علل خشونت علیه زنان
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>خشونت علیه | '''<big>خشونت علیه زنان</big>'''؛ هرگونه آسیب عمدی به زنان در ابعاد مختلف. | ||
== | |||
خشونت (violence) به‌معنای غضب، زور، تعدی، شدت و سختی، | خشونت علیه زنان به هرگونه رفتار خشونت‌آمیز مبتنی بر جنسیت اشاره دارد که موجب آسیب جسمی، روانی یا جنسی به زنان می‌شود. این پدیده، جهانی است و در تمامی فرهنگ‌ها، جوامع و طبقات اجتماعی رخ می‌دهد. خشونت علیه زنان شکل‌های مختلفی دارد و می‌تواند در محیط‌های مختلف مانند خانه، محل کار، فضای عمومی یا حتی آنلاین اتفاق بیفتد. خشونت علیه زنان و به‌ویژه خشونت خانگی علیه آنان مانند دیگر مصادیق [[خشونت خانگی از منظر آموزه‌های اسلام]] کاملا مردود است و پیشوایان دین اسلام همواره بر رعایت حقوق زنان ازجمله [[حقوق خانوادگی زن مسلمان|حقوق خانوادگی]]، [[حقوق مالی زن در زندگی مشترک|حقوق مالی]] و [[حقوق جنسی زن]]، تأکید کرده و به پاسداشت [[نقش مادری]]، [[رسالت مادری]]، [[نقش تربیتی مادر]]، [[نقش همسری زن]]، [[نقش دختری]]، توجه به [[ترجیحات همسر]]، [[مهرورزی در خانواده]] و [[محبت شوهر به زن]] و پرهیز از [[همسرآزاری]] سفارش کرده‌اند. | ||
#قصد عمدی و اقدام آگاهانه؛ | |||
#استفاده از زور و غلبه؛ | ==تعریف خشونت علیه زنان== | ||
#حالت تندی و شدت؛ | خشونت (violence) به‌معنای غضب، زور، تعدی، شدت و سختی،<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1621228750-10125-15-35.pdf جهانی جناقرد، «خشونت خانگی علیه زنان در ایران»، 1399ش، ص898]؛ [http://ensani.ir/file/download/article/20120426160504-5069-29.pdf بخشی سور شجانی، «خشونت علیه زنان»، 1385ش، ص36].</ref> در اصطلاح، به‌معنای هر نوع آسیب‌رسانی به دیگری یا رفتار خشن عمدی برای پیشبرد مقاصد خویش است. خشونت تعریفی مشابه پرخاشگری دارد با این تفاوت که خشونت در بعد شناختی و هیجانی است، اما پرخاشگری در بعد رفتاری و حالت بیرونی است.<ref>سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص96.</ref> در خشونت، ارکان زیر مورد توجه قرار می‌گیرد: | ||
#تعرض و آسیب رساندن به دیگران. | #قصد عمدی و اقدام آگاهانه؛ | ||
خشونت علیه زنان به‌معنای هر عمل خشونت‌آمیز مبتنی بر جنسیت است که سبب آسیب‌های روانی، جسمانی و آزار علیه زنان شود. از منظر سازمان بهداشت جهانی، خشونت، استفاده عمدی از نیروی بدنی، ارعاب یا تهدید است که به آسیب بدنی، مرگ، آسیب روانی، نقص رشد و | #استفاده از زور و غلبه؛ | ||
#حالت تندی و شدت؛ | |||
#تعرض و آسیب رساندن به دیگران.<ref>سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص99.</ref> | |||
خشونت علیه زنان به‌معنای هر عمل خشونت‌آمیز مبتنی بر جنسیت است که سبب آسیب‌های روانی، جسمانی و آزار علیه زنان شود. از منظر سازمان بهداشت جهانی، خشونت، استفاده عمدی از نیروی بدنی، ارعاب یا تهدید است که به آسیب بدنی، مرگ، آسیب روانی، نقص رشد و محرومیت بینجامد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/55556/fa اعظم آزاده و دهقان‌فرد، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، 1385ش، ص 167؛]سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص97.</ref> | |||
==ابعاد خشونت علیه زنان== | ==ابعاد خشونت علیه زنان== | ||
خشونت علیه زنان دو بُعد بدنی و روانی دارد. بُعد بدنی شامل آزار | خشونت علیه زنان دو بُعد بدنی و روانی دارد. بُعد بدنی شامل [[آزار جنسی]]، [[تنبیه بدنی زنان|تنبیه بدنی]]، فشار و اجبار است. بُعد روانی اعم از خشونت کلامی، غیر کلامی، اقتصادی، حقوقی و اجتماعی است؛ همچون، فحاشی، تمسخر، تحقیر، منزوی کردن فرد و سایر اعمال خشونت‌آمیز است که بیشتر در [[ارتباط کلامی همسران|ارتباط کلامی]] و [[ارتباط غیر کلامی همسران|ارتباط غیرکلامی همسران]] رخ می‌دهد.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1621228750-10125-15-35.pdf جهانی جناقرد، «خشونت خانگی علیه زنان در ایران»، 1399ش، ص899]؛ [https://www.sid.ir/paper/55556/fa اعظم آزاده و دهقان‌فرد، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، 1385ش، ص 166]؛ [http://soci.rihu.ac.ir/article_1017_4ade9d43069c752ae7caf86dfee55a6d.pdf بستان، «تحلیل جنسیتی بزهکاری و بزه‌دیدگی زنان از دیدگاه جامعه شناسی اسلامی»، 1393ش، ص 69]؛ سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص102.</ref> | ||
==پیشینه== | |||
خشونت علیه زنان به‌ویژه از سوی | ==پیشینه خشونت علیه زنان== | ||
در کشورهای غربی، بر اساس آمار کمیته رفع تبعیض علیه زنان سازمان ملل، آمار‌ها در مورد وضعیت زنان نگران‌کننده است. میلیون‌ها زن در اروپا مورد خشونت قرار گرفته و | خشونت علیه زنان به‌ویژه از سوی شوهران که مصداقی از [[خشونت خانگی]] می‌شود، سابقه‌ای طولانی دارد. این پدیده یک مسئله جهانی با ریشه‌های تاریخی عمیق است که بیشتر، محصول سنت‌های غلط فرهنگی در اقوام و جوامع مختلف بوده و در دنیای مدرن افزایش و گسترش یافته است. [[حضرت محمد]]، پیامبر دین اسلام و دیگر پیشوایان این آیین مانند [[امام علی]] کوشیده‌اند تا با بهره‌گیری از مفاهیم قرآنی مانند [[قوامیت مردان بر زنان در آموزه‌های اسلامی|قوامیت مرد بر زن]] و [[سرپرستی خانواده]]، رویکرد مردان را دربارۀ زنان اصلاح کنند و انگاره‌های [[مردسالاری]] و [[پدرسالاری]] را به‌سوی مسئوليت‌پذيری و خدمتگزاری سوق دهند. این در حالی است که دیگر فرهنگ‌ها اهتمام جدی به حقوق زنان نداشتند و فرهنگ غربی نیز در نیمه دوم سدۀ بیستم میلادی، مسئله خشونت علیه زنان را مورد توجه قرار داد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/56584/fa#downloadbottom همتی، «عوامل موثر بر خشونت مردان علیه زنان: مطالعه موردی خانواده های تهرانی»، 1383ش، ص 233].</ref> | ||
==دیدگاه‌ها | |||
در کشورهای غربی، بر اساس آمار کمیته رفع تبعیض علیه زنان سازمان ملل، آمار‌ها در مورد وضعیت زنان نگران‌کننده است. میلیون‌ها زن در اروپا مورد خشونت قرار گرفته و یک‌سوم دولت‌های عضو شورای اروپا، خشونت علیه زنان را به‌عنوان جرایم کیفری نمی‌شناسند.<ref>[https://www.magiran.com/article/2205593 اعتمادی، «بحران خشونت علیه زنان در غرب»، خبرگزاری رسالت، تارخ بارگزاری: 22آذر 1389ش.]</ref> طبق گزارش‌ها، در ماه‌های اول قرنطینه سال ۲۰۲۰م، در برخی کشورهای اروپایی، موارد زن‌کُشی بیشتر از سال قبل بوده است. در این قتل‌ها، ۸۲ درصد از قربانیان زن و ۱۸ درصد مرد هستند که این آمار خود حکایت از خشونت گسترده علیه زنان در اروپا دارد.<ref>[https://humanrights.eadl.ir/news/articleType/ArticleView/articleId/102520 «بولتن خشونت علیه زنان در کشورهای اروپایی توسط ستاد حقوق بشر منتشر شد»، سایت ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران.]</ref> | |||
در [[ایران]]، پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، با وضع قوانین حمایت از [[خانواده]] در مهر 1358ش و همچنین لایحه قانونی در سال 1371ش، به حمایت از زنان و جلوگیری از خشونت پرداخته شده است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120828110338-4055-1985.pdf «اجتماعی: خشونت علیه زنان»، نشریه گزارش، 1384ش، ص 55.]</ref> | |||
==دیدگاه‌های نظری درباره خشونت علیه زنان== | |||
دیدگاه‌های نظری مختلفی درباره خشونت علیه زنان وجود دارد که هر کدام از منظر خاصی به این مسئله نگاه می‌کنند. هر یک از این دیدگاه‌ها راهکارهای متفاوتی را برای مقابله با خشونت علیه زنان پیشنهاد می‌کنند. ترکیب این دیدگاه‌ها می‌تواند به درک جامع‌تر و راهکارهای مؤثرتر منجر شود. | |||
===دیدگاه فمینیستی=== | |||
تغييرات شدید | |||
*'''فمینیسم رادیکال''': این دیدگاه معتقد است که خشونت علیه زنان ریشه در ساختارهای پدرسالار و مردسالار دارد که مردان را در موقعیت قدرت قرار می‌دهد و زنان را به عنوان ابژه‌های جنسی و تحت سلطه می‌بیند. خشونت، ابزاری برای حفظ این سلطه است. | |||
*'''فمینیسم لیبرال''': این دیدگاه بر برابری حقوقی و قانونی تمرکز دارد و معتقد است که با اصلاح قوانین و افزایش آگاهی می‌توان خشونت علیه زنان را کاهش داد. | |||
*'''فمینیسم سوسیالیستی''': این دیدگاه خشونت علیه زنان را با نظام سرمایه‌داری و نابرابری‌های اقتصادی مرتبط می‌داند و معتقد است که برای رفع خشونت، باید به تغییر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی پرداخت. | |||
بر اساس تحقیقات، ارتباط | |||
===دیدگاه روانشناختی=== | |||
دیدگاه روانشناختی بر عوامل فردی و روانی تمرکز دارد و معتقد است که خشونت ممکن است ناشی از اختلالات روانی، تجربیات کودکی، یا مشکلات شخصیتی باشد؛ برای مثال، افرادی که در کودکی شاهد خشونت بوده‌اند، ممکن است در بزرگسالی بیشتر مرتکب خشونت شوند. | |||
==='''دیدگاه جامعه‌شناختی'''=== | |||
*'''نظریه یادگیری اجتماعی''': این دیدگاه معتقد است که خشونت، رفتاری آموخته‌شده است که از طریق مشاهده و تقلید از دیگران، به‌ویژه در خانواده و جامعه، منتقل می‌شود. | |||
*'''نظریه ساختار اجتماعی''': این دیدگاه بر نقش ساختارهای اجتماعی مانند فقر، بیکاری، و نابرابری‌های اقتصادی در ایجاد خشونت تأکید می‌کند. شرایط اجتماعی نامساعد می‌تواند به افزایش تنش و خشونت در خانواده و جامعه منجر شود. | |||
جامعه‌شناسان در چارچوب نظریه‌های علمی گوناگون، خشونت علیه زنان را به‌صورت کلان و در ارتباط با اقتصاد، مذهب و رسانه‌های جمعی بررسی می‌کنند. از این منظر، تغييرات شدید اجتماعی و فشارهای اقتصادی، زمینه‌ساز خشونت است و تأمين‌نشدن نيازهای اساسی خانواده در کنار مسئوليت‌های سنگین شغلی موجب می‌شود مرد در برابر خواسته زن و فرزندان، دچار خشونت شود. همچنین محتويات القاشده از سوی رسانه‌های جمعی مانند تلويزيون، یک عامل مشاركتی مهم برای بالا بردن سطح خشونت در جامعه است. از سوی دیگر، بر اساس تحقیقات، ارتباط معناداری بين دين‌داری و رفتار پيشگيرانه از جرائم وجود دارد و عدم پايبندی به آموزه‌های دينی، عامل مهم خشونت عليه زنان است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120426160504-5069-29.pdf بخشی سور شجانی، «خشونت علیه زنان»، 1385ش، ص40-39].</ref> | |||
==='''دیدگاه فرهنگی'''=== | |||
دیدگاه فرهنگی بر نقش فرهنگ و هنجارهای اجتماعی در توجیه یا تشویق خشونت علیه زنان تمرکز دارد. در برخی فرهنگ‌ها، خشونت ممکن است به‌عنوان ابزاری برای کنترل زنان یا حفظ حرمت خانواده تلقی شود. تغییر این هنجارهای فرهنگی برای کاهش خشونت ضروری است. | |||
==='''دیدگاه زیست‌شناختی'''=== | |||
برخی نظریه‌های زیست‌شناختی به نقش عوامل ژنتیکی و هورمونی در رفتار خشونت‌آمیز اشاره می‌کنند. برای مثال، سطح بالای تستوسترون ممکن است با پرخاشگری بیشتر مرتبط باشد. این دیدگاه معمولاً به‌تنهایی کافی نیست و باید در کنار عوامل اجتماعی و روانی بررسی شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/55556/fa اعظم آزاده و دهقان‌فرد، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، 1385ش، ص 177]؛ [http://ensani.ir/file/download/article/20120426160504-5069-29.pdf بخشی سور شجانی، «خشونت علیه زنان»، 1385ش، ص38-36.]</ref> | |||
==دیدگاه اسلام در مورد خشونت علیه زنان== | ==دیدگاه اسلام در مورد خشونت علیه زنان== | ||
در آموزه‌های اسلامی توجه ویژه‌ای | در آموزه‌های اسلامی توجه ویژه‌ای به رعایت حقوق زنان وجود دارد و آیات قرآن و روایات [[اهل‌بیت]] سرشار از دستوراتی است که به مردان امر می‌کند، در برابر همسران خود نهایت عاطفه و لطافت را داشته باشند.<ref>[https://iiwfs.com/%D9%85%D9%86%D8%B9-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85/ «منع خشونت علیه زنان از نگاه اسلام»، سایت مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام]؛ سجادی، «اسلام و نقش آن در کاهش خشونت خانگی علیه زنان»، 1398ش. </ref> از سوی دیگر، خشونت از نظر عقلی امری ناپسند بوده و اسلام آن را نمیپذیرد؛ چه نسبت به زن و چه نسبت به مرد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/94504/%D8%AE%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AA-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%86 موسوی بجنوردی، «خشونت نسبت به زنان از منظر دین»، 1384ش.]</ref> رویکرد اسلام انسان‌محوری است، نه جنسیت‌محوری. سیاست‌های کلی اسلام در جهت حفظ [[کرامت انسانی]] زن و منع خشونت از او است.<ref>[https://humanrights.eadl.ir/news/articleType/ArticleView/articleId/5051 پاد، «تاکید دین مبین اسلام بر حفظ کرامت زن و منع خشونت علیه زنان».]</ref> | ||
==انواع خشونت علیه زنان== | |||
اسلام به روابط انسانی و رعایت عدالت تاکید کرده و حقوق زنان در [[تحصیل زنان|تحصیل]]، [[اشتغال زنان|اشتغال]]، [[کنشگری اجتماعی زنان در قرآن|کنشگری اجتماعی]]، [[اوقات فراغت زنان|اوقات فراغت]]، [[سلامت روان زنان|سلامت روان]] و مانند آن را به رسمیت شناخته است. علاوه بر این اسلام با نگاه کرامت‌محور به انسان، احکام و اوامر پیشگیرانه از خشونت علیه زنان را بیان کرده است. دین اسلام با بیان وظائف مردان و زنان، احکام تشویقی و تنبیهی و همچنین احکام قضایی و کیفری برای کنترل و کاهش خشونت وضع کرده است.<ref>سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص244.</ref> | |||
با وجود تأکیدی که تعالیم اسلام بر پرهیز از خشونت علیه زنان دارد و همگان را به رعایت حقوق زنان و [[دختر|دختران]] فرامی‌خواند، اما [[زن مسلمان]] همچنان در برخی جوامع از [[کرامت]] و حقوق شایستۀ خود برخوردار نیست. در این جوامع، [[زن در اقتصاد خانواده|مشارکت زنان در اقتصاد خانواده]] مانند [[مشارکت زنان در کشاورزی|کشاورزی]] و [[مشارکت زنان در دامداری|دامداری]] نهادینه شده و [[سازگاری زن در خانواده]]، مطالبه می‌شود، اما همچنان [[زن در خانواده]] و [[زن در اجتماع]] از برخی حقوق خود محروم می‌شود. [[زنان سرپرست خانوار در ایران]] با چالش‌های بسیاری روبرو هستند. [[آموزش زنان در افغانستان]] در بسیاری از مقاطع تاریخی، با محدودیت روبرو بوده است. [[تحصیل دختران]] به‌صورت سنتی در برخی جوامع مسلمان دچار محدودیت بوده و در حکومت طالبان، ممنوعیت تحصیل دختران، تثبیت شده است. [[اشتغال زنان]] نیز به‌ویژه در جوامعی مانند [[اشتغال زنان افغانستان|افغانستان]]، چالش‌برانگیز است. | |||
==انواع خشونت علیه زنان== | |||
[[آسیب‌پذیری زن|آسیب‌پذیری زنان]] موجب شده است که خشونت علیه زنان، شکل‌های مختلفی داشته باشد و در حوزه‌های مختلفی از زندگی آنها رخ دهد. این خشونت‌ها ممکن است فیزیکی، روانی، جنسی، اقتصادی، یا فرهنگی باشند. همچنین انواع خشونت علیه زنان، ممکن است به‌صورت همزمان یا جداگانه رخ دهند | |||
==='''خشونت فیزیکی'''=== | |||
هر نوع رفتار فیزیکی که موجب آسیب بدنی به زن شود، خشونت فیزیکی یا جسمی نامیده می‌شود. خشونت فیزیکی می‌تواند در قالب [[تنبیه بدنی زنان|تنبیه بدنی زن]]، توجیه شود. مصادیق خشونت فیزیکی علیه زنان عبارت است از: کتک‌زدن، لگد زدن، مشت‌زدن، استفاده از ابزار برای آسیب رساندن به زن، سوزاندن، خفه‌کردن، ایجاد جراحت‌های عمدی، قتل یا اقدام به قتل. | |||
==='''خشونت روانی (عاطفی)'''=== | |||
خشونت روانی، هر نوع رفتار است که موجب آسیب روانی، کاهش [[عزت نفس]]، یا ایجاد [[ترس]] و اضطراب در زن شود؛ ازجمله: تحقیر، توهین، فحاشی، تهدید به خشونت فیزیکی یا جنسی، کنترل رفتارهای زن مانند محدود کردن ارتباط با دوستان و خانواده، [[طلاق عاطفی|بی‌اعتنایی عاطفی]] یا سکوت طولانی‌مدت. | |||
==='''خشونت جنسی'''=== | |||
هر نوع رفتار جنسی که بدون رضایت زن انجام شود یا او را مجبور به انجام فعالیت‌های جنسی کند، مصداقی از خشونت جنسی علیه زن است، مانند تجاوز جنسی، خشونت در [[رابطه زناشویی]]، [[آزار جنسی]] مانند لمس ناخواسته، تعقیب یا ارسال پیام‌های نامناسب، اجبار به دیدن یا انجام اعمال جنسی غیردلخواه، ازدواج اجباری یا ازدواج در سنین پایین. | |||
==='''خشونت اقتصادی (مالی)'''=== | |||
خشونت اقتصادی علیه زن، هر نوع رفتاری است که باعث محدودیت دسترسی زن به منابع مالی یا استقلال اقتصادی شود، ازجمله: ممانعت از کار کردن و [[اشتغال زنان]]، منع از [[تحصیل زنان|تحصیل زن]] یا [[ممنوعیت تحصیل دختران|دختر]]، کنترل کامل درآمد خانواده توسط مرد و عدم مشارکت زن در تصمیم‌گیری‌های مالی، محروم کردن زن از نیازهای اولیه مانند غذا، پوشاک، یا مسکن، سوءاستفاده از دارایی‌های زن یا اجبار او به کار بدون دستمزد.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1621228750-10125-15-35.pdf جهانی جناقرد، «خشونت خانگی علیه زنان در ایران»، 1399ش، ص900-899]؛ [https://www.sid.ir/paper/55556/fa اعظم آزاده و دهقان‌فرد، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، 1385ش، ص 167].</ref> | |||
==='''خشونت اجتماعی (فرهنگی)'''=== | |||
خشونت اجتماعی، هر نوع رفتار یا هنجار فرهنگی است که زنان را به دلیل جنسیت‌شان تحت فشار قرار می‌دهد یا حقوق آنها را نقض می‌کند، مانند تبعیض جنسیتی در جامعه یا محیط کار، ازدواج اجباری یا سنتی که در آن زنان حق انتخاب ندارند، ناقص‌سازی جنسی زنان، قتل‌های ناموسی و کشتن زن به‌دلیل حفظ [[آبرو|آبروی]] [[خانواده]]. | |||
همچنین خشونتی که از طریق رسانه‌ها، تبلیغات یا فرهنگ عامه به زنان تحمیل می‌شود و نقش‌های کلیشه‌ای جنسیتی را تقویت می‌کند، مصداقی از خشونت فرهنگی است، مانند نمایش زنان به‌عنوان ابژه‌های جنسی در رسانه‌ها و ترویج کلیشه‌هایی که زنان را ضعیف، وابسته یا ناتوان نشان می‌دهند. | |||
==='''خشونت سایبری'''=== | |||
امروزه استفاده از فضای مجازی و فناوری برای آزار، تهدید یا کنترل زنان، به ابزار خشونت علیه زنان تبدیل شده است که در قالب ارسال پیام‌های تهدیدآمیز یا آزاردهنده، انتشار تصاویر یا اطلاعات خصوصی بدون رضایت زن و تعقیب و کنترل فعالیت‌های آنلاین زن، رخ می‌دهد. | |||
==='''خشونت نهادی (سیستمی)'''=== | |||
خشونت نهادی علیه زنان، خشونتی است که از طریق نهادها، قوانین، یا سیاست‌های ناعادلانه در جامعه، علیه زنان اعمال می‌شود، مانند قوانین تبعیض‌آمیز که حقوق زنان ازجمله [[حقوق مالی زن در زندگی مشترک|حقوق مالی]]، [[حقوق جنسی زن|جنسی]] و [[حقوق خانوادگی زن مسلمان|خانوادگی]] آنها را نادیده می‌گیرند، عدم حمایت کافی از قربانیان خشونت توسط پلیس یا سیستم قضایی، نابرابری‌های جنسیتی در دسترسی به [[آموزش زنان در افغانستان|آموزش]]، بهداشت، و [[اشتغال زنان افغانستان|اشتغال]]، محروم کردن زنان از [[حق رأی زنان|حق رأی]] یا مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلان و فقر سیستماتیک که زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می‌دهد. | |||
از میان انواع خشونت، بیشتر، خشونت جنسی و روانی علیه زنان صورت می‌گیرد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/55556/fa اعظم آزاده و دهقان‌فرد، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، 1385ش، ص 177.]</ref> | |||
==علل خشونت علیه زنان== | ==علل خشونت علیه زنان== | ||
دلایل عمده خشونت علیه زنان عبارت‌اند از: | دلایل عمده خشونت علیه زنان عبارت‌اند از: | ||
* علل فردی؛ شامل جنبه‌های زیستی و تفاوت‌های زن و مرد، عوامل روانشناختی، ناکامی فرد در رسیدن به اهداف، عدم ارضای نیازهای اقتصادی و جنسی | *علل فردی؛ شامل جنبه‌های زیستی و تفاوت‌های زن و مرد، عوامل روانشناختی، ناکامی فرد در رسیدن به اهداف، عدم ارضای نیازهای اقتصادی و [[میل جنسی|جنسی]] به‌ویژه در مردان، ضعف و عدم پایبندی به ارزش‌های اخلاقی. همچنین، متغیر‌هایی مانند سن، هوش، تحصیلات، [[اعتیاد به مواد مخدر|مصرف مواد مخدر]] و غیره بر بروز خشونت تاثیرگذار هستند. | ||
* علل تعامل | *علل تعامل بین‌فردی؛ مانند [[جنسیت]]، بی‌مهارتی، مشکلات ارتباطی، عدم [[مدیریت خشم]]، سابقه بزهکاری، خصومت جنسی و [[حسد|حسادت]]. | ||
* علل اجتماعی- اقتصادی؛ شامل زمینه‌های اقتصادی مانند نوع شغل، بیکاری، وضعیت اقتصادی خانواده و اشتغال زنان. | *علل اجتماعی- اقتصادی؛ شامل زمینه‌های اقتصادی مانند نوع شغل، بیکاری، [[اقتصاد خانواده|وضعیت اقتصادی خانواده]] و [[اشتغال زنان]].<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1621228750-10125-15-35.pdf جهانی جناقرد، «خشونت خانگی علیه زنان در ایران»، 1399ش، ص902-900]؛ سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص142.</ref> | ||
==پیامدهای خشونت علیه زنان== | ==پیامدهای خشونت علیه زنان== | ||
خشونت علیه زنان، برای خودِ فرد، خانواده و جامعه پیامد‌هایی به همراه دارد؛ از جمله: | خشونت علیه زنان، برای خودِ فرد، خانواده و جامعه پیامد‌هایی به همراه دارد؛ از جمله: | ||
===الف) پیامدهای فردی خشونت علیه زنان=== | ===الف) پیامدهای فردی خشونت علیه زنان=== | ||
# اختلالات روانی؛ | #اختلالات روانی؛ | ||
# بیماری‌های جسمی؛ | #بیماری‌های جسمی؛ | ||
# خودکشی. | #[[خودکشی]]. | ||
===ب) پیامدهای خانوادگی خشونت علیه زنان=== | ===ب) پیامدهای خانوادگی خشونت علیه زنان=== | ||
# تأثيرات | #تأثيرات منفی بر فرزندان و اعضای خانواده؛ | ||
# احساس | #احساس درماندگی و عدم كفايت مرد در مديريت؛ | ||
# كاهش رضايت از | #كاهش رضايت از زندگی؛ | ||
# | #بدبينی نسبت به جنس مذكر. | ||
# تزلزل بنیان خانواده و افزایش طلاق. | #تزلزل بنیان خانواده و افزایش [[طلاق]].<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20120426160504-5069-29.pdf بخشی سور شجانی، «خشونت علیه زنان»، 1385ش، ص41.]</ref> | ||
===ج) پیامدهای اجتماعی خشونت علیه زنان=== | ===ج) پیامدهای اجتماعی خشونت علیه زنان=== | ||
# عدم امنيت | #عدم امنيت اجتماعی؛ | ||
# اختلال در روابط سالم | #اختلال در روابط سالم اجتماعی؛ | ||
# تزلزل بنیان خانواده و افزایش طلاق. | #تزلزل بنیان خانواده و افزایش طلاق. | ||
==پیشگیری از خشونت علیه زنان== | ==پیشگیری از خشونت علیه زنان== | ||
پژوهشگران درباره پیشگیری از خشونت علیه زنان، به راه‌های زیر توجه کرده‌اند: | پژوهشگران درباره پیشگیری از خشونت علیه زنان، به راه‌های زیر توجه کرده‌اند: | ||
# ترویج همسرگزینی | #ترویج [[همسرگزینی دختران|همسرگزینی]] مناسب با تکیه بر [[مهارت‌های انتخاب همسر]] و آگاهی از [[معیارهای انتخاب همسر]]؛ | ||
# | #[[تربیت دینی]] و آموزش [[زیست اخلاقی]]؛ | ||
# آموزش اصول روابط مناسب در | #آموزش اصول روابط مناسب در خانواده مانند [[خانواده گرایی|خانواده‌گرایی]] و [[حسن خلق در خانواده|حسن خلق]]، [[مهرورزی در خانواده|مهرورزی]] و [[محبت در خانواده]] شامل [[محبت شوهر به زن]] و [[محبت زن به شوهر]]؛ | ||
# رعایت حدود شرعی در | #رعایت حدود شرعی در روابط زن و مرد؛ | ||
# آموزش مهارت‌های زندگی | #آموزش [[مهارت‌های زندگی]] مانند [[مهارت تصمیم‌گیری]]، [[مهارت حل تعارضات زناشویی|مهارت حل تعارضات زناشویی]]، [[مهارت‌های شناختی همسران]] و [[مهارت‌های ازدواج]]. | ||
# آموزش مهارت نه گفتن | #آموزش مهارت نه گفتن. | ||
==مواجهه و درمان خشونت== | ==مواجهه و درمان خشونت== | ||
# اصلاحات نگرشی و تغییرات رفتاری در مردان خشونت‌ورز؛ | #اصلاحات نگرشی و تغییرات رفتاری در مردان خشونت‌ورز؛ | ||
# توانمندسازی زنان در پیشگیری از خشونت همسران و مواجهه صحیح با آن؛ | #توانمندسازی زنان در پیشگیری از خشونت همسران و مواجهه صحیح با آن؛ | ||
# تقویت نقش مردم، نهاد حکومت و نهاد‌های اجتماعی در مواجهه صحیح با خشونت علیه زنان. | #تقویت نقش مردم، نهاد حکومت و نهاد‌های اجتماعی در مواجهه صحیح با خشونت علیه زنان.<ref>سالاری‌فر، خشونت خانگی علیه زنان، 1389ش، ص245.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* «اجتماعی: خشونت علیه زنان»، نشریه گزارش، شماره 170، 1384ش. | *«اجتماعی: خشونت علیه زنان»، نشریه گزارش، شماره 170، 1384ش. | ||
* «بولتن خشونت علیه زنان در کشورهای اروپایی توسط ستاد حقوق بشر منتشر شد»، وب‌سایت ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بارگزاری: 18 اسفند 1400ش. | *«بولتن خشونت علیه زنان در کشورهای اروپایی توسط ستاد حقوق بشر منتشر شد»، وب‌سایت ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بارگزاری: 18 اسفند 1400ش. | ||
* اعتمادی، خدیجه، «بحران خشونت علیه زنان در غرب»، خبرگزاری رسالت، تاریخ درج مطلب: 22 آذر 1389ش. | *اعتمادی، خدیجه، «بحران خشونت علیه زنان در غرب»، خبرگزاری رسالت، تاریخ درج مطلب: 22 آذر 1389ش. | ||
* اعزازی، شهلا، «ساختار جامعه و خشونت علیه زنان»، رفاه اجتماعی، شماره 14، پاییز 1383ش. | *اعزازی، شهلا، «ساختار جامعه و خشونت علیه زنان»، رفاه اجتماعی، شماره 14، پاییز 1383ش. | ||
* اعظم آزاده، منصوره و دهقان‌فرد، راضیه، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، زن در توسعه و سیاست، دوره 4، شماره 2-1، 1385ش. | *اعظم آزاده، منصوره و دهقان‌فرد، راضیه، «خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی»، زن در توسعه و سیاست، دوره 4، شماره 2-1، 1385ش. | ||
* بخشی سور شجانی، لیلا، «خشونت علیه زنان»، پژوهشنامه تربیتی، دوره هفتم، شماره 7، تابستان 1385ش. | *بخشی سور شجانی، لیلا، «خشونت علیه زنان»، پژوهشنامه تربیتی، دوره هفتم، شماره 7، تابستان 1385ش. | ||
* پاد، سکینه سادات، «تاکید دین مبین اسلام بر حفظ کرامت زن و منع خشونت علیه زنان»، تاریخ درج مطلب: 5 آذر 1399ش. | *پاد، سکینه سادات، «تاکید دین مبین اسلام بر حفظ کرامت زن و منع خشونت علیه زنان»، تاریخ درج مطلب: 5 آذر 1399ش. | ||
* ثابتی، مریم و همکاران، «بررسی علل خشونت خانگی علیه زنان»، زن و فرهنگ، سال پنجم، شماره 20، تابستان 1393 ش. | *ثابتی، مریم و همکاران، «بررسی علل خشونت خانگی علیه زنان»، زن و فرهنگ، سال پنجم، شماره 20، تابستان 1393 ش. | ||
* جهانی جناقرد، میلاد، «خشونت خانگی علیه زنان در ایران»،قانون‌یار، دوره 4، شماره 15، پاییز 1399ش. | *جهانی جناقرد، میلاد، «خشونت خانگی علیه زنان در ایران»،قانون‌یار، دوره 4، شماره 15، پاییز 1399ش. | ||
* سجادی، مرضیه سادات، «اسلام و نقش آن در کاهش خشونت خانگی علیه زنان»، پژوهش‌های اسلامی جنسیت و خانواده، پاییز و زمستان 1398ش. | *سجادی، مرضیه سادات، «اسلام و نقش آن در کاهش خشونت خانگی علیه زنان»، پژوهش‌های اسلامی جنسیت و خانواده، پاییز و زمستان 1398ش. | ||
* «منع خشونت علیه زنان از نگاه اسلام»، وب‌سایت مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام، تارخ درج مطلب: 9 دی 1399ش. | *«منع خشونت علیه زنان از نگاه اسلام»، وب‌سایت مرکز آینده‌پژوهی جهان اسلام، تارخ درج مطلب: 9 دی 1399ش. | ||
* موسوی بجنوردی، سید محمد، «خشونت نسبت به زنان از منظر دین»، بازتاب اندیشه، شماره 64، 1384ش. | *موسوی بجنوردی، سید محمد، «خشونت نسبت به زنان از منظر دین»، بازتاب اندیشه، شماره 64، 1384ش. | ||
* همتی، رضا، «عوامل موثر بر خشونت مردان علیه زنان: مطالعه موردی خانواده های تهرانی»، نشریه رفاه اجتماعی، دوره 3، شماره 12، 1383ش. | *همتی، رضا، «عوامل موثر بر خشونت مردان علیه زنان: مطالعه موردی خانواده های تهرانی»، نشریه رفاه اجتماعی، دوره 3، شماره 12، 1383ش. | ||
[[رده: ویکی‌زندگی]] | |||
[[رده: زنان]] | |||
[[رده: فضائل اخلاقی]] | |||
[[رده: رذائل اخلاقی]] | |||
[[رده:آسیب‌های اجتماعی]] | |||