بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «<big>''' امام صاحب (زیارت)؛'''</big> زیارتگاهی منسوب به امام حسین در کندوز افغانستان. <br> امام صاحب؛ زیارتگاهی است منسوب به امام حسین در ولسوالی (شهرستان) امام صاحب از ولایت کندوز در شمال افغانستان. حضرت امام‌صاحب، دومین زیارتگاه بزرگ در افغانستا...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>''' امام صاحب (زیارت)؛'''</big> زیارتگاهی منسوب به امام حسین در کندوز افغانستان. <br> | <big>''' امام صاحب (زیارت)؛'''</big> زیارتگاهی منسوب به امام حسین در کندوز افغانستان. <br> | ||
امام صاحب؛ زیارتگاهی است منسوب به امام حسین در ولسوالی (شهرستان) [[امام صاحب]] از ولایت کندوز در شمال افغانستان. حضرت امام‌صاحب، دومین زیارتگاه بزرگ در افغانستان به‌شمار می‌رود و مورد توجه مردمان آن سرزمین بوده و در ارتباط با آن، عقاید و باورهای عامیانه بسیاری وجود دارد. | امام صاحب؛ زیارتگاهی است منسوب به [[امام حسین]] در ولسوالی (شهرستان) [[امام صاحب|امام صاحب]] از ولایت کندوز در شمال افغانستان. حضرت امام‌صاحب، دومین زیارتگاه بزرگ در افغانستان به‌شمار می‌رود و مورد توجه مردمان آن سرزمین بوده و در ارتباط با آن، عقاید و باورهای عامیانه بسیاری وجود دارد. | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
بر اساس روایات تاریخی، بعد از واقعۀ کربلا، سر امام حسین را به عسقلان شام منتقل کردند. در قرن ششم هجری خلیفۀ فاطمی تصمیم گرفت آن سر را به مصر منتقل و در آنجا دفن کند. قبل از آن عده‌ای از ترکان سر را به تخارستان برده و آن را در محلی به‌نام ارهنگ دفن کردند.<ref>گروتس باخ، جغرافیاى شهرى در افغانستان، 1368ش. ص101؛ ادریسی، نزهة المشتاق فى اختراق الآفاق، 1409ق. ج1، ص483؛ شمس بخارائى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، 1377ش، ص234.</ref> برخی نیز معتقدند که سلطان حسین‌میرزا (شاه تیموری هرات) بعد از بازسازی روضۀ منسوب به حضرت علی در | بر اساس روایات تاریخی، بعد از واقعۀ کربلا، سر امام حسین را به عسقلان شام منتقل کردند. در قرن ششم هجری خلیفۀ فاطمی تصمیم گرفت آن سر را به مصر منتقل و در آنجا دفن کند. قبل از آن عده‌ای از ترکان سر را به تخارستان برده و آن را در محلی به‌نام ارهنگ دفن کردند.<ref>گروتس باخ، جغرافیاى شهرى در افغانستان، 1368ش. ص101؛ ادریسی، نزهة المشتاق فى اختراق الآفاق، 1409ق. ج1، ص483؛ شمس بخارائى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، 1377ش، ص234.</ref> برخی نیز معتقدند که سلطان حسین‌میرزا (شاه تیموری هرات) بعد از بازسازی روضۀ منسوب به [[حضرت علی]] در [[مزارشریف]]، به تعمیر این بارگاه پرداخت و از آن تاریخ به بعد شایع شد که سر امام حسین در این محل مدفون است.<ref>صدقی، شهرهای آریانا، 1354ش، ص141؛ یمین، افغانستان تاریخی، 1388ش، ص89.</ref> برخی منابع دیگر معتقدند که این سر به حضرت یحیی (مدفون در سرپل) تعلق دارد. بر اساس این روایت فردی که حامل سر حضرت یحیی بود تا آن را به بغداد ببرد، در این منطقه به قتل رسید و مردم آن سر را در این محل دفن کردند. در سدۀ دوازدهم، برخی نویسندگان گزارش مفصّلى از عقاید و روایات رایج دربارۀ چگونگى شكل گرفتن این زیارتگاه آورده‌اند.<ref>شمس بخارائى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، 1377ش، ص234.</ref> در آن زمان، زیارتگاه داراى مرقد، گنبد و آثار دیگری بوده و حدود هزار خانوار در اطراف آن می‌زیسته‌اند.<ref>مروى، عالم آراى نادرى، تهران، 1364ش، ج3، ص1129.</ref> | ||
==نام‌گذاری== | ==نام‌گذاری== | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
==آداب زیارت== | ==آداب زیارت== | ||
هرگاه کسی قصد زیارت حضرت امام داشته باشد ابتدا در چشمۀ قتور بلوغ رفته وضو می‌گیرد و سپس اولین قبر موجود در بارگاه را که به دوست دوم امام شهرت دارد زیارت کرده و سپس به نزد قبر بابه قشقار (دوست اول امام) رفته و دعا می‌کند. زائر سپس به بارگاه امام مشرف شده و به دعا و زیارت می‌پردازد.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا.</ref> | هرگاه کسی قصد زیارت حضرت امام داشته باشد ابتدا در چشمۀ قتور بلوغ رفته [[وضو]] می‌گیرد و سپس اولین قبر موجود در بارگاه را که به دوست دوم امام شهرت دارد زیارت کرده و سپس به نزد قبر بابه قشقار (دوست اول امام) رفته و [[دعا]] می‌کند. زائر سپس به بارگاه امام مشرف شده و به دعا و زیارت می‌پردازد.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا.</ref> | ||
==نمادسازی‌ها== | ==نمادسازی‌ها== | ||
===همگرایی مذهبی=== | ===همگرایی مذهبی=== | ||
مراکز دینی در افغانستان از جمله حضرت امام‌صاحب از نمادهای دینی مشترک بین مذاهب مختلف اسلامی در کشور است. با توجه به اعتقاد و احترام ویژۀ مردم افغانستان به اهل‌بیت پیامبر | مراکز دینی در افغانستان از جمله حضرت امام‌صاحب از نمادهای دینی مشترک بین مذاهب مختلف اسلامی در کشور است. با توجه به اعتقاد و احترام ویژۀ مردم افغانستان به [[اهل‌بیت]] [[پیامبر اسلام]]، همۀ مردم افغانستان و به‌خصوص اهل‌سنت توجه ویژه‌ای به این زیارتگاه دارند. ادارۀ امور، تولیت، حفاظت و مراقبت از آن مکان نیز در دست اهل سنت است.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا.</ref> | ||
===تولیدات ادبی=== | ===تولیدات ادبی=== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
===عَلَم=== | ===عَلَم=== | ||
علم امام‌صاحب چوب بسیار بلندی است که در صحن مرقد قرار دارد. در آخر سال با بستن پارچه‌های سبز‌رنگ دست‌دوزی شده آن را تزیین می‌کنند.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا. </ref> در روز دهم حمل/فروردین علم زیارتگاه با مشارکت مقامات محلی و زائران برافراشته شده و چهل روز جشن در شهر برگزار می‌شود. برافراشتن علم با سخنرانی مقامات و بزرگان حاضر و میان هلهله و فریاد مردم آغاز می‌شود. لحظۀ برافراشته‌شدن علم، با دعا و خواستن حاجات از صاحب علم (امام حسین) همراه است. در مراسم برگزاری میله/جشن، مردم سعی می‌کنند پارچه‌هایی را به قصد تبرک به علم ببندند.<ref>گروتس باخ، جغرافیاى شهرى در افغانستان، 1368ش. ص101؛ ادریسی، نزهة المشتاق فى اختراق الآفاق، 1409ق. ج1، ص483؛ شمس بخارائى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، 1377ش، ص233.</ref> | علم امام‌صاحب چوب بسیار بلندی است که در صحن مرقد قرار دارد. در آخر سال با بستن پارچه‌های سبز‌رنگ دست‌دوزی شده آن را تزیین می‌کنند.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا. </ref> در روز دهم حمل/[[فروردین]] علم زیارتگاه با مشارکت مقامات محلی و زائران برافراشته شده و چهل روز جشن در شهر برگزار می‌شود. برافراشتن علم با سخنرانی مقامات و بزرگان حاضر و میان هلهله و فریاد مردم آغاز می‌شود. لحظۀ برافراشته‌شدن علم، با دعا و خواستن حاجات از صاحب علم (امام حسین) همراه است. در مراسم برگزاری میله/جشن، مردم سعی می‌کنند پارچه‌هایی را به قصد تبرک به علم ببندند.<ref>گروتس باخ، جغرافیاى شهرى در افغانستان، 1368ش. ص101؛ ادریسی، نزهة المشتاق فى اختراق الآفاق، 1409ق. ج1، ص483؛ شمس بخارائى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، 1377ش، ص233.</ref> | ||
==نذورات== | ==نذورات== | ||
مردم در طول ایام میله/جشن یعنی از روز دهم نوروز تا چهل روز سعی می‌کنند نذورات و خیرات خود را به حضرت امام‌صاحب ادا کنند. آنان در این ایام نذورات نقدی خود را به متولی زیارتگاه تحویل می‌دهند.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا. </ref> | مردم در طول ایام میله/جشن یعنی از روز دهم [[نوروز]] تا چهل روز سعی می‌کنند نذورات و خیرات خود را به حضرت امام‌صاحب ادا کنند. آنان در این ایام نذورات نقدی خود را به متولی زیارتگاه تحویل می‌دهند.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا. </ref> | ||
==موارد مشابه== | ==موارد مشابه== | ||
گرچه شیعیان معتقدند که سر امام حسین همراه با پیکر آن حضرت در کربلا دفن شده است و مرقد امامان شیعه نیز در افغانستان وجود ندارد، اما بین مردم محلی اماکن مختلفی با نام «حضرت امام» مورد توجه قرار دارد که مشهورترین و مهم‌ترین آنها امام‌صاحب در کندوز است. موارد دیگر زیارتگاه حضرت امام منسوب به امام زین‌العابدین در شصت كیلومترى غرب مزارشریف و زیارتگاه حضرت امام در روستاى حضرت امام در 25 كیلومترى شمال‌غربى شهر سرپل است.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا.</ref> | گرچه شیعیان معتقدند که سر امام حسین همراه با پیکر آن حضرت در کربلا دفن شده است و مرقد امامان [[شیعه]] نیز در افغانستان وجود ندارد، اما بین مردم محلی اماکن مختلفی با نام «حضرت امام» مورد توجه قرار دارد که مشهورترین و مهم‌ترین آنها امام‌صاحب در کندوز است. موارد دیگر زیارتگاه حضرت امام منسوب به امام زین‌العابدین در شصت كیلومترى غرب مزارشریف و زیارتگاه حضرت امام در روستاى حضرت امام در 25 كیلومترى شمال‌غربى شهر سرپل است.<ref>محمود، «امام صاحب»، وبلاگ افغانستان فردا.</ref> | ||
==باورهای عامیانه== | ==باورهای عامیانه== | ||
در ارتباط با حضرت امام‌صاحب انگاره‌هایی بین مردم وجود دارد، از جمله: | در ارتباط با حضرت امام‌صاحب انگاره‌هایی بین مردم وجود دارد، از جمله: | ||
مردم باور دارند اگر علم/جهنده آن حضرت به آسانی برافراشته شد، سال نیک و پرباری در پیش خواهد بود، اما اگر جهنده به سختی در جای خودش نصب شود، سال سختی در پیش خواهد بود.<ref>عابدوف، آداب، آیین‌ها و باورهای مردم افغانستان، 1393ش، ص125. </ref> | مردم باور دارند اگر علم/جهنده آن حضرت به آسانی برافراشته شد، سال نیک و پرباری در پیش خواهد بود، اما اگر جهنده به سختی در جای خودش نصب شود، سال سختی در پیش خواهد بود.<ref>عابدوف، آداب، آیین‌ها و باورهای مردم افغانستان، 1393ش، ص125. </ref> | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* ادریسی، محمد، نزهة المشتاق فى اختراق الآفاق، بیروت، 1409ق. | *ادریسی، محمد، نزهة المشتاق فى اختراق الآفاق، بیروت، 1409ق. | ||
* اصطخری، ابواسحاق ابراهیم، المسالک والممالک، تهران، ایرج افشار، 1375ش. | *اصطخری، ابواسحاق ابراهیم، المسالک والممالک، تهران، ایرج افشار، 1375ش. | ||
* جفرسون، توماس، فرهنگ جغرافیاى تاریخى و سیاسى افغانستان، ترجمه عبدالله محمدی، تهران، عرفان، 1388ش. | *جفرسون، توماس، فرهنگ جغرافیاى تاریخى و سیاسى افغانستان، ترجمه عبدالله محمدی، تهران، عرفان، 1388ش. | ||
* حدودالعالم من المشرق الی المغرب، ترجمۀ میرحسین‌شاه حسنیار، كابل، 1342ش. | *حدودالعالم من المشرق الی المغرب، ترجمۀ میرحسین‌شاه حسنیار، كابل، 1342ش. | ||
* دولت‌آبادى، بصیر‌احمد، شناسنامۀ افغانستان، تهران، عرفان، 1382ش. | *دولت‌آبادى، بصیر‌احمد، شناسنامۀ افغانستان، تهران، عرفان، 1382ش. | ||
* شمس بخارایى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، تهران، محمداكبر عشیق، 1377ش. | *شمس بخارایى، تاریخ بخارا، خوقند و كاشغر، تهران، محمداكبر عشیق، 1377ش. | ||
* صدقی، محمد‌عثمان، شهرهای آریانا، کابل، بیهقی، 1354ش. | *صدقی، محمد‌عثمان، شهرهای آریانا، کابل، بیهقی، 1354ش. | ||
* عابدوف، داداجان، آداب، آیین‌ها و باورهای مردم افغانستان، ترجمۀ بهرام امیر‌احمدیان، کابل، انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان، 1393ش. | *عابدوف، داداجان، آداب، آیین‌ها و باورهای مردم افغانستان، ترجمۀ بهرام امیر‌احمدیان، کابل، انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان، 1393ش. | ||
* عظیمی، محمد‌عظیم، آشنایی با بناهای تاریخی افغانستان، کابل، فرهنگ، 1389ش. | *عظیمی، محمد‌عظیم، آشنایی با بناهای تاریخی افغانستان، کابل، فرهنگ، 1389ش. | ||
* گروتس باخ، اروین، جغرافیاى شهرى در افغانستان، ترجمۀ محسن محسنیان، مشهد، آستان قدس، 1368ش. | *گروتس باخ، اروین، جغرافیاى شهرى در افغانستان، ترجمۀ محسن محسنیان، مشهد، آستان قدس، 1368ش. | ||
* مارکوارت، ژوزف، وهرود و ارنگ، ترجمۀ داود منشی‌زاده، تهران، بنیاد افشار، 1368ش. | *مارکوارت، ژوزف، وهرود و ارنگ، ترجمۀ داود منشی‌زاده، تهران، بنیاد افشار، 1368ش. | ||
* محمدنادرخان، راهنماى قطغن و بدخشان، برهان‌الدین كوشككى، تهران، منوچهر ستوده، 1367ش. | *محمدنادرخان، راهنماى قطغن و بدخشان، برهان‌الدین كوشككى، تهران، منوچهر ستوده، 1367ش. | ||
* محمود، شاه محمود، «امام صاحب»، وبلاک افغانستان فردا، تاریخ درج مطلب: 25 دی‌ماه 1392ش. | *محمود، شاه محمود، «امام صاحب»، وبلاک افغانستان فردا، تاریخ درج مطلب: 25 دی‌ماه 1392ش. | ||
* مروى، محمدكاظم، عالم آراى نادرى، تهران، محمدامین ریاحى، 1364ش. | *مروى، محمدكاظم، عالم آراى نادرى، تهران، محمدامین ریاحى، 1364ش. | ||
* ناهض، محمد‌حكیم، قاموس جغرافیایى افغانستان، كابل، انجمن آریا دائرةالمعارف، 1956م. | *ناهض، محمد‌حكیم، قاموس جغرافیایى افغانستان، كابل، انجمن آریا دائرةالمعارف، 1956م. | ||
* یمین، محمد‌حسین، افغانستان تاریخی، کابل، سعید، 1388ش. | *یمین، محمد‌حسین، افغانستان تاریخی، کابل، سعید، 1388ش. | ||
[[رده: ویکی‌زندگی]] [[رده: افغانستان]] | [[رده: ویکی‌زندگی]] | ||
[[رده: افغانستان]] | |||