انصاف: تفاوت میان نسخه‌ها

انصاف با خدا به‌معنای ایمان و عبادت صادقانه و توجه به حقوق الهی است. انصاف در این مرتبه شامل توجه به فرامین الهی، اجتناب از کفر و شرک و پرهیز از گناهان می‌شود.<ref>اکبری، فرهنگ انصاف در روابط اجتماعی، 1394ش، ص50-52.</ref>  

'''انصاف در گفتار''' به این معنا است که سخن انسان مطابق با حق باشد و از سوی دیگر، سخن حق دیگران را پذیرفته و از آن دفاع کند. <ref>اکبری، فرهنگ انصاف در روابط اجتماعی، 1394ش، ص57.</ref> آموزه‌های قرآن نیز بر کلام مطابق با واقع <ref>سورۀ احزاب، آیۀ 70.</ref> و ‌دور از لغو، دروغ و ناحق <ref>سورۀ حج، آیۀ 30.</ref> تأکید کرده است. انصاف در مناظره، نقد و گفت‌و‌گوی علمی و انصاف در مشورت از مراتب انصاف در گفتار است.<ref>اکبری، فرهنگ انصاف در روابط اجتماعی، 1394ش، ص59-60.</ref>   

'''انصاف در رفتار''' یعنی انسان در همۀ زمان‌ها و مکان‌ها و با همۀ افراد چه دوست یا دشمن، رفتار منصفانه داشته باشد و حقوق و منافع دیگران را رعایت کند. <ref>اکبری، فرهنگ انصاف در روابط اجتماعی، 1394ش، ص61.</ref> انصاف در رفتار نیز دایرۀ گسترده‌ای دارد و شامل انصاف در اجتماع (مانند مشارکت فعال در امور اجتماعی، مبارزه با نابرابری، حمایت از حقوق انسانی و تلاش برای ایجاد نظامی عادلانه و متوازن)، <ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/n159335/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85_%C2%AB%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D9%81%C2%BB_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C_%D9%88_%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D8% رجایی‌نژاد، «امام خمینی و مفاهیم اخلاقی انصاف، مساوات و مواسات (4)»، وب‌سایت پرتال امام خمینی.]</ref> انصاف در خانواده، انصاف در محیط‌های علمی،  انصاف در حکومت، انصاف در قضاوت، <ref>[http://marifat.nashriyat.ir/node/3505 مصباح یزدی، «اوصاف شیعیان واقعی؛ رعایت انصاف و عدالت در رفتار»، 1398ش، ص6-8.]</ref> انصاف در معاملات، انصاف در حقوق شهروندی، انصاف با دشمن و انصاف در روابط بین‌المللی، <ref>اکبری، فرهنگ انصاف در روابط اجتماعی، 1394ش، ص64.</ref> می‌شود.  

'''انصاف در حقوق''' نیز ناظر به رعایت مجموع قواعدی است که با اتکا بر اصول عالی و برتر اخلاقی می‌تواند قواعد حقوقی را لغو کند یا تخصیص بزند. <ref>کاتوزیان، فلسفۀ حقوق، 1380ش، ص145.</ref> ارجاع به قاعده انصاف، زمانی مطرح می‌شود، که اجرای قواعد عادلانه در موردی خاص، نتایج نامطلوبی را به‌بار آورد. در این صورت، وجدان اخلاقی حکم به اجرای قاعدۀ انصاف می‌کند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/134228/fa مظاهری و آل‌اسحق خوئینی، «قاعدۀ فقهی، حقوقی انصاف»، 1391ش، ص139.]</ref>  

رعایت انصاف در نحوۀ تعامل انسان با محیط‌زیست مستلزم مسئولیت‌پذیری فردی و جمعی در قبال استفاده از منابع طبیعی است. با چنین رویکردی، رفتارهای مطلوب و هماهنگ با محیط‌زیست، ضامن بقای نوع بشر، حفاظت از محیط‌زیست و احترام به حقوق نسل‌های بعدی می‌شود. امروزه توسعۀ پایدار در راستای بهبود واقعی کیفیت حیات بشر همزمان با حفظ تنوع زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/529980/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%AD%D9%82-%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%85-%DA%86%D8%B4%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7 رمضانی قوام‌آبادی و شفیق فرد، «توسعۀ پایدار و حق بر محیط‌زیست سالم: چشم‌انداز نسل‌های آینده»، 1395ش، ص263-266.]</ref>