آخوند پدردار
آخوند پدردار، مجتهد و مدرس مشهور در شمال افغانستان. شیخ غلام¬حسن آخوند پدردار از مدرسان مشهور و مؤسس مدرسۀ علوم دینی حسنیه در شمال افغانستان است که در ترویج معارف اهل‌بیت، تربیت عالمان دینی و جهاد علیه حاکمیت دست‌نشاندۀ شوروی نقش فعالی داشت.
کودکی و نوجوانی
غلام¬حسن پدردار در حدود سال 1280ش در روستای فیروز¬بهار ولسوالی (شهرستان) یکه‌ولنگ ولایت بامیان متولد شد. او پس از فراگیری آموزش¬های ابتدایی در مکتب‌خانه، برای فراگیری علوم دینی به مدرسۀ عالمیه در ولسوالی بلخاب رفت.[۱]
جوانی
پدر¬دار بعد از تکمیل دروس مقدماتی، برای ادامه تحصیل راهی نجف شد و در حوزۀ علمیه آن شهر نزد عالمانی مانند سید ابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، سید ابوالحسن اصفهانی، سیدمحمود حسینی شاهرودی و کاشف¬الغطاء به تحصیل پرداخت. وی همزمان به تدریس برخی از دروس در حوزه پرداخت. او بعد از دریافت اجازۀ اجتهاد و وکالت¬نامه از برخی مراجع به شمال افغانستان بازگشت و در مناطق مختلف به تبلیغ معارف اهل‌بیت پرداخت.[۲]
خاستگاه فکری
آیت‌الله پدردار در زمانی به افغانستان بازگشت که مردم شیعه در بسیاری از مناطق بر اثر تقیه مداوم با معارف اهل‌بیت بیگانه شده و آداب و فرائض مذهبی را فراموش کرده بودند. به‌همین دلیل او به محض ورود به کشور سفر تبلیغی به تمام مناطق شمال و مناطق دیگر را در دستور کار خود قرار داد. وی تربیت عالمان دین را برای رفع خلاء تبلیغی در شمال کشور لازم می‌دانست.[۳]
سیره اخلاقی
بسیاری از روحانیون شمال افغانستان، او را از اولین کسانی می‌دانند که در شمال کشور دارای اجازه اجتهاد از مراجع نجف بوده است و سالیان زیادی از عمر خود را در تدریس به طلاب سپری کرد. او همچنین هر وقت فرصت می‌یافت برای تبلیغ معارف دینی به نقاط دور و نزدیک سفر کرده و برای حل مسایل و مشکلات دینی مردم تلاش می‌کرد. شاگردان او از تواضع، صداقت، سادگی و دلسوزی او به نیکی یاد کرده‌اند. شاگردان آخوند پدردار او را مرد بزرگی توصیف کرده‌اند که با تواضع به تدریس و تربیت شاگردان اشتغال داشت و با این‌که از نظر علمی مجتهد بود، از تدریس دروس مقدماتی به طلاب دریغ نمی‌کرد.[۴]
فعالیت‌ها
آخوند پدردار بعد از بازگشت به بلخاب ابتدا در مدرسۀ عالمیه (دهن¬شرد) به تدریس پرداخت. بعد از فوت مرحوم عالم (مؤسس آن مدرسه) او مدتی سرپرستی مدرسه را به عهده داشت.[۵] پدردار در اواسط دهۀ 1330 شمسی به دعوت مردم باجگاه برای فعالیت‌های دینی به آن منطقه رفت. او در سال 1336ش با همکاری مردم منطقۀ بند¬چیب عبدالگان واقع در ولسوالی زارین ولایت بلخ، یک مدرسۀ علوم دینی را در درۀ چیوَک (درۀ چوبَک) پایه‌گذاری و تکمیل کرد.[۶] سپس در سال 1344ش با همکاری مالی و معنوی مردم باجگاه مدرسۀ علوم دینی حسنیه را در آن منطقه تأسیس کرد.[۷] پدردار بعد از قیام مردم بلخاب علیه دولت دست‌نشانده شوروی در سال 1358ش برای تبلیغ و تقویت روحیه نیروهای جهادی گاهی در جبهه‌های اَمرَخ و زارین (ولایت بلخ)، کوه¬های اَلْبُرز (در جنوب ولایت بلخ)، منطقۀ آبکَلان (در جنوب ولایت جوزجان) و اطراف سرپل (مرکز فعلی ولایت سرپل) حضور می¬یافت و نیروهای مردمی را به جهاد علیه دولت کمونیستی ترغیب می‌کرد.[۸]
مسئولیت‌ها
آخوند پدردار مدتی مسئولیت مدرسۀ علوم دینی دهن‌شرد را به عهده داشت و همزمان در آن مدرسه به تدریس اشتغال داشت. سپس مدتی مسئولیت مدرسۀ علوم دینی دره¬چِیوَک (دره چوبَک) عبدالگان را به عهده گرفت و بعد از تأسیس مدرسۀ علوم دینی حسنیه باجگاه، تا آخر عمر مسئولیت آن مدرسه را به عهده داشت.[۹]
شاگردان
بسیاری از طلاب، علما و مدرسین حوزه‌های علمیه معاصر شمال افغانستان از شاگردان آخوند پدردار به حساب می‌آیند که هر کدام توانستند در دورۀ خود نقش ماندگاری در مناطق خود داشته باشند.[۱۰]
درگذشت
آیت‌الله شیخ غلام‌حسن پدردار در 24 حمل 1364ش، در بلخاب وفات کرد و پیکر او با حضور گستردۀ مردم تشییع و در مدرسۀ حسنیه باجگاه دفن شد.[۱۱]
پانویس
- ↑ حسن‌زاده، «زندگی¬نامه مرحوم پدردار»، 1395ش.
- ↑ رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، ج2، 1401ش، (ص50-51).
- ↑ حسن‌زاده، «زندگی¬نامه مرحوم پدردار»، 1395ش.
- ↑ حسن‌زاده، «زندگی¬نامه مرحوم پدردار»، 1395ش.
- ↑ رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، ج2، 1401ش، ص22.
- ↑ حسن‌زاده، «زندگی¬نامه مرحوم پدردار»، 1395ش.
- ↑ حسن¬زاده، آشنایی با حوزه¬های علمیه شیعیان افغانستان، 1390ش، ص191.
- ↑ رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، ج2، 1401ش، ص50-51.
- ↑ حسن‌زاده، «زندگی¬نامه مرحوم پدردار»، 1395ش.
- ↑ رهیاب (بلخی)، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، ج2، 1401ش، ص28.
- ↑ حسن¬زاده، آشنایی با حوزه¬های علمیه شیعیان افغانستان، 1390ش، ص191.
منابع
- احمدی‌نژاد، سیدحسن، سیمای بلخاب، قم، مجمع ذخائر اسلامی، 1395ش.
- حسن‌زاده، غ. علی، آشنایی با حوزه‌های علمیه شیعیان در افغانستان، قم، دارالتفسیر، 1390ش.
- حسن‌زاده، غ. علی، «زندگی¬نامه مرحوم پدردار» در مجله معرفت، 1395ش.
- رهیاب (بلخی)، حسین، بلخاب (تاریخ، فرهنگ و اجتماع)، قم، صبح امید دانش، 1401ش.