بازوبند

افزودن پیوند
از ویکی‌زندگی
بازوبند پهلوانی غلامرضا تختی در موزه آستان قدس رضوی

بازوبند؛ نواری پارچه‌ای برای نشان دادن مأموریت خاص، عزا یا عضویت در یک گروه خاص
بازوبند تکه‌پارچه‌ای است که به دور بازو و روی آستین (اگر باشد) بسته می‌شود. بازوبندها معمولا بر بازوی چپ بسته شده و نشان و علامتی از وابستگی به یک گروه، داشتن درجه‌ای خاص، یا صرفا برای تزئین است. این نوارها عموما از جنس پارچه می‌باشند اما بازوبندهای فلزی یا چرمی نیز وجود دارند که معمولا با سنگ‌های قیمتی و جواهراتی دیگر تزئین شده‌اند.

بازوبند در فرهنگ ایران باستان

استفاده از بازوبند از دیرباز در ایران و سایر نقاط جهان رایج بوده است. یکی از قدیمی‌ترین بازوبندها، از دوره قبل از ورود آریایی‌ها به ایران در ایلام باستان کشف شده است. این بازوبند بر دست حاکمی از دوره سوکل مخ‌ها (نمایندگان یا پیامبران بزرگ، نام سلسله‌ای ایلامی، 1800-1550پ‌م ) دیده شده که شامل حلقه‌هایی به‌هم متصل است.[۱] گاهی که این بازوبندها متعلق به گروه خاصی بودند، از نماد و آرم مخصوصی هم استفاده می‌کردند. برای مثال، نقش (+)[۲] یا طرح دو حلقه کنار هم (که بیش‌تر متعلق به زنان بوده است).[۳] با گذشت زمان نیز، در دوره اشکانیان، از طرح بازوبند، به‌جای اصل آن، بر روی آستین قباهای بلند استفاده می‌کردند.[۴]

بازوبند در دوره ایران اسلامی

با ظهور اسلام در ایران، طرحی از بازوبند بر آستین هر دو بازوان علما حک می‌شد.[۵] زنان نیز، از طرح یا خود بازوبند[۶] که معمولا به شکل گُل‌هایی طلایی بود بر روی آستین‌های بلند خود استفاده می‌کردند.[۷] گاهی نیز برای این نوارها از رنگ آبی آسمانی، قرمز، زرد و سفید استفاده و با نوشته‌هایی به‌رنگ قرمز یا سیاه روی آن طراحی می‌شد.[۸] برخی از افراد نیز، دعاها، آیه‌ها و متون مذهبی را به بازو می‌بستند.[۹] استفاده از بازوبند بین پادشاهان و اشرافیان نیز رواج داشت. برخی پادشاهان، از جمله فتحعلی‌شاه قاجار از بازوبندهای اشرافی پهن سه نواره‌ای که با دانه‌های مروارید سفید و سنگ‌های قیمتی تزئین شده بود، استفاده می‌کردند.[۱۰]

بازوبند ورزشی

در ورزش‌های گروهی، مثل فوتبال، یکی از باتجربه‌ترین اعضای تیم که مسئول هماهنگی میان بازیکنان و ارتباط به بازیکنان و داور است، برای شناخته شدن یک بازوبند به بازوی خود می‌بندد که به او، کاپیتان یا سریار گفته می‌شود.[۱۱] گاهی نیز استفاده از بازوبندها به نشانه‌ی اعتراض در جهان استفاده می‌شود. برای مثال استفاده از بازوبند مشکی توسط بازیکنان تیم کریکت زیمبابوه در جام جهانی 2003م که در راستای اعتراض به خروج اجباری و دستگیری سفیدپوستان توسط دولت زیمبابوه انجام گرفت.[۱۲]

بازوبند پهلوانی

در ورزش باستانی کشتی نیز، هر ساله رقابت‌هایی برگزار می‌شود برای شناختن پهلوان ایران. در این رقابت‌ها، ورزشکارانی از سراسر ایران برای دست‌یابی به بازوبند شرکت می‌کنند. برنده این رقابت‌ها که از سال 1323ش در ایران برگزار می‌شود، پهلوان نامیده شده و دارنده بازوبند پهلوانی خواهد بود. غلامرضا تختی سه سال پی‌درپی از ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۷ش صاحب این بازوبند پهلوانی شد.[۱۳]

پانویس

  1. ↑ Sumner,W, Excavations at Tall-i Malyan1971-1972, IRAN: XII, 1974, pp172-179, fig 12, noI
    اثر مهر از تل مَلیان
  2. ↑ Scheil, V. Textes élamites-Anzanites, MDP, XI, Paris: 1911, pp76-77, Pl.12
    سنگ یادمان ایلامی، موزة لوور.
  3. ↑ Ghirshman, R. Bichapour, Paris: 1956-1971, Vol II, pp 39-40, Pl. 4-5,7 no 1-2, Table 2; Herrmann, G. The Iranian revival. Oxford: 1977, pp 22-24.
    نقوش موزائیکی زنان از بیشاپورفارس .
  4. ↑ Ghirshman, R. Iran. Parthes et Sassanides, Paris: 1962, P. 47, fig 60.
    نقاشی دیواری، سده 2 پ‌م، مراسم آیینی.
  5. ↑ جاحظ، التاج فی اخلاق الملوک، 1332ق، ص47 و 49؛ تنوخی، الفرج بعد الشدة، ج1، 1363- 1364ش، ص264؛
    Lewis, The world of Islam faith, people, 1976, P196.
  6. ↑ امیرعلی، سید، تاریخ‌ العرب و التمدن ‌الاسلامی، 1938م، ص389.
  7. ↑ ضیاءپور، پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، تهران،]بی‌تا[، ص198.
  8. ↑ Grube, Islamic pottery of the eighth to the fifteenth century in the keir collection, 1976, p200; Pope, A survey of Persian art, 1938-1939, P1307; Idam, Tehran, 1964-1967, pp 673, 705.
    مجسمه گچی ظاهراً از شهرری، و نقوش روی بشقاب‌های کاشان.
  9. ↑ Robinson, Oriental Armour, 1967, P38.
  10. ↑ سودآور، هنر دربارهای ایران، ترجمه ناهید محمد شمیرانی، تصویر فتحعلی‌شاه، موزة کاخ نگارستان، 1380ش، ص385-389.
  11. ↑ واژه‌های مصوّب فرهنگستان، ذیل واژه سریار.
  12. ↑ Manby, "Zimbabwe: Fast Track Land Reform in Zimbabwe", 2002, pp11–12.
  13. ↑ «بازوبند پهلوانی تختی در موزه آستان قدس»، در سایت ایرنا: خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج خبر: 20 خرداد 1399.

منابع

  • امیرعلی، سید، تاریخ ‌العرب و التمدن ‌الاسلامی، قاهره، 1938م.
  • «بازوبند پهلوانی تختی در موزه آستان قدس»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج خبر: 20 خرداد 1399.
  • تنوخی، قاضی ابوعلی محسن بن علی، الفرج بعد الشدة، ترجمه و تألیف فارسی حسین‌ بن ‌اسعد دهستانی، تصحیح اسماعیل حاکمی، تهران، اطلاعات، ج1، 1363- 1364ش.
  • جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر، التاج فی اخلاق الملوک، به‌تحقیق احمد زکی پاشا، قاهره: مطبعة الامیریه، 1332ق.
  • سودآور، ابوالعلا، هنر دربارهای ایران، ترجمه ناهید محمد شمیرانی، تهران، کارنگ، تصویر فتحعلی‌شاه، موزة کاخ نگارستان، 1380ش.
  • ضیاءپور، جلیل، پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، شماره134، ]بی‌تا[.
  • عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، 1390ش.
  • واژه‌های مصوّب فرهنگستان، سایت واژه یاب، تاریخ بازدید: 16 مهر 1400ش.
  • Sumner, W. Excavations at Tall-i Malyan 1971-1972, IRAN: XII, 1974, pp 172-179, fig 12, no I.
  • Scheil, V. Textes élamites-Anzanites, MDP, XI, Paris: 1911, pp. 76-77, Pl. 12.
  • Ghirshman, R. Bichapour, Paris: 1956-1971, Vol II, pp 39-40, Pl. 4-5,7 no 1-2, Table 2.
  • Herrmann, G. The Iranian revival. Oxford: 1977, pp 22-24.
  • Ghirshman, R. Iran. Parthes et Sassanides, Paris: 1962, P 47, fig 60.
  • Lewis, B, C. Pellat, E. Bosworth, The world of Islam faith, people, culture. London: 1976, P196, no 11.
  • Grube, E. J, Islamic pottery of the eighth to the fifteenth century in the keir collection. Oxford: 1976, p.200, no 142.
  • Pope, A.U, A survey of Persian art, ed, P. Ackerman, Oxford: 1938-1939, vol III, P.1307
  • Idam, Tehran, 1964-1967, vol X, pp. 673B, 705.
  • Robinson, H.R. Oriental Armour, New York: 1967, P.38.
  • Manby, Bronwen (2002). "Zimbabwe: Fast Track Land Reform in Zimbabwe". pp. 11–12. Retrieved 8 June 2015.
برگرفته از «https://fa.wikizendegi.com/w/index.php?title=بازوبند&oldid=2883»