تخته لیچ

تخته لیچ؛ بازی محلی با چوب در شوشتر.

تخته لیچ نوعی بازی محلی مخصوص است که در شهرستان شوشتر برگزار می‌شود. این بازی بی‌نیاز از وسایل و ابزار‌های خاص و پیشرفته بوده و به‌راحتی، قابلیت برگزاری در بسیاری از مناطق و مکان‌ها را دارد. این بازی محلی، فرصت مناسبی را برای پر‌کردن اوقات فراغت نوجوانان و ایجاد تعامل و همکاری میان آنها پدید می‌آورد.

مفهوم‌شناسی

تخته لیچ، در زبان محلی به‌معنای تکه چوب و در اصطلاح، نوعی بازی محلی مخصوص بومیان خوزستان خصوصاً شهرستان شوشتر است.

فلسفه شکل‌گیری بازی تخته لیچ

بازی تخته لیچ از بازی‌های قدیمی و بومی مردم شهرستان شوشتر بوده که به‌منظور پر‌کردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و تقویت قدرت دفاعی و تمرکز آنها شکل گرفته است. در گذشته به‌دلیل ابتدایی‌بودن وسایل بازی برای پر‌کردن اوقات فراغت و بیکاری فرزندان، خانواده‌ها و افراد یک منطقه با توجه به امکاناتی که در دسترس داشته‌اند بازی‌های محلی را طراحی می‌کردند.

وسایل مورد نیاز بازی

کارشناسان معتقدند بازی تخته لیچ مانند بسیاری از بازی‌های محلی و بومی ایران نیاز به وسایل خاص و پیشرفته‌ای ندارد و با برخی وسایل ابتدایی و در دسترس همگان، قابل برگزاری است. از جمله وسایل مورد ‌نیاز برای برگزاری بازی تخته لیچ، دو تکه‌چوب کوتاه و بلند است. اندازۀ تکه‌چوب کوتاه (لیچ) در حدود ۱۵ سانتی‌متر بوده که دو سرِ تراشیده و نوک‌تیز دارد. تکه‌چوب دیگری که در این بازی به‌کار می‌رود، اندازه‌ای حدود۶۰ سانتی‌متر دارد.

شیوۀ برگزاری

بازی تخته لیچ یک بازی دسته‌جمعی و گروهی است که بین دو تیم برگزار می‌شود. این بازی از جمله بازی‌های پسرانه است.

پس از یارگیری دو گروه، افراد یک گروه، لیچ‌زن را تعیین می‌کنند. لیچ‌زن، کسی است که تکه‌چوب کوتاه را در بازی به حرکت در می‌آورد؛ او تکه‌چوب کوتاه‌ را روی زمین گذاشته سپس با چوب دیگری که در دست دارد روی آن می‌زند. اگر با زدن ضربه، چوب کوچک از زمین بلند شد آن را با چوب بلندتر پرتاب می‌کنند. برای این بازی دو دروازه مشخص می‌شود. در یک دروازه دو سر چوب بلند (تخته) را روی دو سنگ قرار می‌دهند، سپس از دروازه دیگر چوپ تراشیده شده (لیچ) را به‌طرف چوب بلندتر (تخته) پرتاب می‌کنند. اگر لیچ به تخته برخورد کرد و یا زیر آن قرار گرفت، تیم پرتاب‌کننده لیچ، برنده بازی محسوب می‌شود.

کارکرد فرهنگی

کارشناسان معتقدند بازی تخته لیچ مانند بسیاری از بازی‌های محلی و بومی ایرانی نیازمند وسایل اولیه پیشرفته و گران‌قیمت برای برگزاری نیست و افراد با امکانات اولیه به برگزاری این بازی می‌پردازند. تخته لیچ به‌عنوان یکی از بازی‌های پسرانه شوشتر است که در قدیم در کوچه‌های خاک‌آلود انجام می‌گرفت. از کارکردهای این بازی ایجاد و تقویت تعامل گروهی و کار تیمی میان جوانان و دور ‌شدن آنها از فرد‌گرایی و انزوا بوده است. جمعی‌بودن بازی‌های محله‌ای، موجب شناخت خانواده‌ها و نوجوانان هم‌سن‌و‌سال در یک منطقه شده و تأثیر بسزایی در تقویت معاشرت اجتماعی آنها در سنین کم دارد. همچنین این بازی با تقویت دقت بازیکنان موجب افزایش تقویت روحیه دفاعی و قدرت تمرکز آنها می‌شود.

منابع

• «بازی محلی تخته لیچ»، وب‌سایت ایران توریسم، تاریخ درج مطلب: 25 اسفند 1400ش.
• «بازی محلی تخته لیچ»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 15 اسفند 1399ش.
• «بازی محلی تخته لیچ»، وب‌سایت سیر ایران، تاریخ بازدید: 25 خرداد 1402ش.
• «بازی محلی تخته لیچ»، وب‌سایت نیوزین، تاریخ درج مطلب: 12 اسفند 1399ش.
• نیک‌افروز، احسان، «بازی‌های قدیمی شوشتر»، وب‌سایت آینده‌سازان، تاریخ بازدید: 25 خرداد 1402ش.