غار نمکدان

غار نمکدان؛ طولانی‌ترین غارنمکی طبیعی جهان در قشم.

غار نمکدان یکی از جاذبه‌های طبیعی جزیره قشم در استان هرمزگان است. این غار دارای مجموعۀ متنوعی از «قندیل‌های نمکی»، «استلاکتیت‌ها»، «استلاگمیت‌ها» و دیگر سازه‌های نمکی است. غار نمکدان در دل گنبد نمکی قشم قرار دارد و 6400 متر طول آن است. این غار طبیعی با نام غار نمکی 3N در سال ۱۳۹۰ش، در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است.

نام‌گذاری

غار نمکدان قشم با نام‌های دیگری مانند «غار نمکی 3N»، «غار نمک قشم» و «غار سه مرد برهنه» نیز شناخته می‌شود. برخی علت نام‌گذاری این غار به سه مرد برهنه را بر گرفته از سه کاوشگری می‌دانند که در آب نمک غلیظ این غار به منظور نقشه‌برداری از غار نمکدان، برهنه شنا کردند.

تاریخچه

بر اساس کاوش‌های صورت گرفته، سن نمک‌های غار نمکدان بیش از ۵۷۰ میلیون سال است. این غار نمکی در سال ۱۹۹۸م توسط مهندسان زمین‌شناسی از جمهوری چک با همکاری دانشگاه شیراز، کشف شده است.

جغرافیا

غار نمکدان در 90 کیلومتری ساحل غربی شهر قشم در استان هرمزگان قرار گرفته است. این غار در یک منطقۀ گرم و کم‌بارش تشکیل شده است. دمای داخل غار کمی خنک‌تر از هوای بیرون است.

ویژگی

غار نمکدان در بطن گنبد نمکی قشم قرار گرفته است. این غار در ارتفاع 237 متری از سطح دریا قرار دارد. جریان آب‌زیرزمینی در کف این غار دریاچۀ کوچکی به عمق یک متر ایجاد کرده است. آب این دریاچه از دل کوه نمکدان می‌جوشد. این آب در مسیر خروج از غار نمکدان مقدار قابل توجهی نمک را در خود حل‌کرده و چشمۀ نمک در دامنۀ کوه ایجاد کرده است. غار نمکدان یکی از ژئوسایت‌های بی‌نظیر قشم است و به‌عنوان عضوی از ژئوپارک جهانی، تحت حمایت یونسکو قرار گرفته است. غار نمکدان طولانی‌ترین غار نمکی جهان است که طول آن به 6400 متر می‌رسد. از دیگر ویژگی‌های غار نمکدان قشم وجود استلاگمیت‌ها و استلاکتیت‌ها، دالان‌هایی به عمق 40 متر و همچنین تنوره قایم است که دارای ریزش دایمی شورابه دوش‌مانند به‌نام آبشار است. عرض غار نمکدان پنج متر است. همچنین وجود انواع کانی‌های آهن‌دار در این غار سبب ایجاد لایه‌های رنگارنگ در دیوارۀ غار نمکدان شده است.

جاذبه‌های گردشگری

از جمله جاذبه‌های دیدنی غار نمکدان، قندیل‌های مرمرین و بلورین با اشکال مختلفدر سقف غار است. نهر آب‌نمک جاری در این غار نیز از جاذبه‌های غار نمکدان قشم به‌شمار می‌رود. از دیگر جاذبه‌های دیدنی این غار اتصال استلاگمیت‌ها و استلاکتیت‌های نزدیک به دیوارۀ غار است که به شکل ستون‌های زیبایی در‌آمده‌اند. یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی این غار تزئینات دالان‌های درون غار نمکی است که لزوماً به رنگ سفید نبوده و دارای بخش‌های رنگارنگی است که در لا‌به‌لای سنگ‌ها و نمک‌های غار قرار گرفته‌اند. همچنین دالان‌های دوم و سوم این غار مکان مناسبی برای علاقه‌مندان به غار‌نوردی فراهم کرده است.

کارکرد

نمک موجود در غار نمکدان نمونه‌ای از بهترین نوع نمک خوراکی است. همچنین به‌دلیل ترکیباتی مانند «منیزیوم»، «کلسیم»، «پتاسیم»، «روی» و «منگنز» که در نمک موجود در این غار وجود دارد، دارای خواص درمانی بوده که به آن «نمک‌طبی» می‌گویند. از این نمک برای ورزشکاران حرفه‌ای، خانم‌های باردار، افراد مبتلا به فشار خون و دیابت هم استفاده می‌شود. همچنین به‌دلیل نمک و مواد موجود در این محل، غار نمکدان مکان مناسبی برای بیماران تنفسی و مبتلا به ‌آسم است که حضور در آن می‌تواند در بهبود بیماری آن‌ها موثر باشد.

خطرات طبیعی و انسانی

از جمله خطراتی که غار نمکدان قشم را تهدید می‌کند آسیب به قندیل‌ها، استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها است. همچنین ریختن زباله در این منطقه یکی دیگر از عوامل تخریبی غار نمکدان به شمار می‌رود.

امکانات رفاهی

در مجموعه گنبد نمکی و غار نمکدان قشم امکانات رفاهی وجود ندارد.

مسیر دسترسی

برای سفر به غار نمکدان قشم لازم است ابتدا به استان هرمزگان و شهر قشم رفته، سپس با طی‌کردن 90 کیلومتر مسافت به سمت ساحل غربی این جزیره و با عبور از «رمکان»، «تنبان» و «طبل» به غار نمکدان قشم رسید.

منابع

• جعفری، وحید و قاسمی، سعیده، «معرفی زمین گردشگری غار نمکدان واقع در گنبد نمکی قشم»، پنجمین همایش ملی ژئومورفولوژی و چالش‌های محیطی، 1396ش.
• زمانی، نینا و همکاران، «جداسازی و شناسایی باکتری‌های کمولیتوتروف اکسید کننده گوگرد از غار نمکی قشم»، نشریه دنیای میکروب‌ها، شماره 31، 1396ش.
• «طولانی‌ترین غار نمکی جهان، غار نمکدان قشم»، وب‌سایت الی گشت، تاریخ بازدید: 11 مهر 1401ش.
• «غار نمکدان قشم»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 11 مهر 1401ش.