قیش بازی
قیش بازی؛ بازی محلی با شیوۀ دفاعی به‌منظور ایجاد تعامل و همکاری میان جوانان.
قیش بازی نوعی بازی محلی و مخصوص مردم زنجان است. این بازی در یک محوطۀ باز و با استفاده از وسایل ابتدایی برگزار می‌شود. ساده‌بودن ابزار این بازی محلی سبب‌شده که در هر منطقه و هر شرایطی قابل برگزاری باشد. این بازی محلی نوعی سرگرمی برای پرکردن اوقات فراغت و بیکاری جوانان است و به‌دلیل هیجان بالا طرفداران خاص خود را دارد.
مفهوم‌شناسی
قیش‌بازی زنجانی‌ها در زبان فارسی به‌معنای کمربند بازی است.[۱] برخی آن را شلاق‌بازی،[۲] کمربند بازی [۳] و قیش گوتدی نیز گفته‌اند.[۴]
تاریخچه
قیش گوتدی یا قیش‌بازی از بازی‌های محلی زنجان است که قدمت طولانی دارد. این بازی تا دهۀ شصت و هفتاد شمسی همچنان از محبوبیت فراوان در این منطقه برخوردار بود؛ اما امروزه رو به فراموشی می‌رود.[۵]
شرایط بازی
- تعداد بازیکنان: این بازی متشکل از دو تیم است و معمولا تعداد بازیکنان بیش از هشت نفر است؛
- سن بازیکنان: این بازی محدودیت سنی ندارد، اما نوجوانان استقبال بیشتری از ان می‌کنند؛
- مکان بازی: این بازی در محوطه باز و زمین هموار و وسیع برگزار می‌شود.[۶]
- وسایل مورد نیاز: قیش‌بازی نیازمند کمربند به تعداد بازیکنان است.
- قانون بازی: بازیکنان هنگام استفاده از کمربند، حق ضربه‌زدن از کمر به بالای بازیکنان تیم مقابل را ندارند. [۷]
شیوۀ بازی
ابتدا به‌صورت توافقی یا قرعه‌کشی، تیم داخل زمین و تیم خارج از آن تعیین می‌شود. سپس کمربندها را با فاصله مساوی در داخل دایره‌ای که در مرکز زمین بازی وجود دارد به‌گونه‌ای کشیده قرار می‌دهند که یک سر آن نزدیک یا روی خط دایره و سر دیگر آن به‌طرف مرکز دایره باشد.[۸] با شروع بازی، بازیکنان خارج از دایره برای گرفتن کمربندها تلاش می‌کنند و افراد داخل محوطه باید مراقبت کنند که کمربندها ربوده نشوند. [۹] بازیکنان مدافع در میدان بازی با ضربات پا از ربوده‌شدن کمربند‌های داخل دایره جلوگیری می‌کنند. اگر پای بازیکن مدافع بدون اینکه از دایره خارج شود به بازیکن مهاجم اصابت کند گروه مهاجمان سوخته و جای دو تیم عوض می‌شود؛[۱۰] اما اگر مهاجمی بتواند بدون اینکه پای او مورد اصابت قرار گیرد، یکی از کمربندها را بردارد با آن کمربند به مدافعان حمله می‌کند و فرصت مناسبی برای تیم مهاجم ایجاد می‌شود تا با تهدید و دور‌کردن مدافعان، بقیه کمربندها را نیز از منطقۀ مخصوص بردارند.[۱۱]
کارکردها
قیش‌بازی یک بازی گروهی است که به‌منظور پرکردن اوقات فراغت جوانان برگزار می‌شود؛ [۱۲] اما همانند بسیاری از بازی‌های محلی دارای قوانین مخصوص به خود است. به‌همین منظور رعایت قوانین بازی توسط بازیکنان یکی از الزامات برگزاری این بازی محلی است. این امر سبب تقویت روحیۀ قانون‌پذیری و احترام به حقوق متقابل در افراد خصوصاً در سنین پایین می‌شود.[۱۳]
کارکرد دیگر این بازی محلی، افزایش تحرک و سلامت افراد شرکت‌کننده در بازی است. قیش‌بازی سبب افزایش چابکی، تحرک بدنی و ذهنی و میزان فعالیت افراد می‌شود. همچنین این بازی بومی سبب افزایش دقت و تمرکز بازیکنان شده و نوعی دقت عمل آنها را در محافظت از جان و مال خود بالا می‌برد.[۱۴]
افزایش اعتماد‌به‌نفس در شرایط دفاعی، همکاری و رقابت سالم میان افراد، از دیگر کارکردهای این بازی بومی است که سبب تقویت روحیه جمعی و دوری از فردگرایی و انزوا می‌شود. مشارکت نوجوانان در این بازی سبب می‌شود که آنها از تنبلی و بی‌تحرکی دور شوند و شادی و نشاط را با جنب‌وجوش به‌دست آورند.
همچنین گروهی‌بودن قیش‌بازی، سبب افزایش جذابیت آن میان نوجوانان و ایجاد تعامل و همکاری میان آنها می‌شود.[۱۵]
خطرات احتمالی
با توجه به سرعتی‌بودن قیش‌بازی و بالا‌بودن میزان تحرک افراد در این بازي ممکن است با خطراتی مانند مجروح‌شدن، تورم پا‌ها و دررفتگی‌های انگشتان همراه باشد.[۱۶]
پانویس
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی زنجان»، وب‌سایت ایران توریسم.
- ↑ . «معرفی بازی قیش گوتدی (کمربندبازی)»، وب‌سایت بیتوته.
- ↑ . «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت ساعد نیوز.
- ↑ . «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت رومان
- ↑ . «معرفی بازی قیش گوتدی (کمربندبازی)»، وب‌سایت بیتوته.
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی»، وب‌سایت سیری در ایران.
- ↑ . «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت ساعد نیوز.
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی زنجان»، وب‌سایت ایران توریسم.
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی زنجان »، وب‌سایت سیری در ایران.
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی زنجان »، وب‌سایت سیری در ایران.
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی زنجان»، وب‌سایت ایران توریسم.
- ↑ . «بازی محلی قیش‌بازی زنجانر»، وب‌سایت سیری در ایران.
- ↑ . «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت ساعد نیوز.
- ↑ . «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت رومان.
- ↑ . «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت ساعد نیوز.
- ↑ . «معرفی بازی قیش گوتدی (کمربندبازی)»، وب‌سایت بیتوته.
منابع
- «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت ساعد نیوز، تاریخ درج مطلب: 3 شهریور 1399ش.
- «آشنایی با بازی محلی قیش گوتدی (کمربند بازی) استان زنجان»، وب‌سایت roman1، تاریخ بازدید: 23 خرداد 1402ش.
- «بازی محلی قیش‌بازی زنجان»، وب‌سایت ایران توریسم، تاریخ بازدید: 23 خرداد 1402ش.
- «بازی محلی قیش‌بازی زنجان»، وب‌سایت سیری در ایران، تاریخ بازدید: 23 خرداد 1402ش.
- «معرفی بازی قیش گوتدی (کمربندبازی)»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 23 خرداد 1402ش.