میدان آزادی

میدان آزادی؛ بزرگ‌ترین میدان تهران و نماد اصلی پایتخت ایران.

میدان آزادی، بزرگ‌ترین میدان تهران است و پس از میدان نقش‌جهان اصفهان، دومین میدان بزرگ ایران محسوب می‌شود.این میدان، به‌عنوان نماد اصلی پایتخت ایران، معماری کم‌نظیر و بسیار زیبایی دارد و یکی از «معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری تهران» به‌شمار می‌رود.

تاريخچه

در سال 1345ش مسابقه‌اي بين معماران ايراني براي طراحي يك نماد براي ايران برگزار شد و «حسين امانت»؛ معمار 24 ساله ايراني برگزيدۀ اين طرح شد. طرح «برج آزادي» از حسين امانت با تلفيق هنر اسلامي و مدرن، بهترين طرح براي چنين سازه‌اي تلقي شد. برج آزادی، سه سال پس از بهره‌برداری، در فهرست میراث ملی ثبت شده است. نام اولیه این میدان،«شهیاد» بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ايران به «آزادي» تغيير کرد.

برج آزادي، در وسط ميدان آزادي تهران واقع شده است.اين برج در سال 1349ش در زميني به مساحت 50000 مترمربع ساخته شد. ارتفاع این برج 45 متر است. طراح این سازه معتقد است، امكان افزايش ارتفاع برج به دليل نزديكي به فرودگاه مهرآباد وجود نداشته است.برج آزادي در 24 مهر 1350 افتتاح گرديد. پس از انقلاب اسلامی، این میدان به محلی برای اجرای برنامه‌های مرتبط با پیروزی انقلاب تبدیل شده است.

معماري

مساحت میدان بیضی‌شکل آزادی، 68 هزار مترمربع بوده و برج آزادي در مركز آن قرار گرفته است. در طراحي برج از بادگير، باغ ايراني، چهار طاقي، كاربندي و انواع كاشي‌كاري استفاده شده است. هر بخش از برج آزادي به يكي از دوره‌هاي تاريخي اشاره دارد؛ پايه‌هاي برج به سبك معماري هخامنشيان، قوس اصلي به سبك معماري ساسانيان و قوس بالايي به سبك معماري پس از اسلام است. آب‌نما و فواره‌های میدان نیز به سبک باغ‌های ایرانی هستند.

این برج، سازه‌اي شش‌ضلعی با ارتفاع 45 متر و طول 63 متر است كه چهار طبقه در بالا و یک طبقه در زیرزمین دارد و به‌وسیلۀ دو راه‌پله و دو آسانسور به هم اتصال دارند. نكتۀ جالب‌توجه در رابطه با طبقات مختلف برج آزادی این است که هیچ‌یک از آن‌ها مسقف نيستند. در ساخت برج، چهل‌وشش هزار قطعه‌سنگ بریده به‌کار رفته است.

فضای بیرونی برج، شامل دو قوس بزرگ است که به هم می‌رسند و سازۀ بزرگ سفیدی را می‌سازند. این سازه از سنگ‌های سفید با شیارهای فیروزه‌ای تشکیل شده است. چهار نمای بیرون برج با هم متقارن هستند. وسط طاق نیز تزئینات زیبایی دارد که در نوع خود بی‌نظیر است.

طبقات سوم و چهارم در بالای قوس اصلی است. طبقۀ انتهایی، گنبدی از بتن سفید دارد که به مقرنس‌کاری و کاشی‌‌‌کاری‌های فیروزه‌‌ای و معرق ایرانی مزین شده است. استفاده از بتن سفید در آن زمان، کار جدید و مدرنی در ایران بوده است. بر روی دیواره‌های طبقۀ چهارم، پنجره‌هایی شش‌ضلعی وجود دارد که از آن‌ها می‌توان نمایی بسیار زیبا از شهر تهران را مشاهده کرد. پشت‌بام از جذاب‌ترین قسمت‌های برج آزادی است و چشم‌انداز زیبایی از تهران را به نمایش می‌گذارد.

در طبقۀ سوم، گنبدی بتنی وجود دارد که از بام برج آزادی قابل مشاهده است. گردشگران در این طبقه می‌توانند به تماشای شکوه و عظمت معماری داخلی این سازه بپردازند. طبقۀ دوم محل تعویض آسانسور است که توسط بدنه قوس اصلی برج احاطه شده است.

ورودی برج، در حیاط، پنج‌متر پایین‌تر از سطح زمین است و به زیرزمین منتهی می‌شود. بخش فرهنگی، در طبقه زیرزمین است و شامل بخش‌های مختلفی چون سالن ایران‌شناسی، سالن تشریفات، تالار آینه، سالن پیشینیان، نگارخانۀ اقوام، نگارخانۀ بوستان، کتابخانه، راهروی فناوری، تالار کهن، سالن مولتی ویژن، سالن سینمای کوچک و نمایشگاه عروسک‌های ملل می‌شود؛ برج آزادی ظرفیت‌های هنری و گردشگری بسیاری دارد.

محوطۀ برج، شیب‌دار طراحی شده است تا افراد، هنگام حرکت گمان کنند که به سمت بالا در حرکت هستند. پیاده‌روها و چمن‌کاری‌های محوطه بسیار زیبا و جالب‌توجه هستند.

راه‌های دسترسی

میدان آزادی، در یکی از بهترین مبادی ورودی شهر تهران قرار گرفته است. ورودی غربی، از طریق بزرگراه لشگری و محمدعلی جناح بوده و از بهترین مسیرها است. ورودی جنوبی، از طریق بزرگراه آیت‌الله سعیدی است و مسیر دیگر از طریق خیابان آزادی میسر است. البته دسترسی به میدان با خودروی شخصی به‌دلیل مسافت طولانی تا پارکینگ دشوار است و بهتر است از وسایل نقلیۀ عمومی بهره برد.

منابع

• «برج آزادی تهران»، سایت کجارو، تاریخ بازدید: 18تیر1401ش.
• «برج آزادی تهران»، سایت کوچه‌گرد، تاریخ درج: 28 بهمن 1400ش.
• «تهران‌شناسی: تاریخچه میدان آزادی»، سایت آسمونی، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
• «حقایقی جالب درباره برج آزادی تهران»، سایت فیس‌راز، تاریخ درج مطلب: 23 خرداد 1397ش.
• «معرفی میدان آزادی تهران»، سایت لحظه آخر، تاریخ بازدید: 15 تیر 1401ش.
• «میدان آزادی کجاست»، سایت توریستگاه، تاریخ بازدید: 17 تیر 1401ش.
• «میدان آزادی؛ نماد شهر تهران»، سایت میدان‌ها، تاریخ بازدید: 20 تیر 1401ش.
• ناصرزاده، افسانه، «همه‌چیز درباره برج و میدان آزادی تهران»، سایت یوتراوز، تاریخ درج مطلب: 25 خرداد 1400ش.