ایلخانان: تفاوت میان نسخه‌ها
←مناسبات سیاسی و دینی
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
====1. گرویدن ایلخانان به تشیع==== | ====1. گرویدن ایلخانان به تشیع==== | ||
به‌باور بعضی از مورخان، اولین ایلخان که به مذهب شیع گرایش داشت، غازان خان بود، <ref>القاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۸۴ش، ص۹۹.</ref> اما از اظهار آن خودداری میکرد تا باعث اختلاف مذهبی نشود.<ref>اشپولر، تاریخ مغول در ایران، ۱۳۸۶ش. ص245.</ref> الجایتو که جانشین پدر شد، به‌صورت رسمی، مذهب شیعه را برگزید.<ref>ا القاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۸۴ش، ص94.</ref> غازان خان به مقبرۀ امامان شیعه رسیدگی میکرد و به زیارت امام رضا می‌رفت.<ref>اشپولر، تاریخ مغول در ایران، ۱۳۸۶ش. ص245.</ref> همچنین بهدستور وی نهری حفر کردند و آب رود فرات را به کربلا رساندند و این نهر موجب آبادانی منطقه و رونق کشاورزی شد.<ref>رشید الدین همدانی، تاریخ مبارک غازانی، ۱۹۴۰م. ص203.</ref> الجایتو به‌صورت رسمی برای گسترش تشیع در ایران تلاش میکرد. در علت گرویدن ایلخانان به تشیع، گفته می‌شود که یکی از وزیران ایرانی به‌نام «سعدالدین ساوجی» نقش داشت. او که خود شیعه بود واسطۀ راه‌یابی علمای شیعه از جمله «تاج‌الدین آوجی» به دربار سلطان الجایتو شد. همچنین، «خواجه اصیل‌الدین طوسی» فرزند «خواجه نصیرالدین» و نیز یکی ازافراد با نفوذ شیعه به‌نام «ترمتاز» از افرادی بودند که در شیعهکردن سلطان نقش داشتند. از طرف دیگر، الجایتو در سال ۷۰۹ق به بغداد و سپس به حله و کوفه رفت و حرم امام علی را زیارت کرد. وی در حله با علامۀ حلی دیدار کرد و تحت تأثیر دیدار با او به‌شکل رسمی شیعه شد.<ref>القاشانی، تاریخ اولجایتو، ص94-100.</ref> | به‌باور بعضی از مورخان، اولین ایلخان که به مذهب شیع گرایش داشت، غازان خان بود، <ref>القاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۸۴ش، ص۹۹.</ref> اما از اظهار آن خودداری میکرد تا باعث اختلاف مذهبی نشود.<ref>اشپولر، تاریخ مغول در ایران، ۱۳۸۶ش. ص245.</ref> الجایتو که جانشین پدر شد، به‌صورت رسمی، مذهب شیعه را برگزید.<ref>ا القاشانی، تاریخ اولجایتو، ۱۳۸۴ش، ص94.</ref> غازان خان به مقبرۀ امامان شیعه رسیدگی میکرد و به زیارت امام رضا می‌رفت.<ref>اشپولر، تاریخ مغول در ایران، ۱۳۸۶ش. ص245.</ref> همچنین بهدستور وی نهری حفر کردند و آب رود فرات را به کربلا رساندند و این نهر موجب آبادانی منطقه و رونق کشاورزی شد.<ref>رشید الدین همدانی، تاریخ مبارک غازانی، ۱۹۴۰م. ص203.</ref> الجایتو به‌صورت رسمی برای گسترش تشیع در ایران تلاش میکرد. در علت گرویدن ایلخانان به تشیع، گفته می‌شود که یکی از وزیران ایرانی به‌نام «سعدالدین ساوجی» نقش داشت. او که خود شیعه بود واسطۀ راه‌یابی علمای شیعه از جمله «تاج‌الدین آوجی» به دربار سلطان الجایتو شد. همچنین، «خواجه اصیل‌الدین طوسی» فرزند «خواجه نصیرالدین» و نیز یکی ازافراد با نفوذ شیعه به‌نام «ترمتاز» از افرادی بودند که در شیعهکردن سلطان نقش داشتند. از طرف دیگر، الجایتو در سال ۷۰۹ق به بغداد و سپس به حله و کوفه رفت و حرم امام علی را زیارت کرد. وی در حله با علامۀ حلی دیدار کرد و تحت تأثیر دیدار با او به‌شکل رسمی شیعه شد.<ref>القاشانی، تاریخ اولجایتو، ص94-100.</ref> | ||
===2. رسمیت مذهب تشیع==== | ====2. رسمیت مذهب تشیع==== | ||
در زمان الجایتو برای مدتی کوتاه مذهب تشیع در ایران رسمی و زمینه برای پذیرش و رواج تشیع در دوران صفویه آماده شد. همچنین وی فرمان داد تا مقامات حکومتی نیز مذهب تشیع را بپذیرند و پس از آن دستور داد عامۀ مردم شیعه شوند.<ref>القاشانی، تاریخ اولجایتو، ص100-101.</ref> به‌علاوه، اقدامات ذیل را انجام داد که در گسترش تشیع مؤثر بود: | در زمان الجایتو برای مدتی کوتاه مذهب تشیع در ایران رسمی و زمینه برای پذیرش و رواج تشیع در دوران صفویه آماده شد. همچنین وی فرمان داد تا مقامات حکومتی نیز مذهب تشیع را بپذیرند و پس از آن دستور داد عامۀ مردم شیعه شوند.<ref>القاشانی، تاریخ اولجایتو، ص100-101.</ref> به‌علاوه، اقدامات ذیل را انجام داد که در گسترش تشیع مؤثر بود: | ||
##تغییر خطبه به روش ائمه که بدون ذکر خلفا باشد؛ | ##تغییر خطبه به روش ائمه که بدون ذکر خلفا باشد؛ | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
حمایت وزیران و دیوانیان ایرانی از جمله «خواجه نصیرالدین طوسی» از مذهب شیعه و میدان دادن به فرهنگ تشیع از عوامل مهم گسترش این مذهب بود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/87357/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86 «گرایش ایرانیان به تشیع در عصر ایلخانان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | حمایت وزیران و دیوانیان ایرانی از جمله «خواجه نصیرالدین طوسی» از مذهب شیعه و میدان دادن به فرهنگ تشیع از عوامل مهم گسترش این مذهب بود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/87357/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86 «گرایش ایرانیان به تشیع در عصر ایلخانان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | ||
====4. تلاش علمای شیعه==== | ====4. تلاش علمای شیعه==== | ||
با حمایت وزیران ایرانی، علمای بزرگ شیعه از جمله «سید بن طاووس» و «علامۀ حلی» برای گسترش، نفوذ و قدرت شیعه تلاش کردند. برای مثال، علامۀ حلی دو کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» و «منهاج الکرامة فی اثبات الامامة» را در اثبات امامت و تشیع نوشت و به الجایتو تقدیم کرد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/87357/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86 «گرایش ایرانیان به تشیع در عصر ایلخانان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | با حمایت وزیران ایرانی، علمای بزرگ شیعه از جمله «سید بن طاووس» و «علامۀ حلی» برای گسترش، نفوذ و قدرت شیعه تلاش کردند. برای مثال، علامۀ حلی دو کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» و «منهاج الکرامة فی اثبات الامامة» را در اثبات امامت و تشیع نوشت و به الجایتو تقدیم کرد.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/87357/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B4%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86 «گرایش ایرانیان به تشیع در عصر ایلخانان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | ||
==مناسبات فرهنگی و تمدنی== | ==مناسبات فرهنگی و تمدنی== | ||
حضور وزيران ايرانی در ساختار قدرت ایلخانی و تسلط آنها بر امور، مايۀ اصلی تداوم فرهنگ، شعر و ادب، شرع، عرف، قضا، وقف و نيز آداب، عادات و رسوم و ساختار جامعه و روابط اجتماعی و اقتصادی پيشين شد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/225991/%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86 موسوی، «ایلخانان»، وب‌سایت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | حضور وزيران ايرانی در ساختار قدرت ایلخانی و تسلط آنها بر امور، مايۀ اصلی تداوم فرهنگ، شعر و ادب، شرع، عرف، قضا، وقف و نيز آداب، عادات و رسوم و ساختار جامعه و روابط اجتماعی و اقتصادی پيشين شد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/225991/%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86 موسوی، «ایلخانان»، وب‌سایت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||