آناهیتا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «<big>'''آناهیتا'''</big>؛ نماد اهمیت آب، باروری، عشق، زن و منجی در فرهنگ باستانی ایرانیان.<br> آناهیتا، ایزدبانوی اسطوره‌ای در ایران باستان است که از او با عنوان «الهۀ آب‌ها» نیز یاد می‌شود. آناهیتا در باور ایرانیان، پاسدار چشمه‌ها و باران و نماد پ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''آناهیتا'''</big>؛ نماد اهمیت آب، باروری، عشق، زن و منجی در فرهنگ باستانی ایرانیان.<br> | <big>'''آناهیتا'''</big>؛ نماد اهمیت آب، باروری، عشق، زن و منجی در فرهنگ باستانی ایرانیان.<br> | ||
آناهیتا، ایزدبانوی اسطوره‌ای در ایران باستان است که از او با عنوان «الهۀ آب‌ها» نیز یاد می‌شود. آناهیتا در باور ایرانیان، پاسدار چشمه‌ها و باران و نماد پاکی، طهارت، باروری، عشق و توجه به زن به‌عنوان خاستگاه خانواده و جامعۀ انسانی بوده است. آناهیتا در فرهنگ باستانی ایران، در جایگاه خدایی نبوده است، بلکه الهه‌ای است در رتبۀ فرشتگان که اختیار آب را در کنترل دارد و در عین حال انگاره‌ای موعودگرایانه است که پایان روشنی از تاریخ، ترسیم می‌کند. آناهیتا در قالب استعاره‌ها و تمثیل‌های مختلف پیرامون آب در سبک زندگی جریان داشته و ادیان توحیدی ایران نیز به جنگ آن نرفته، بلکه هر کدام آن را در قالب مفهوم توحیدی بازتولید کردند. | آناهیتا، ایزدبانوی اسطوره‌ای در ایران باستان است که از او با عنوان «الهۀ آب‌ها» نیز یاد می‌شود. آناهیتا در باور ایرانیان، پاسدار چشمه‌ها و باران و نماد پاکی، طهارت، باروری، عشق و توجه به زن به‌عنوان خاستگاه [[خانواده]] و جامعۀ انسانی بوده است. آناهیتا در فرهنگ باستانی ایران، در جایگاه خدایی نبوده است، بلکه الهه‌ای است در رتبۀ فرشتگان که اختیار آب را در کنترل دارد و در عین حال انگاره‌ای موعودگرایانه است که پایان روشنی از تاریخ، ترسیم می‌کند. آناهیتا در قالب استعاره‌ها و تمثیل‌های مختلف پیرامون [[آب]] در سبک زندگی جریان داشته و ادیان توحیدی ایران نیز به جنگ آن نرفته، بلکه هر کدام آن را در قالب مفهوم توحیدی بازتولید کردند. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
آناهیتا، اناهیتا یا اناهیته، در اوستا ترکیبی از دو قسمت «اَ» که ادات نفی بوده و «آهیته» به‌معنای چرکین، خباثت و پلید آمده است. همچنین، در دستور زبان اوستایی، مابین دو قسمت «اَ» و «آهیته» نون وقایه قرار می‌گیرد. بنابراین، آناهیتا به‌معنای پاکی، طهارت، پاکیزگی و بی‌آلایشی است. همچنین، در برخی از بخش‌های اوستا، آناهیتا صفتی دربارۀ فرشتگان بوده و خود نیز از جنس فرشتگان بوده که وظیفۀ آن نگهبانی از آب و ایزدی بوده که با آب در ارتباط بوده است؛ اناهیتا خدا نبوده است.<ref> [https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7 دهخدا، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، ذیل واژۀ اناهیتا.]</ref> در برخی از منابع مرتبط با نجوم نیز آناهیتا را همان ستارۀ زهره معرفی کرده‌اند.<ref>[https://vajehyab.com/?q=%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7&d=fa2en «آناهیتا»، وب‌سایت واژه‌یاب.]</ref><br> | آناهیتا، اناهیتا یا اناهیته، در اوستا ترکیبی از دو قسمت «اَ» که ادات نفی بوده و «آهیته» به‌معنای چرکین، خباثت و پلید آمده است. همچنین، در دستور زبان اوستایی، مابین دو قسمت «اَ» و «آهیته» نون وقایه قرار می‌گیرد. بنابراین، آناهیتا به‌معنای پاکی، طهارت، پاکیزگی و بی‌آلایشی است. همچنین، در برخی از بخش‌های اوستا، آناهیتا صفتی دربارۀ فرشتگان بوده و خود نیز از جنس فرشتگان بوده که وظیفۀ آن نگهبانی از آب و ایزدی بوده که با آب در ارتباط بوده است؛ اناهیتا خدا نبوده است.<ref> [https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7 دهخدا، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، ذیل واژۀ اناهیتا.]</ref> در برخی از منابع مرتبط با نجوم نیز آناهیتا را همان ستارۀ زهره معرفی کرده‌اند.<ref>[https://vajehyab.com/?q=%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7&d=fa2en «آناهیتا»، وب‌سایت واژه‌یاب.]</ref><br> | ||
آناهیتا، یکی از ارجمندترین ایزدبانوان ایران باستان با نام اصلی «اَردَوی‌سورهَ آناهیتا»<ref>arǝdvī sura anāhītā.</ref> است. این نام ترکیبی از کلمات «اَرِدوی»<ref>Arədvī</ref> به‌معنای رطوبت، برکت و حاصل‌خیزی است که با لفظ «سورهَ»<ref>Sūrā</ref> یا «سورا» به‌معنای قوی و توانا و «آناهیتا» به‌معنای پاکی و طهارت همراه شده است. همچنین، برخی بر این باورند که اردوی نام یک رود افسانه‌ای بوده که آبی از جنس «مینوی» داشته، از مرتفع‌ترین قلۀ البرز سرچشمه گرفته و هزاران رود و دریا از آن منشعب می‌شده‌اند.<ref>[https://www.kojaro.com/figures/191732-the-goddes-of-water-anahita/ گودرزی، «الهۀ آناهیتا کیست/ همه چیز دربارۀ اسطوره و ایزدبانوی آب»، وب‌سایت کجارو.]</ref> | آناهیتا، یکی از ارجمندترین ایزدبانوان ایران باستان با نام اصلی «اَردَوی‌سورهَ آناهیتا»<ref>arǝdvī sura anāhītā.</ref> است. این نام ترکیبی از کلمات «اَرِدوی»<ref>Arədvī</ref> به‌معنای رطوبت، برکت و حاصل‌خیزی است که با لفظ «سورهَ»<ref>Sūrā</ref> یا «سورا» به‌معنای قوی و توانا و «آناهیتا» به‌معنای پاکی و طهارت همراه شده است. همچنین، برخی بر این باورند که اردوی نام یک رود افسانه‌ای بوده که آبی از جنس «مینوی» داشته، از مرتفع‌ترین قلۀ البرز سرچشمه گرفته و هزاران رود و دریا از آن منشعب می‌شده‌اند.<ref>[https://www.kojaro.com/figures/191732-the-goddes-of-water-anahita/ گودرزی، «الهۀ آناهیتا کیست/ همه چیز دربارۀ اسطوره و ایزدبانوی آب»، وب‌سایت کجارو.]</ref> | ||
پیشینۀ باور به آناهیتا | ==پیشینۀ باور به آناهیتا== | ||
کارشناسان بر این باورند که پیشینۀ باور به ایزدبانوی آب، به دوره‌های پیش از زرتشت می‌رسد. برخی این قدمت را به هزارۀ دوم پیش از میلاد نسبت داده‌اند. آناهیتا، در ابتدا از ایزدان کهن آریایی بوده که در چشم زرتشتیان، دیو تلقی شده و تا زمان پادشاهی اردشیر دوم و براساس ضرورت‌های فرهنگی آن زمان، او را به ایزدکدۀ زرتشتیان پیوند می‌زند.<ref>[https://sepandarmaz.ir/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%A8/ کاوه، «آناهیتا، ایزدبانوی آب»، وب‌سایت سپندارمذ.]</ref> بسیاری بر این باورند که معضل خشکسالی در ایران که از گذشته‌های دور همواره با مردمان این سرزمین دست به گریبان بوده، ایرانیان را بر آن داشت تا به الهۀ آناهیتا باور داشته باشند.<ref>[https://abin.ir/mag/article/%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%87-%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «آناهیتا الهۀ آب در ایران باستان»، وب‌سایت آبین.]</ref> | کارشناسان بر این باورند که پیشینۀ باور به ایزدبانوی آب، به دوره‌های پیش از زرتشت می‌رسد. برخی این قدمت را به هزارۀ دوم پیش از میلاد نسبت داده‌اند. آناهیتا، در ابتدا از ایزدان کهن آریایی بوده که در چشم زرتشتیان، دیو تلقی شده و تا زمان پادشاهی اردشیر دوم و براساس ضرورت‌های فرهنگی آن زمان، او را به ایزدکدۀ زرتشتیان پیوند می‌زند.<ref>[https://sepandarmaz.ir/%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%A2%D8%A8/ کاوه، «آناهیتا، ایزدبانوی آب»، وب‌سایت سپندارمذ.]</ref> بسیاری بر این باورند که معضل خشکسالی در ایران که از گذشته‌های دور همواره با مردمان این سرزمین دست به گریبان بوده، ایرانیان را بر آن داشت تا به الهۀ آناهیتا باور داشته باشند.<ref>[https://abin.ir/mag/article/%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%87-%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «آناهیتا الهۀ آب در ایران باستان»، وب‌سایت آبین.]</ref> | ||
در منابع تاریخی آمده است که مردمانی در سرزمین‌های مجاور ایران، از جمله ارمنستان نیز برای آناهیتا قربانی کرده و شهرها و معابدی را برای او بنا کرده بودند. مردم ارمنستان، الهۀ آناهیتا را دختر اورمزد بزرگ، بانوی شکوهمند و مادر تمامی دانش‌ها می‌دانستند. پس از آن، آیین ناهیدپرستی که بسیاری آن را همان آناهیتا می‌دانند، به سایر کشورها مانند بابل نیز منتقل شد. در بابل، آناهیتا را هم‌ردیف با ایشتار (خدای جنگ و عشق) و در هند او را هم‌ردیف با سرسوتی (خدای آب) می‌دانستند.<ref>[https://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/goddess-anahita02-goddesses.html «الهۀ آناهیتا از ایزدبانوان ایران باستان معروف به الهۀ آب»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> | در منابع تاریخی آمده است که مردمانی در سرزمین‌های مجاور ایران، از جمله ارمنستان نیز برای آناهیتا قربانی کرده و شهرها و معابدی را برای او بنا کرده بودند. مردم ارمنستان، الهۀ آناهیتا را دختر اورمزد بزرگ، بانوی شکوهمند و مادر تمامی دانش‌ها می‌دانستند. پس از آن، آیین ناهیدپرستی که بسیاری آن را همان آناهیتا می‌دانند، به سایر کشورها مانند بابل نیز منتقل شد. در بابل، آناهیتا را هم‌ردیف با ایشتار (خدای جنگ و عشق) و در هند او را هم‌ردیف با سرسوتی (خدای آب) می‌دانستند.<ref>[https://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/goddess-anahita02-goddesses.html «الهۀ آناهیتا از ایزدبانوان ایران باستان معروف به الهۀ آب»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> | ||
==آناهیتا در دوران‌های مختلف== | ==آناهیتا در دوران‌های مختلف== | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۶: | ||
پس از حملۀ یونان به ایران، دو اندیشۀ سلوکی و ایرانی با هم درآمیخته و الهۀ آب جایگاهی با اهمیت در میان مردم ایران و روم پیدا کرد. پس از حملۀ یونانیان به پرسپولیس، آنها در آن‌جا معبدی بنا کردند که تلفیقی از ویژگی‌های هر دو الهۀ باستان یعنی آناهیتا و آرتمیس را در بر داشت.<ref>[https://www.destinationiran.com/fa/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7.htm «نیایش آناهیتا (ناهید)؛ ایزدبانوی آب و مادر تمام دانش‌ها»، وب‌سایت دستر بر ایران.]</ref> | پس از حملۀ یونان به ایران، دو اندیشۀ سلوکی و ایرانی با هم درآمیخته و الهۀ آب جایگاهی با اهمیت در میان مردم ایران و روم پیدا کرد. پس از حملۀ یونانیان به پرسپولیس، آنها در آن‌جا معبدی بنا کردند که تلفیقی از ویژگی‌های هر دو الهۀ باستان یعنی آناهیتا و آرتمیس را در بر داشت.<ref>[https://www.destinationiran.com/fa/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7.htm «نیایش آناهیتا (ناهید)؛ ایزدبانوی آب و مادر تمام دانش‌ها»، وب‌سایت دستر بر ایران.]</ref> | ||
===دوران اشکانیان=== | ===دوران اشکانیان=== | ||
اعتبار آناهیتا در دورۀ اشکانیان نیز ادامه داشته و تاج‌گذاری پادشاهان در معابد آناهیتا انجام می‌شد. نام خاص «آب‌ناهید» برای نخستین‌بار در این دوره برای زنان درباری به‌کار گرفته شد.<ref>Boyce, “Anāhīd”, Vol. I, Fasc. 9, 2011, P48.</ref> از این دوران سکه‌های بسیاری برجای‌مانده که تصاویری از آناهیتا بر آنها حک شده است. همچنین، معابد دیگری در شهرهای بیشاپور، آذربایجان، هگمتانه و کنگاور برای آناهیتا ساخته شد.<ref>[https://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/goddess-anahita02-goddesses.html «الهۀ آناهیتا از ایزدبانوان ایران باستان معروف به الهۀ آب»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> در شهر ری، در کنار چشمه‌ای بر فراز کوه، آرامگاهی به‌نام «شهربانو» یا «بانوی سرزمین» بنا شد که هم‌اکنون نیز با نام «بی‌بی شهربانو» در میان ایرانیان مشهور است. نام «بی‌بی شهربانو»، همسر امام حسین و مادر زین‌العابدین چهارمین امام | اعتبار آناهیتا در دورۀ اشکانیان نیز ادامه داشته و تاج‌گذاری پادشاهان در معابد آناهیتا انجام می‌شد. نام خاص «آب‌ناهید» برای نخستین‌بار در این دوره برای زنان درباری به‌کار گرفته شد.<ref>Boyce, “Anāhīd”, Vol. I, Fasc. 9, 2011, P48.</ref> از این دوران سکه‌های بسیاری برجای‌مانده که تصاویری از آناهیتا بر آنها حک شده است. همچنین، معابد دیگری در شهرهای بیشاپور، آذربایجان، هگمتانه و کنگاور برای آناهیتا ساخته شد.<ref>[https://www.beytoote.com/art/negah-gozashte/goddess-anahita02-goddesses.html «الهۀ آناهیتا از ایزدبانوان ایران باستان معروف به الهۀ آب»، وب‌سایت بیتوته.]</ref> در شهر ری، در کنار چشمه‌ای بر فراز کوه، آرامگاهی به‌نام «شهربانو» یا «بانوی سرزمین» بنا شد که هم‌اکنون نیز با نام «بی‌بی شهربانو» در میان ایرانیان مشهور است. نام «بی‌بی شهربانو»، همسر [[امام حسین]] و مادر زین‌العابدین چهارمین امام [[شیعه|شیعیان]]، نشانۀ پیوند مذهبی شیعیان ایرانی با مفاهیم «بی‌بی» و «شهربانو» است.<ref> [https://www.destinationiran.com/fa/%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A2%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%AA%D8%A7.htm «نیایش آناهیتا (ناهید)؛ ایزدبانوی آب و مادر تمام دانش‌ها»، وب‌سایت دستر بر ایران.]</ref> | ||
===دوران ساسانیان=== | ===دوران ساسانیان=== | ||
باور به آناهیتا در دورۀ ساسانیان، به‌عنوان سنت و رکنی اساسی در نظر گرفته می‌شد. در این دوران نیز معابد، نیایشگاه‌ها و نیز سنگ‌نبشته‌های بسیاری را به آناهیتا اختصاص داده‌اند.<ref>[http://sanad.um.ac.ir/index.php?option=com%20mag&view=htmlpage&id=241&hp=92&lang=fa پوربختیار و خسروی، «جایگاه ایزدبانو آناهیتا، الهۀ آب در باورهای ساسانیان»، فصلنامۀ تاریخ پژوهی.] </ref> | باور به آناهیتا در دورۀ ساسانیان، به‌عنوان سنت و رکنی اساسی در نظر گرفته می‌شد. در این دوران نیز معابد، نیایشگاه‌ها و نیز سنگ‌نبشته‌های بسیاری را به آناهیتا اختصاص داده‌اند.<ref>[http://sanad.um.ac.ir/index.php?option=com%20mag&view=htmlpage&id=241&hp=92&lang=fa پوربختیار و خسروی، «جایگاه ایزدبانو آناهیتا، الهۀ آب در باورهای ساسانیان»، فصلنامۀ تاریخ پژوهی.] </ref> | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
# انار: ایرانیان، انار را به‌دلیل زیاد بودن تعداد دانه‌های آن و بارور بودن آن، نمادی از آناهیتا می‌دانستند. به‌همین دلیل، آنها، در جشن‌هایی که با آب پیوند داشت، انار را تزئین کرده و هدیه می‌دادند. | # انار: ایرانیان، انار را به‌دلیل زیاد بودن تعداد دانه‌های آن و بارور بودن آن، نمادی از آناهیتا می‌دانستند. به‌همین دلیل، آنها، در جشن‌هایی که با آب پیوند داشت، انار را تزئین کرده و هدیه می‌دادند. | ||
# نیلوفر: گل نیلوفر در دل آب‌ها می‌روید. به‌همین دلیل، آن را همتای ایزدبانوی آب می‌خواندند. در میان مردم ایران، نیلوفر نماد زندگی و آفرینش است.<ref>دادور و منصوری، درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران در عهد باستان، 1385ش، ص105.</ref> | # نیلوفر: گل نیلوفر در دل آب‌ها می‌روید. به‌همین دلیل، آن را همتای ایزدبانوی آب می‌خواندند. در میان مردم ایران، نیلوفر نماد زندگی و آفرینش است.<ref>دادور و منصوری، درآمدی بر اسطوره‌ها و نمادهای ایران در عهد باستان، 1385ش، ص105.</ref> | ||
# کودک: در بیشتر آثار هنری که تصویر آناهیتا را شامل می‌شوند، تصویر یک نوزاد یا کودک نیز وجود دارد. نوزاد یا کودک در ایران باستان، نماد تولد، رشد، زایندگی و باروری بوده است. این نماد همچنین، بیانگر مهر مادری بوده و فرزند را به‌عنوان برکت و حاصل معرفی می‌کند نه هزینه و مخل آسایش. | # [[کودک]]: در بیشتر آثار هنری که تصویر آناهیتا را شامل می‌شوند، تصویر یک نوزاد یا کودک نیز وجود دارد. نوزاد یا کودک در ایران باستان، نماد تولد، رشد، زایندگی و باروری بوده است. این نماد همچنین، بیانگر مهر مادری بوده و فرزند را به‌عنوان برکت و حاصل معرفی می‌کند نه هزینه و مخل آسایش. | ||
# انگور: در اسطوره‌های ایرانی، انگور نماد خون، نیروی اصلی حیات و نیروی زندگانی بوده است.<ref>یاحقی، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، 1369ش، ص107.</ref> این میوه همچنین، نمادی از باروری آناهیتا است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/160643/fa شهبازی شیران و دیگران، «مظاهر و کارکردهای آناهیتا، الهۀ زن در ایران باستان»، 1397ش، ص247.]</ref> | # انگور: در اسطوره‌های ایرانی، انگور نماد خون، نیروی اصلی حیات و نیروی زندگانی بوده است.<ref>یاحقی، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، 1369ش، ص107.</ref> این میوه همچنین، نمادی از باروری آناهیتا است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/160643/fa شهبازی شیران و دیگران، «مظاهر و کارکردهای آناهیتا، الهۀ زن در ایران باستان»، 1397ش، ص247.]</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
# در بندهش، آناهیتا را «پدر و مادر آب‌ها» معرفی کرده‌اند که هرمز او را ستوده و شخصیت‌های اساطیری و قهرمانانی همچون جمشید، فریدون و هوشنگ برای او قربانی کرده‌اند. | # در بندهش، آناهیتا را «پدر و مادر آب‌ها» معرفی کرده‌اند که هرمز او را ستوده و شخصیت‌های اساطیری و قهرمانانی همچون جمشید، فریدون و هوشنگ برای او قربانی کرده‌اند. | ||
# در روایت پهلوی نیز بر قربانی کردن و پیشکش دادن چهارپایان برای آناهیتا به‌منظور حاجت‌روایی، اشاره شده است.<ref> [https://www.sid.ir/paper/954262/fa جعفری دهقی، «کارکرد دینی و سیاسی ایزدبانو آناهیتا در عصر ساسانی براساس نوشته‌های فارسی میانه»، 1399ش، ص19.]</ref> کارشناسان معتقدند که ایرانیان، از دیرباز، به قربانی کردن و نذری دادن باور داشته و در سختی‌ها و خوشی‌های زندگی همواره به آن اقدام می‌کرده‌اند. این باور، در ایران پس از اسلام نیز در میان ایرانیان حضور داشته و رنگ‌وبوی معنوی به خود گرفته است.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/84536/%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%83%D9%87%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2---%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%84%D8%B3%D8 لسان، «قربانی از روزگار کهن تا امروز»، وب‌سایت مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | # در روایت پهلوی نیز بر قربانی کردن و پیشکش دادن چهارپایان برای آناهیتا به‌منظور حاجت‌روایی، اشاره شده است.<ref> [https://www.sid.ir/paper/954262/fa جعفری دهقی، «کارکرد دینی و سیاسی ایزدبانو آناهیتا در عصر ساسانی براساس نوشته‌های فارسی میانه»، 1399ش، ص19.]</ref> کارشناسان معتقدند که ایرانیان، از دیرباز، به قربانی کردن و نذری دادن باور داشته و در سختی‌ها و خوشی‌های زندگی همواره به آن اقدام می‌کرده‌اند. این باور، در ایران پس از اسلام نیز در میان ایرانیان حضور داشته و رنگ‌وبوی معنوی به خود گرفته است.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/84536/%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%83%D9%87%D9%86-%D8%AA%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2---%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%84%D8%B3%D8 لسان، «قربانی از روزگار کهن تا امروز»، وب‌سایت مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
# پیرامون تولد زردشت، در متن دینکرد آمده است که آناهیتا در زمان زایش او نقشی یاری‌کننده داشته است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/954262/fa جعفری دهقی، «کارکرد دینی و سیاسی ایزدبانو آناهیتا در عصر ساسانی براساس نوشته‌های فارسی میانه»، 1399ش، ص19.]</ref> باور به نیروی قدسی یاری‌کننده، در مباحث دینی پس از ایران باستان و در هنگام ولادت عیسی مسیح<ref> [https://fa.wikifeqh.ir/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA%20%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C «ولادت عیسی»، ویکی فقه.]</ref> و پس از دورۀ اسلام، در زمان متولد شدن امام علی نیز به چشم می‌خورد.<ref> [https://wiki.ahlolbait.com/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 «ولادت امام علی علیه‌السلام»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref> | # پیرامون تولد زردشت، در متن دینکرد آمده است که آناهیتا در زمان زایش او نقشی یاری‌کننده داشته است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/954262/fa جعفری دهقی، «کارکرد دینی و سیاسی ایزدبانو آناهیتا در عصر ساسانی براساس نوشته‌های فارسی میانه»، 1399ش، ص19.]</ref> باور به نیروی قدسی یاری‌کننده، در مباحث دینی پس از ایران باستان و در هنگام ولادت عیسی مسیح<ref> [https://fa.wikifeqh.ir/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA%20%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C «ولادت عیسی»، ویکی فقه.]</ref> و پس از دورۀ اسلام، در زمان متولد شدن [[امام علی]] نیز به چشم می‌خورد.<ref> [https://wiki.ahlolbait.com/%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 «ولادت امام علی علیه‌السلام»، دانشنامۀ اسلامی.]</ref> | ||
# باور به منجی، پیشینه‌ای دراز در میان ایرانیان داشته و ایرانیان باستان بر این باور بوده‌اند که در پایان جهان نیز آناهیتا در برانگیختن منجیان جهان، نقشی پررنگ ایفا خواهد کرد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/954262/fa جعفری دهقی، «کارکرد دینی و سیاسی ایزدبانو آناهیتا در عصر ساسانی براساس نوشته‌های فارسی میانه»، 1399ش، ص19.]</ref> در اسلام نیز منجی و مهدویت یک باور بنیادی است. در تفکر شیعی، مهدی دوازدهمین امام شیعیان از پرده غیبت کبرا بیرون آمده و با ظهور خود جهان را پر از عدل و داد می‌کند.<ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86 «ظهور امام زمان»، ویکی شیعه.]</ref> | # باور به منجی، پیشینه‌ای دراز در میان ایرانیان داشته و ایرانیان باستان بر این باور بوده‌اند که در پایان جهان نیز آناهیتا در برانگیختن منجیان جهان، نقشی پررنگ ایفا خواهد کرد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/954262/fa جعفری دهقی، «کارکرد دینی و سیاسی ایزدبانو آناهیتا در عصر ساسانی براساس نوشته‌های فارسی میانه»، 1399ش، ص19.]</ref> در اسلام نیز منجی و مهدویت یک باور بنیادی است. در تفکر شیعی، مهدی دوازدهمین امام [[شیعه|شیعیان]] از پرده غیبت کبرا بیرون آمده و با ظهور خود جهان را پر از عدل و داد می‌کند.<ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86 «ظهور امام زمان»، ویکی شیعه.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||